ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN DİNİN ETKİSİNİ HİSSETME İLE ÖZSAYGI DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE NİCEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 325 - 339, 28.12.2024

Süleyman Doğanay

https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1576945

Öz

Üniversite öğrencilerinin, inandıkları dinin etkisini hissediş seviyelerinin günlük yaşayış üzerinde son derece etkili olduğu bir gerçektir. Öğrencilerin özsaygı düzeylerinin de dinî inanışlarından geniş çapta etkilendiğini söylemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin dinin etkisini hissetme ile özsaygı düzeyleri arasında nasıl bir ilişki olduğunu incelemektir. Çalışmanın evreni Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi öğrencileridir. Örneklem ise Eğitim, İslami İlimler, Tıp ve Spor Bilimleri fakültelerinde öğrenim gören ve basit tesadüfi yöntemle seçilmiş 65’i kız, 73’ü erkek toplam 138 öğrencidir. Elde edilen sonuçlara göre cinsiyet farklılığı, öğrencilerin dinin etkisini hissetme ve özsaygı düzeylerini anlamlı seviyede etkilememektedir. Öğrenim görülen fakültelere göre öğrencilerin dinin etkisini hissetme düzeylerinde İslami İlimler Fakültesi’yle diğer fakülteler arasında p<.05 düzeyinde anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrenim görülen fakültelere göre öğrencilerin özsaygı düzeylerinde en yüksek puanı Spor Bilimleri Fakültesi öğrencileri almış ve İslami İlimler ile Spor Bilimleri Fakültesi öğrencileri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu görülmüştür. Dinin etkisini hissetme ile özsaygı arasındaki korelasyon sonuçları incelendiğinde ise dinin etkisini hissetme düzeyindeki artma veya azalmanın, özsaygı düzeyini anlamlı olarak etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Dindarlık, Dinin Etkisini Hissetme, Özsaygı

Kaynakça

• Adler, A. (1993). Yaşamın anlamı ve amacı (Çev. K. Şipal). Say Yayınları.
• Adler, A. (1998). İnsan tabiatını tanıma (Çev A. Yörükan). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Armaner, N. (1980). Din psikolojisine giriş 1. Yıldız Matbaası.
• Aydın, B. (2022). Gelişimin doğası. Binnur Yeşilyaprak (Ed.), Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretim içinde (s. 29-55). Pegem Akademi.
• Ayten, A. (2022). Nicel araştırmaların teorik temelleri ve din bilimleri araştırmalarındaki yeri. Ali Ayten (Ed.), Din bilimlerinde nicel yöntem teorik temel, analiz, yorumlama ve raporlama içinde (s. 15-43). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Bacanlı, H. (1997). Sosyal ilişkilerde benlik: kendini ayarlamanın psikolojisi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bahadır, A. (2010). Jung ve din. İz Yayıncılık.
• Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4 (1), 206-231.
• Beit-Hallahmi, B. & Argyle, M. (1997). The psychology of religious behavoir, belief and experience. London&Newyork: Routledge.
• Budak, S. (2003). Psikoloji sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Can, G. (2022). Kişilik gelişimi (Ed. Binnur Yeşilyaprak). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretim içinde (s. 123-163). Pegem Akademi.
• Ceviz, F. H. (2009). Orta yaş ve yaşlılıkta dindarlık, mistik tecrübe ve benlik saygısı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Erikson, H. E. (2018). İnsanın 8 evresi (Çev. G. Akkaya). Okuyan Us Yayın.
• Ersanlı, K. (1996). Benliğin gelişimi ve görevleri. Eser Ofset.
• Eysenck, H. J. & Wilson, G. (1988). Kişiliğinizi tanıyın (Çev. E. Erduran). Remzi Kitabevi.
• Gardner, H. (2017). Zihin çerçeveleri çoklu zeka kuramı (Çev. E. Kılıç). Alfa Yayınları.
• Glock, C. Y. (1998). Dindarlığın boyutları üzerine (Çev. M. E. Köktaş, Ed. Y. Aktay ve M. E. Köktaş), Din Sosyolojisi içinde (s. 253-273). Vadi Yayınları.
• Goleman, D. (2012). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? (Çev. B. S. Yüksel). Varlık Yayınları.
• Göcen, G. (2006). Dini inanç ve ibadetin kendini gerçekleştirme ile ilişkisi. H. Hökelekli (Ed.), Gençlik, din ve değerler psikolojisi içinde (s. 559–611). DEM Yayınları.
• Güleç, C. (2002). İnsana yolculuk: yaşam-psikoterapiler-siyaset. HYB Yayınları.
• Karaca, F. (2007). Dinî gelişim teorileri. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Karslı, N. (2017). Gençlerde özsaygı-dindarlık ilişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(6), 16-46.
• Kayıklık, H. (2000). Dini yaşayış biçimleri: psikolojik temelleri açısından bir değerlendirme (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Kimter, N. (2008). Benlı̇k saygısı ve dı̇ndarlık ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Maslow, A. (2001). İnsan olmanın psikolojisi (çev. Okhan Gündüz). Kuraldışı Yayıncılık. Mehmedoğlu, A. U. ve Aygün, A. (2006). James W. Fowler ve inanç gelişimi teorisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 (1), 118-139.
• Öncü, Ş. (2024). Hepimiz narsistiz -kırgınlar, küskünler, kindarlar, övüngenler-. Destek Yayınları.
• Rosenberg, M. (1979). Conceiving the self. New York: Basic Books.
• Schiraldi, G. R. (2023). Özsaygı –öz şefkat geliştirmek ve yıkıcı düşüncelerden kaçınmak için temel beceriler rehberi-, (çev. Ö. Anlatan). Nova Kitap.
• Tokur, B. (2016). İçsel dinî motivasyon ve özsaygı ilişkisi üzerine bir araştırma. EKEV Akademi Dergisi, 66, 159–175.
• Tesser, A. (2000). “Self-esteem” maddesi, Encyclopedia of Psychology. 7. Cilt, ed: Alan E. Kazdin, üniversity in collaboration with American Psychological Association, s. 213.
• Vergote, A. (1999). Din, inanç ve inançsızlık (çev. V. Uysal). Marmara Ünivesitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Yapıcı, A. (2002), Dini yaşayışın farklı görüntüleri ve dogmatik dindarlık, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2), 112-116.
• Yapıcı, A & Zengin Z. S. (2003). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin dinin etkisini hissetme düzeyleriyle psikososyal uyumları arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (2), 65-127.
• Yapıcı, A. (2004). Din kimlik ve ön yargı: biz ve onlar. Karahan Kitabevi.
• Yapıcı, A. (2006). Yeni bir dindarlık ölçeği ve üniversiteli gençlerin dinin etkisini hissetme düzeyi: çukurova üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 6(1), 66-116.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din. Karahan Yayınları.
• Yapıcı, A., ve Kayıklık, H. (2005). Ruh sağlığı bağlamında dindarlığın öz saygı ve kaygı ile ilişkisi: Çukurova Üniversitesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 177–206.
• Yapıcı, A. ve Koçak, A. (2017). “Türkiye’de Ruh Sağlığı, Maneviyat ve Dindarlık: Meta Analitik Bir Değerlendirme”. (Ed. Hökelekli, H. ) Din, Değerler ve Sağlık içinde 65-115. İstanbul: DEM Yayınları.
• Yavuz, K. (1982). Din psikolojisinin araştırma alanları. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 87-98.
• Yavuz, K. (1986). Din psikolojisinde metot meselesi ve yeni gelişmeler. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, 161-175.
• Yoğurtçu, F. (2009). Yetı̇şkı̇nlerde dı̇ndarlık ve ruh sağlığı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Yörükoğlu, A. (1988). Gençlik çağı: ruh sağlığı ve ruhsal sorunları. Türkiye İş Bankası Yayınları.