İL ÇEVRE DURUM RAPORLARINDA ŞİKÂYET VE İDARİ YAPTIRIM VERİLERİNİN TÜRKİYE’DEKİ ÇEVRE ALGISI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 39, 08.07.2024

Neyire Akpınarlı

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2024511

Öz

Bu çalışma, 2012-2022 yılları arasında 81 İl bağlamında İl Çevre Durum Raporlarında (İÇDR) yer alan şikâyet ve idari yaptırımlara ilişkin sayısal verilerin nicel ve nitel olarak incelenmesini konu almıştır. Çalışmanın amacı şikâyet ve yaptırım verileri aracılığı ile vatandaşların ve idarenin çevre algısına dair veri elde edilmesidir. Raporlarda, şikâyet verileri ‘Hava’, ‘Su’, ‘Toprak’, ‘Atık’, ‘Kimyasallar’, ‘Gürültü’ ve ‘Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED)’ başlıkları altında yedi başlık; yaptırım verileri ise bu başlıklara ek olarak ‘Diğer’ başlığı ile toplam 8 başlık altında verilmiştir. Makalede önce, araştırmanın hukuksal çerçevesi, evreni ve örneklemi ortaya konulmuştur. Daha sonra da elde edilen veriler; Türkiye genelinde ve coğrafi bölgeler bazında incelenmiştir. Elde edilen veriler hem şikâyet ve yaptırım olarak ayrı ayrı hem de bunların korelasyonu şeklinde grafiklere dönüştürülerek analiz edilmiştir. Çalışmanın en önemli sınırlılığı İl Çevre Durum Raporlarında sağlıklı veri girişinin olmamasıdır. Buna karşın şikâyet ve yaptırım sayısal verileri idare ve vatandaşın çevre algısına dair önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İl Çevre Durum Raporları, Türkiye’de Çevre Algısı, Uluslararası Çevre Hukuku, Şikâyetler, İdari Yaptırımlar, Çevre Hakkı

AN ANALYSIS OF COMPLAINT AND ADMINISTRATIVE SANCTION DATA IN PROVINCIAL ENVIRONMENTAL STATUS REPORTS IN THE CONTEXT OF ENVIRONMENTAL PERCEPTION IN TURKEY

Öz

This study is a quantitative and qualitative analysis of the numerical data on complaints and administrative sanctions in Provincial Environmental Status Reports (PESRs) in the context of 81 Provinces between 2012 and 2022. The aim of the study is to obtain data on the environmental perception of citizens and the administration through complaint and sanction data. In the reports, complaint data are given under seven headings under the headings of 'Air', 'Water', 'Soil', 'Waste', 'Chemicals', 'Noise' and 'Environmental Impact Assessment (EIA)'; sanction data are given under a total of 8 headings under the heading 'Other' in addition to these headings. The article first presents the legal framework, population and sample of the research. Then, the data obtained are analyzed on the basis of Turkey in general and geographical regions. The data obtained were analyzed both separately as complaints and sanctions and their correlation by transforming them into graphs. The most important limitation of the study is the lack of healthy data entry in Provincial Environmental Status Reports. On the other hand, the numerical data on complaints and sanctions provide important information on the environmental perception of the administration and citizens.

Anahtar Kelimeler

Provincial Environmental Status Reports, Environmental Perception in Turkey, International Environmental Law, Complaints, Administrative Sanctions, Environmental Rights

ANALYSE VON BESCHWERDE- UND VERWALTUNGSSANKTIONSDATEN IN DEN UMWELTZUSTANDSBERICHTEN DER PROVINZ IM ZUSAMMENHANG MIT DER UMWELTWAHRNEHMUNG IN DER TÜRKEI

Öz

Bei dieser Studie handelt es sich um eine quantitative und qualitative Analyse der numerischen Daten zu Beschwerden und Verwaltungssanktionen in den Umweltzustandsberichten der Provinzen (PESRs) im Kontext von 81 Provinzen zwischen 2012 und 2022. Ziel der Studie ist es, Daten über die Umweltwahrnehmung der Bürger und der Verwaltung anhand von Beschwerde- und Sanktionsdaten zu erhalten. In den Berichten werden die Beschwerdedaten in sieben Rubriken unter den Überschriften "Luft", "Wasser", "Boden", "Abfall", "Chemikalien", "Lärm" und "Umweltverträglichkeitsprüfung (UVP)" aufgeführt; die Sanktionsdaten werden zusätzlich zu diesen Rubriken in insgesamt 8 Rubriken mit dem Titel "Sonstige" aufgeführt. In dem Artikel werden zunächst der rechtliche Rahmen, die Grundgesamtheit und die Stichprobe der Untersuchung vorgestellt. Anschließend werden die gewonnenen Daten auf der Grundlage der Türkei im Allgemeinen und der geografischen Regionen analysiert. Die gewonnenen Daten wurden sowohl separat als Beschwerden und Sanktionen als auch als deren Korrelation analysiert, indem sie in Diagramme umgewandelt wurden. Die wichtigste Einschränkung der Studie besteht darin, dass die Daten in den Umweltzustandsberichten der Provinzen nicht korrekt erfasst wurden. Andererseits liefern die numerischen Daten über Beschwerden und Sanktionen wichtige Informationen über die Umweltwahrnehmung der Verwaltung und der Bürger.

Anahtar Kelimeler

Umweltzustandsberichte der Provinzen, Umweltwahrnehmung in der Türkei, Umweltvölkerrecht, Beschwerden, Verwaltungssanktionen, Umweltrechte

Kaynakça

• Açımuz B, ‘İdarenin Esnek Hukuk İşlemlerinin Yargısal Denetime Konu Edilmesi: Fransız Hukuku Odaklı İnceleme’ (2018) 24 (2), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 530-568
• Akpınarlı, N, Uluslararası İnsan Hakları Hukuku’nun Dünyadaki İz Düşümü (1.Baskı, Adalet Yayınevi, 2023)
• Aral, B, Üçüncü Kuşak İnsan Hakları Olarak Kolektif Haklar (1. Baskı, Siyasal Kitabevi 2010)
• Atapattu, S, ‘The Right To A Healthy Life Or The Right To Die Polluted: The Emergence Of A Human Right To A Healthy Environment Under İnternational Law’ (2002) (16) Tul. Envtl. LJ, 65-126
• Brännmark, J, ‘Future Generations As Rightholders’ (2016) 19 (6), Critical Review of International Social and Political Philosophy, 680-698.
• Coglianese, C, ‘Environmental Soft Law As A Governance Strategy’ (2020) (61) Jurimetrics, 19.-51. Dalkılıç, E. E ‘İdarenin Denetim Yetkisinin Özel Kişilere Devrine Anayasa Mahkemesi'nin Yaklaşımı’ (2013) S.2 Ankara Barosu Dergisi, 107-123.
• Dinler V, ‘‘Devletin İktisadi ve Sosyal Ödevlerinin Sınırı’ Açısından İdarenin Sorumluluğu’ (2008) 1(1) Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-19.
• Dupuy, P, ‘Soft Law and the International Law of the Environment’ (1990) 12(2) Michigan Journal of International Law, 420-435.
• Eckersley R, Envıronmentalism and Politıcal Theory Toward An Ecocentric Approach (1. Baskı, UCL Press 1992).
• Güneş, A, ‘Uluslararası Çevre Hukuku Üzerine Bir İnceleme’ (2012) 70 (1) İÜHFD, 83-114.
• Güneş, A, Çevre Hukuku (2. Baskı, Adalet Yayınevi 2019)
• Güveyi, Ü, ‘1982 Anayasası Kapsamında Çevre Hakkının Karşılaştırmalı Kısa Bir Tahlili’ (2018) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmalar Dergisi, 633 – 659.
• Ilgar, R, ‘Türkiye’de Eğitimde Yaşanan Bölgesel Farklılıklar’, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, (2023), 9(2), 20-44.
• Ioan Ianos I, Peptenatu D ve Zamfır D, ‘Respect For Envıronment And Sustaınable Development’ 2009 4 (1) Carpathian Journal Of Earth And Environmental Sciences, 81- 93.
• İbrahim Ö. Kaboğlu, ‘Çevre Hakkı Üzerine (Bir Danıştay Kararının Düşündürdükleri)’ (1988) 10-11, İnsan. Hakları Yıllığı, 107-137.
• Kağıtcıoğlu M, ‘İdari İşlemin İcrailiği’ (2012) (103) Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 267 – 284 Kaya C, ‘Türk İdare Hukukunda İcrai Olmayan İdari İşlemler’, 2005 (IX), Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 253-284.
• Kervankıran, İ, Eteman ve F. Ş, ‘Turizm ve Bölgesel Gelişme: Türkiye’de İllerin Turizm Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi’ (2020), 29 (2), Ege Coğrafya Dergisi, 125-140.
• Kopnina, H, Washington, H, Taylor, B. ve J Piccolo, J, ‘Anthropocentrism: More than Just a Misunderstood Problem’ (2018) 31 (1) Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 109-127.
• Özkaya Özlüer, I, ‘İdari Yaptırımların Özellikleri ve Çevre Kanunu’ (2015) S.1 Ankara Barosu Dergisi, 123-186. Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2015) (37), ‘Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk Ekonomisi İçin Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini’ Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 65-86.
• Sand P. H., ‘Introduction’, The History and Origin of International Environmental Law, Sand P.H (Ed.) (Edward Elgar Publishing Ltd. 2015), XIII-XXI.
• Süheyla Suzan Gökalp, ‘Çevre Sorunları, Devletin Pozitif Yükümlülüğü ve İdarenin Sorumluluğu’ (2022) 17(38) Memleket Siyaset Yönetim, 267-300.
• Turgut, N, Çevre Politikası ve Hukuku, (3. Baskı, İmaj Yayınevi 2017)
• Ulucak, R ve Erdem E, ‘Çevre- İktisat İlişkisi ve Türkiye’de Çevre Politikalarının Etkinliği’ (2014) 4(6) Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 78-98.
• Weiss, E. B, ‘Our Rights And Obligations To Future Generations For The Environment’ (1990) 84 (1) American Journal of International Law, 198-207.
• Yaman, K ve Muşmul, G. ‘Çevre ve Ekonomi İlişkisi Üzerine Genel Bir Değerlendirme’ (2018) 2(1)Ekonomi İşletme Ve Yönetim Dergisi, 66-86.
• Yılmaz, M, ‘Çevre Hakkı ve Ekonomik Yarar Dikotomisi Üzerine Bir Değerlendirme’ (2021) 7(1) Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1-19.
• Kılıç, S, ‘Çevre Hakkının Gelişim Sürecinde İnsan Haklarının Rolü’ (2012) (30) İnsan Hakları Yıllığı, 21-39.