2000 sonrası Avrupa sinemasında kültürel temsillerin yansımaları

Yıl 2020, Sayı: 6, 99 - 123, 31.12.2020

Aysu Uğur Aydan Özsoy

Öz

Kültür ve gündelik hayat sosyolojisi toplumun anlaşılması için önemlidir. Kültür, sinema ve toplum arasındaki etkileşimli süreç tarih boyunca ele alınan bir konu olmuştur. Sinema filmleri, kültür ve gündelik hayatla bağ kuran, kimi zaman onu dönüştüren, temsil eden veya eleştiren konumdadır. İçinden çıktığı kültürü yansıtan filmler bunu doğrudan ya da dolaylı olarak yapabilmektedir. Çalışmanın amacı uluslarüstü bir konumda olan ve ortak bir kültür inşa eden Avrupa’nın kültürü ve değerlerini filmlerinde nasıl temsil ettiğidir. Avrupa Birliği, kültür ve sanat politikalarıyla çeşitlilik içinde birlik yaratmaya çalışmış, ortak bir Avrupa kültürü inşa etmek için düzenlemeler yapmıştır. Avrupa kültürü, değerler ve kültürel göstergelerden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında 2000 sonrası Avrupa sinemasından Muhteşem Güzellik/The Great Beauty (2013) ve Toni Erdmann (2016) filmleri örneklem olarak seçilmiştir. Bu filmler kültürel temsiller açısından sinema göstergebilimi yöntemiyle analiz edilmiştir ve film eleştirisinde sosyolojik yaklaşımla yöntem desteklenmiştir. Filmlerde mekân, dil, ritüel, gündelik hayat biçimi, müzik gibi kültürel göstergelere bakılmış, bu kültürel göstergelerin ulusal ve Avrupa Birliği değerleri bağlamında anlamları açıklanmıştır. Sinema göstergebilimi ile yapılan film analizleri sonucunda seçilen filmlerin hem ulusal kültürlerini yansıttığı hem de Avrupa kültürünü temsil ettiği tespit edilmiştir. Aynı zamanda filmlerin yeşeren yeni bir kültür inşa edebileceği görülmüştür. Filmlerde Avrupa kültürünün ortak özelliği Birlik politikaları çerçevesinde yapılması, farklı özelliği ise ulusal kültürleri barındırması olarak tanımlanabilir. Estetik bir iletişim ve sanat aracı olan sinema, kimi zaman kültür politikalarının devamlılığını sağlarken kimi zamanda kültür eleştirileri yaparak kuralları yıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

sinema sosyolojisi, Avrupa, kültür, gündelik hayat, Avrupa Birliği

Teşekkür

Bu çalışma 1. yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Teşekkür ederim iyi çalışmalar.

Reflections of cultural representations in European cinema after 2000

Öz

Kaynakça

• Ade, M. (Yönetmen). (2016). Toni Erdmann [Film]. Almanya: Kompolize Film.
• Alver, K. (2012). Kent imgesi. Kent Sosyolojisi. (Ed. K. Alver), Ankara: Hece Yayınları.
• Anderson, K., Domosh, M., Pile, S. & Thrift, N.(eds.) (2003). Handbook of cultural geography, London: Sage Publication.
• Bahar, H.İ. (2005). Sosyoloji. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Bauman, Z. (2015). Akışkan modern toplumda kültür. (İ. Çapcıoğlu ve F. Ömek, Çev.). Ankara: Atıf Yayınları.
• Bennett, A. (2018). Kültür ve gündelik hayat. (N. Tokdoğan, B. Şenel, U.Y. Kara, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi (2. baskı).
• Canatan, K. (2004). Avrupa Birliği ülkelerinde değerler yönelimi. Değerler Eğitimi Dergisi 2 (7-8), 41-63.
• Canatan, K. (2012). Batı kenti. Kent Sosyolojisi. (Ed. Köksal Alver). Ankara: Hece Yayınları.
• Çetin, E. (2017). Gündelik hayata sosyolojik bakmak, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çotuksöken, B. (1998). Kavramlara felsefe ile bakmak. İstanbul: İnsancıl Yayınları.
• De Certeau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi. (L. Arslan Özcan, Çev). Ankara: Dost Kitabevi Yayınevi.
• Deleuze, G. (2016). Proust ve göstergeler. (A. Meral, Çev). İstanbul: Alfa.
• Dinç, C. (2015). Avrupa ve Avrupa Birliği. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Durkheim, E. (2013). Toplumbilimin yöntem kuralları. (Ö. Ozankaya, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Eco, U. (2019). Mimarlık göstergebilimi. (F. Erkman Akerson, Çev.). İstanbul: Daimon Yayınları.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2010). Öteki kuram. Ankara: Pozitif Matbaacılık (3. baskı).
• Erinç, S.M. (2004). Kültür sanat, sanat kültür. Ankara: Ütopya Yayınevi (2. baskı).
• Esgin, A. ve Çeğin, E (editörler). (2018) Gündelik hayat sosyolojisi Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Ferro, M. (2017). Sinema ve tarih. (H. Demir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Geertz, C. (2010). Kültürlerin yorumlanması. (H. Gür, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Gerbner, G. (2014). Medyaya karşı. (V. Batmaz, G. Ayas, İ. Kovacı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, E. (2019). Etkileşim ritüelleri. (A. Bölükbaşı, Çev). Ankara: Heretik (2. baskı).
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern göstergeler. (E. Cengiz ve diğerleri, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Güvenç, B (1979). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları (3. baskı).
• Hall, E.T. (1976). Beyond culture. New York: Doubleday.
• Hall, S. (2017). Temsil, kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. (İ. Dündar, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin durumu. (S. Savran, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları (5. baskı).
• İnternet: http://www.beyazperde.com/. Erişim Tarihi: 15.03.2020.
• İnternet: http://www.tdk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 08.08.2020.
• İnternet: http://dorukonal.blogspot.com/ Erişim Tarihi: 08.05.2020.
• İnternet: https://www.avrupa.info.tr/tr/italya-84 Erişim Tarihi: 03.01.2020.
• İnternet: https://www.avrupa.info.tr/tr/romanya-93.
• Kabadayı, L. (2014). Film eleştirisi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları (2. basım).
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2013). Günümüzde insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi (15. baskı).
• Kaya, E. (2017). Avrupalılık kimliği ve Avrupa Birliği vatandaşlığı eğitimi’’, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 407-433.
• Lefebvre, H. (2007). Modern dünyada gündelik hayat. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları (2. baskı).
• Lefebvre, H. (2013). Gündelik hayatın eleştirisi 2. (I.Ergüden, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Malinowski, B. (2016). Bilimsel bir kültür teorisi. (D. Uludağ, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Monaco, J. (2002). Bir film nasıl okunur? (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Morley, D. Ve Robins, K. (2011). Kimlik mekânları. (E.Zeybekoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları (2. baskı).
• Mutlu, Erol (2012). İletişim sözlüğü. Ankara: Sofos Yayıncılık (6. basım).
• Özden, Z. (2004). Film eleştirisi, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları (2. baskı).
• Öztürk, S. (2018). Sinema felsefesine giriş, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Parikka, J. (2017). Medya arkeolojisi nedir? (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sauer, C.O, (1925). The morphology of landscape, The cultural geography reader, ed. Oakes T.S, Price, P.L., 2008. pp: 96-104. New York.
• Schechner, R. (2015). Ritüelin geleceği. (Z. Ertan, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Sorrentino, P. (Yönetmen). (2013). Muhteşem Güzellik (La Grade Belleza) [Film]. İtalya: Medusa Film.
• Tanrıkulu, M. (2014). Coğrafya ve kültür, Ankara: Edge Akademi.
• Taylor, E.B. (1958). The origins of culture and religion in primitive culture. New York: Harper&Brothers.
• Türk, M.S. (2014). Medyanın gerçeklik inşası ve gerçeklik algısı, Düşünce Dünyasında Türkiz Dergisi, sayı 28, 09-32.
• Türk, M.S. (2018). Avrupa Birliği’nin medya politikaları ve Türkiye, ICT MEDIA, sayı 108, 74-77.
• Uğur, A. (2020). 2000 sonrası Avrupa sinemasında kültürel temsillerin yansımaları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Veblen, T. B. (2017). Aylak sınıfın teorisi. (E. Kırmızıaltın ve H. Bilir, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları (3. baskı).
• Villalobos, A. (2013). Film and heritage: The reflected image, A Conference on Architecture, City and Cinema Conference Proceedings. Porto, September 11-13.
• Williams, R. (2017). Kültür ve toplum. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları