Türkiye’de Sanayi Üretiminin İhracat ve İthalat Üzerindeki Etkisi:ARDL Sınır Testi ile Bir Değerlendirme

Yıl 2022, , 44 - 52, 27.10.2022

Ayça Doğaner

https://doi.org/10.56493/nkusbmyo.1172948

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de 2013-Q1 – 2022-Q2 dönemlerinde sanayi üretimi ile ihracat ve ithalat arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Sanayi üretimini temsilen toplam sanayi üretim endeksi verisi, ihracatı temsilen ihracat miktar endeksi ve ithalatı temsilen ithalat miktar endeksi verilerinin kullanıldığı bu çalışmada serilerin durağan olup olmadıkları geleneksel birim kök testleri ile tespit edilmiştir. Serilerin durağanlık tespitinden sonra otoregresif dağıtılmış gecikme modeli ARDL testi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, Türkiye’de sanayi üretimi ile ihracat ve ithalat arasındaki meydana gelen artış ve azalışların birbirlerine etki ettikleri tespit edilmiştir. Türkiye için 2013-Q1 – 2022-Q2 dönemlerinde, söz konusu etkinin hem ihracat miktar endeksi hem de ithalat miktar endeksi için pozitif olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, bağımsız değişkenlerin ikisi de istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Buna göre, sanayi üretim endeksinde meydana gelen %1 birimlik artışın ihracat miktar endeksini %0.67 oranında, ithalat miktar endeksini ise %0.79 oranında artırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanayi Üretimi, İhracat Oranları, İthalat Oranları, ARDL Testi

Kaynakça

• Fung, H.G., Sawhney, B., Lo, W.C, Xiang, P. (1994). Exports, Imports and Industrial Pruduction:Evidence from Advanced and Newly Industrializing Countries. International Economic Journal, 8(4), 87-98.
• Köseoğlu, M., Yamak, R. (2004). Uygulamalı İstatistik. Trabzon:Derya Kitabevi.
• Mete, M. (2011). Türkiye’de Dış Ticaret-Sanayi Üretim İndeksi İlişkisinin Araştırılması (1990-2010). Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(5), 103-113.
• Petek, A., Şanlı, O. (2019). Türkiye’de Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, Döviz Kurları ve Sanayi Üretim Endeksinin Kapasite Kullanım Oranları Üzerine Etkileri: Zaman Serileri Analizi. International Review of Economics and Management, 7(1), 49-73.
• Sevüktekin, M., Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi E-views Uygulamalı. Bursa:Dora yay.
• Özbay, Ü. (2021). Türkiye’nin Sanayi Üretimi ile Dış Ticareti Arasındaki İlişki:2001-2009 Dönemi için Değerlendirmeler. Verimlilik Dergisi, 4, 153-165.
• Öztürk, M., Agan, Y. (2017). Determinants of Industrial Production in Turkey. Journal of Economics and Financial Analysis, 1(2), 1-16.
• Tarı, R. (2006). Ekonometri. İstanbul:Ofset yay.
• Yalçınkaya, H., Çılbant, C., Özçalık, M. (2009). Avrupa Birliği Sürecinde Türk İmalat Sanayi Dış Ticaretinin Rekabet Gücü:1989-2009 VAR Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 115-137.