THE PRESENCE OF THE REPUBLIC OF PISA IN EASTERN MEDITERRANEAN AND ITS RELATIONS WITH THE STATES IN REGION (XI-XIIIth CENTURY)

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 10, 04.07.2023

Emre Kaymakçı

Öz

DOĞU AKDENİZ’DE PİSA CUMHURİYETİ’NİN VARLIĞI VE BÖLGEDEKİ DEVLETLER İLE İLİŞKİLERİ (XI-XIII. YÜZYILLAR)

Öz

Eski Çağ’da Roma İmparatorluğu’nun üs ve kolonisi konumundan Orta Çağ’ın sonlarına kadar önemli bir yere sahip olan Pisa, esasen XI. yüzyıldan itibaren gücünü gösteren bir devlet durumundadır. Konum itibariyle denizle iç içe olan Pisa, ilk yıllarda Ceneviz ile birlikte Orta ve Batı Akdeniz’de hâkim konuma gelmiş ve Papalığın da desteğini alarak Müslümanlar ile mücadele etmiştir. Pisa Devleti’nin ilk odak noktaları Sicilya ve Korsika adaları olmuştur. Bu adalarda Müslümanlarla yaptığı mücadelelerle Doğu Akdeniz ticaretinin önemine varmıştır. Nitekim bunun bir işareti olarak 1096 yılındaki I. Haçlı Seferi’nden önce Şii İslâm devleti olan Fatımilerin elindeki Mehdiye’ye sefer düzenleyip ticaretini geliştirmeye çalışmıştır. Bu çalışmanın amacı 11. yüzyılda bir cumhuriyet olarak doğan Pisa’nın özellikle Doğu Akdeniz’deki siyasi hedeflerinin, ticaret için attığı adımların, İtalyan şehir devletleri ile olan mücadeleleri ve Bizans ile Müslüman devletler arasındaki ilişkilerinin incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Pisa, Venedik, Fatımiler, Doğu Akdeniz

Kaynakça

• a. Primary Sources
• Anna Komnena (1996). Alexias, çev. Bilge Umar, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Annae Comnenae (2001). Alexias, eds. H.-G. Beck-A. Kambylis, R. Keydell, Corpus Fontium Historiae Byzantinae, t. XL/1.
• Belazuri (2013). Fütuhu’l Buldan, çev. Mustafa Fayda, İstanbul: Siyer Yayınları.
• Ebü’l Fida (2017). Ebu’l Fida Coğrafyası, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Geoffroi de Villehardouin (2016). IV. Haçlı Seferi Kronikleri, çev. Ali Berktay, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Herodotos (2005). Historiai, çev. Mümtekin Ökmen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İbn Havkal (2017). 10. Asırda İslâm Coğrafyası, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Kudâme İbn Cafer (2018). Kitabü’l Harac, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Niketas Khoniates (2013). Historia (1195-1206), çev. Işın Demirkent, İstanbul: Dünya Yayıncılık.
• Niketas Khoniates (1995). Historia Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri, çev. Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Paul Deacon (1975). History of the Lombards, ed. Edward Peters, University of Pennsylvania Press.
• Pero Tafur (2016). Pero Tafur Seyahatnamesi, çev. Hakan Kılınç, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Piri Reis (1973). Kitab-ı Bahriye, Cilt: II, haz. Yavuz Senemoğlu, Tercüman Yayınları.
• b. Secondary Sources
• A. E. Astin (2008). The Cambridge Ancient History Rome and the Mediterranean,Vol: 8, Cambridge University Press.
• Abulafia, David (2011). The Great Sea A Human History of Mediterranean, Oxford University Press.
• Angold, Michael (1997). The Byzantine Empire, 1025-1204 A Political History, Longman.
• Carrie, E. Benes (2018). A Companion to Medieval Genoa, ed. Carrie E. Benes, Brill.
• Dafni, Penna (2012). The Byzantine Imperial Acts to Venice, Pisa and Genoa, 10th-12th centuries, A Comparative Legal Study, University of Groningen.
• Daftary, Farhad (2007). The Isma’ilis: Their History and Doctrines, Cambridge University Press.
• Davis, Jennifer (2015). Charlemagne’s Practice of Empire, Cambridge University Press.
• Doğaner, Suna (2004). “Mısır”, Cilt: XXXIV, Ankara: TDV.
• Donaver, Federico (1978). Storia Della Repubblica Di Genova, Volume:1, Guido Mondani Editore.
• Duffy, Bella (1982). The Tuscan Republics (Florence, Siena, Pisa and Lucca) with Genoa, London.
• Dursteler, Eric (2019). Roma İmparatorluğu’nun Çöküşünden Napolyon’un Yükselişine Akdeniz Medeniyetleri, çev.
• Bozkurt Leblebicioğlu, İstanbul: Say Yayınları.
• Epstein, Steven (1996). Genoa and Genoese, The University of North Carolina Press.
• Gibbon, Edward (2019). Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi, çev. Asım Baltacıgil, İstanbul: İndie Yayınları.
• Heather, Peter (2012). Gotlar, çev. Erkan Avcı, İstanbul: Phoenix Yayınları.
• Heyd, William (2000). Yakın Doğu Ticaret Tarihi, çev. Enver Ziya Karal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Heywood, William (1921). A History of Pisa, Cambridge University Press.
• Jacoby, David (1994). “Italian Privileges and Trade in Byzantium before the Fourth Crusade: A Reconsideration”, Annuario de estudios Medievales 24, pp.349-368.
• Kavas,Ahmet (2003), “Mehdiye”, Cilt: XXXVIII, Ankara: TDV.
• Kaymakçı, Emre (2021). “Rodos Deniz Savaşı Hakkında Bizans ve Venedik Kaynaklarında Bulunan Çelişkili Bilgiler”, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, Vol.16, s. 179-190.
• Madden, Thomas (2007). Enrico Dandolo and the Rise of Venice, The Johns Hopkins University Press.
• M.C. Howatson (2013). Oxford Antikçağ Sözlüğü, çev. Faruk Ersöz, İstanbul: Kitap Yayınları.
• Miotto, Marco (2007). “Αντικρουόμενες πληροφορίες από βυζαντινές και βενετικές πηγές για τη ναυμαχία της Ρόδου (1099 ή 1100)”, Βυζαντιακά 26, p.193-207.
• Nelson, Janet (2019). King and Emperor A New Life of Charlemagne, Penguin.
• Nicol, Donald (1992). Byzantium and Venice A Study in Diplomatic and Cultural Relations, Cambridge University Press.
• Norwich, Julius (2003). A History of Venice, Penguin.
• Ostrogorsky, Georg (2017). Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• P.M. Holt (1999). Haçlılar Çağı 11. Yüzyıldan 1517’ye Yakındoğu, çev. Özden Arıkan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Pirenne, Henri (2006). Hz. Muhammed ve Charlemagne, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi,
• Pozza, Marco and Ravegnani, Giorgio (1993). I trattati con Bisanzio 992-1198, Venezia.
• Roncioni, Raffaello (1844). Delle Istorie Pisa, t. 16, Firenze.
• Runciman, Steve (2019). Haçlı Seferleri Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Setton, Kenneth (1969). A History of Crusades, t. 1, Milwaukee: The University of Wisconsin Press.
• Seyyid, Eymen Fuad (1995). “Fâtımîler”, Cilt: XII, İstanbul: TDV.
• Smith, William (1872). Dictionary of Greek and Roman Geography, London.
• Stanton, Charles D. (2015). Medieval Maritime Warfare, Pen&Sword.
• Stephard, Jonathan (2008). The Cambridge History of Byzantine Empire, Cambridge University Press.
• Şakiroğlu, Mahmut (2009). “Sardinya”, Cilt: XXXVI, İstanbul: TDV.
• Şakiroğlu, Mahmut (2009). “Sicilya”, Cilt: XXXVII, İstanbul: TDV.
• Şakiroğlu, Mahmut (2012). “Toskana”, Cilt: XL, İstanbul: TDV.
• Tronci, Paolo (1868). Annali Pisani, Presso Angelo Valenti.
• Turan, Şerafettin (2000). Türkiye-İtalya İlişkileri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Wickham, Chris (2015). The Emergence of Italian City Communes in The Twelfth Century, Princeton University Press.
• Wolfram, Herwig (2020). Germenler, çev. Tuğba İsmailoğlu Kacır, İstanbul: Kronik Kitap.