Yıldırım Darüşşifa and Music Therapy

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 372 - 387, 28.12.2024

Timur Vural , Mehmet Sait Halim Gençoğlu

https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1579285

Öz

Yıldırım Darüşşifa, founded in Bursa by the Ottoman Sultan Yıldırım Bayezid in 1399/1400, is one of the important medical centers of the period. This center, where advanced methods were applied in the treatment of both physical and mental diseases, played a major role in the development of Ottoman medicine. Yıldırım Darüşşifa is one of the institutions that effectively uses the music therapy method. Physicians of the period considered music as an important tool in the treatment of diseases, considering the effects of music on the human soul. Music therapy was carried out with modes and various musical instruments selected according to the mood of the patients.
Modes that appeal to different moods were used in the treatment. While the Uşşak maqam calms melancholic and depressed patients; The Rast maqam was used to provide a more energetic mood. Classical Turkish music instruments such as ney, oud, qanun and rebab were widely used in these treatments. Music therapy has been used to relieve patients' physical pain, relieve mental problems such as anxiety and depression, and generally increase their well-being. This method helped patients feel better and their treatment process was more efficient.
The aim of this study is to reveal the music treatment methods applied in Yıldırım Darüşşifa, the foresight of Ottoman medicine and the positive effects of music on human health. These treatment methods, as a subject that still attracts attention today, reveal the role of music in health and treatment processes from past to present.

Anahtar Kelimeler

Darüşşifa, Music Therapy, Faith and Music, Musicology

YILDIRIM DARÜŞŞİFASI VE MÜZİKLE TEDAVİ

Öz

1399/1400 yılında Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid tarafından Bursa’da kurulan Yıldırım Darüşşifası, dönemin önemli tıp merkezlerinden biridir. Hem fiziksel hem de ruhsal hastalıkların tedavisinde ileri yöntemlerin uygulandığı bu merkez, Osmanlı tıbbının gelişiminde büyük bir rol oynamıştır. Yıldırım Darüşşifası, müzikle tedavi yöntemini etkin bir şekilde kullanan kurumlardan biridir. Dönemin hekimleri, müziğin insan ruhu üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurarak hastalıkların tedavisinde müziği önemli bir araç olarak görmüşlerdir. Müzikle tedavi, hastaların ruh hallerine göre seçilen makamlarla ve çeşitli müzik aletleriyle gerçekleştirilmiştir.
Tedavide farklı ruh hallerine hitap eden makamlar kullanılmıştır. Uşşak makamı, melankolik ve depresif hastaları sakinleştirirken; rast makamı, daha enerjik bir ruh hali sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Bu tedavilerde ney, ud, kanun ve rebab gibi klasik Türk müziği enstrümanları yaygın olarak kullanılmıştır. Müzikle tedavi, hastaların fiziksel ağrılarını hafifletmek, kaygı ve depresyon gibi ruhsal sorunlarını gidermek ve genel olarak iyilik hallerini artırmak amacıyla kullanılmıştır. Bu yöntem, hastaların kendilerini daha iyi hissetmelerine ve tedavi süreçlerinin daha verimli geçmesine yardımcı olmuştur.
Yapılacak olan bu çalışma ile Yıldırım Darüşşifası’na dair Osmanlı Devlet arşiv belgelerine yansıyan hususların tespit edilmiştir. Darüşşifalardaki müzikle tedavi yöntemleri, Osmanlı tıbbının ileri görüşlülüğünü ve müziğin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koymaktadır. Darüşşifalarda uygulanan müzik ile tedavi/terapi yöntemleri, günümüzde yeterince ilgi çeken bir konu olmamakla beraber hem sağlık hem de turizm bağlamında yöreye önemli katkılar sağlayacak derinliklere sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Darüşşifa, Müzikle Tedavi, İnanç ve Musiki, Müzikoloji

Etik Beyan

Etik Kurul Onayı gerektiren bir çalışma değildir.

Kaynakça

• Aktaş, Seyran (2010) “XV ve XVI Yüzyıllarda Sultan Darüşşifalar”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Besim, Ömer (1932) “Doğum Tarihi” Ahmet İhsan Matbaası, İstanbul
• Cantay, Gönül (1988) “Darüşifalar”, Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Cilt:1, ss.355-368
• Çoşkun, Hafide (2023) “II. Bayezid Darüşşifasından Başlayarak Osmanlı’da Ruh Sağlığı Anlayışı ve Tedavi Yöntemleri”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Erer, Sezer (2010) “Osmanlılar Döneminde Bursa’da Yaptırılan Hastaneler” Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, Yıl:11, Sayı:19
• Gökalp, Kübra ve Ekinci, Mine (2020) Effect Music Therapy on Anxiety and Sleep Qualityof Geriatric Hematological Oncology Patients, Turkish Journal of Geriatrics, Cilt:23, Sayı:4, ss.546-554
• Kalender, Ruhi (1989) “Ruh Hastalıklarının Tedavisinde Musiki” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 31, 40. Yıl Özel Sayısı, ss.271-282.
• Özkut, Halit M. (1963) Musikinin Ruh Hastalıklarının Tedavisinde Yeri ve Önemi, Musiki Mecmuası, Sayı:179, ss.12-13
• Şengül, Enver (2008) “Kültür Tarihi İçinde Müzikle Tedavi ve Edirne Sultan II. Bayezid Darüşşifası”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya.
• Şener, Beyza (2014) “Yıldırım Darüşşifası”, Dirim Dergisi, Sonbahar, Sayı:303, s.42-47
• Şevki, Osman (1931) “Tababet Osmanlı Devri”, Türk Tarihinin Ana Hatları, No. 25, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti, Ankara
• Terzioğlu, Arslan (1992) “Bimaristan” TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt:6, ss.163-178
• Yıldırım, Mustafa (2021) “Müzikle Tedavi: Tarihi, Gelişimi, Bağımlılıklarda Uygulanışı Ve Türkiye’deki Müzik Terapi Uygulamaları” Turkish Academy Research Review, Cilt:6, Sayı:2, Antalya