Tüketim toplumunda gündelik hayat sembolizmi: Poşet taşıma üzerine sosyolojik bir inceleme

Yıl 2021, Sayı: 7, 14 - 25, 30.06.2021

Sedat Karal , Melek Mehmetoğlu

Öz

Gündelik hayat, bireylerin jest ve mimikleri, bedensel tavırları, kılık-kıyafetleri, dinsel pratikleri, eyleme tarzları vb. yoluyla kendilerini ifade ettikleri, zengin göstergelere sahip sosyal bir alandır. Bu anlamda gündelik hayat üzerine konuşmak, karmaşık ve bütünlüklü bir alan üzerine konuşmak demektir. Tüketim, benlik ve sembol de bu karmaşık ve bütünlüklü alanın parametrelerinden bazılarıdır. Bu parametreler, içinde yaşadığımız tüketim çağında nesnelere ve hizmetlere yüklenen anlamları da değiştirmektedir. Bu anlamda kullanılan nesnelere ve sunulan hizmetlere yüklenen anlamların değişmesi, bireylerin kamusal gündelik hayatta var olma biçimlerinin de değişmesi anlamına gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, gündelik hayatta bir şekilde eylemde bulunan bireylerin poşet taşıma deneyimlerini tüketim, benlik sunumu ve sembol gibi olgular aracılığıyla anlamak ve açıklamaktır. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Buradan hareketle ilk olarak bazı kentsel alanlarda gözlemler yapılmış ve daha sonra yarı yapılandırılmış sorular eşliğinde toplamda 12 kişiyle derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerden hareketle üzerinde marka logosu olan poşetleri taşımanın sıradan bir eylem olmadığı, bireylerin tavır ve tutumlarını, başkalarına karşı genel bakışını, benliklerini sunma biçimlerini, tüketim alışkanlıklarını ve ahlaki yargıda bulunma durumlarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüketim toplumu,, gündelik hayat,, sembolik etkileşim,, benlik sunumu,, poşet,

Everyday life symbolism in the consumption society: A sociological examination on carrying bags

Öz

Gündelik hayat, bireylerin jest ve mimikleri, bedensel tavırları, kılık-kıyafetleri, dinsel pratikleri, eyleme tarzları vb. yoluyla kendilerini ifade ettikleri, zengin göstergelere sahip sosyal bir alandır. Bu anlamda gündelik hayat üzerine konuşmak, karmaşık ve bütünlüklü bir alan üzerine konuşmak demektir. Tüketim, benlik ve sembol de bu karmaşık ve bütünlüklü alanın parametrelerinden bazılarıdır. Bu parametreler, içinde yaşadığımız tüketim çağında nesnelere ve hizmetlere yüklenen anlamları da değiştirmektedir. Bu anlamda kullanılan nesnelere ve sunulan hizmetlere yüklenen anlamların değişmesi, bireylerin kamusal gündelik hayatta var olma biçimlerinin de değişmesi anlamına gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, gündelik hayatta bir şekilde eylemde bulunan bireylerin poşet taşıma deneyimlerini tüketim, benlik sunumu ve sembol gibi olgular aracılığıyla anlamak ve açıklamaktır. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Buradan hareketle ilk olarak bazı kentsel alanlarda gözlemler yapılmış ve daha sonra yarı yapılandırılmış sorular eşliğinde toplamda 12 kişiyle derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerden hareketle üzerinde marka logosu olan poşetleri taşımanın sıradan bir eylem olmadığı, bireylerin tavır ve tutumlarını, başkalarına karşı genel bakışını, benliklerini sunma biçimlerini, tüketim alışkanlıklarını ve ahlaki yargıda bulunma durumlarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüketim toplumu,, gündelik hayat,, Sembolik etkileşim,

Kaynakça

• Aydemir, M. A. (2018). Tüketim: Modern Dünyanın Kültürel Göstereni. Kültür Sosyolojisi (Ed: K. Alver ve N. Doğan) içinde. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları. ss. 281-296.
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim Toplumu. (Çev. H. Deliçaylı ve F. Keskin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2012). Sosyolojik Düşünmek. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berger, P. L. (2018). Sosyolojiye Çağrı: Hümanist Bir Perspektif. (Çev. A. E. Koca). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Binay, B. ; Tatlıcan, Ü. (2018). Sembolik Etkileşimcilik ve Gündelik Hayatın Sosyolojisi. Gündelik Hayat Sosyolojisi: Temalar, Sorunsallar ve Güzergâhlar. (Ed: A. Esgin ve G. Çeğin) içinde. Ankara: Phoneix Yayınları. ss. 147-190.
• Bocock, R. (2009). Tüketim. (Çev. İ. Kutluk) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Durkheim, E. (2018). Sosyoloji ve Felsefe. (Çev. M. Elma) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Giddens, A. (2009). Social Interaction and Everyday Life. Sociology (Haz: Anthony Giddens) içinde. Cambridge: Polity Press. ss. 247-280.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı, & S. N. Ağırnaslı) Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Goffman, E. (2017). Etkileşim Ritüelleri: Yüz Yüze Davranış Üzerine Denemeler. (Çev. A. Bölükbaşı) Ankara: Heretik Yayınları.
• Goffman, E. (2018). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (Çev. B. Cezar) İstanbul: Metis Yay.
• Han, B.-C. (2017). Şeffaflık Toplumu. (Çev. H. Barışcan) İstanbul: Metis Yayınları.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Mammadova, M. (2015). Üniversite Gençliği ve Tüketim Eğilimleri: Selçuk Üniversitesi Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırmada Stratejik Temalar. (Çev. Y. Dede, & F. I. Bilican). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Haz: M.Q Patton) içinde. Ankara: Pegem Akademi. ss. 37-73.
• Ritzer, G. (2016). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Çev. F. Payzin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, R. (2019). Kamusal İnsanın Çöküşü. (Çev. S. Durak, & A. Yılmaz) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Simmel, G. (2009a). Sosyoloji Sorunu (çev. Tuncay Birkan). Bireysellik ve Kültür (Georg Simmel) içinde. İstanbul: Metis Yayınları. ss. 47-57.
• Simmel, G. (2009b). Özgürlük ve Birey (Çev. Tuncay Birkan). Bireysellik ve Kültür (Georg Simmel) içinde. İstanbul: Metis Yayınları. ss. 211-218.
• Simmel, G. (2013). Metropol ve Tinsel Hayat (Çev. Nazile Kalaycı). Modern Kültürde Çatışma (Georg Simmel) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. ss. 83-100.
• Weber, M. (2014). Toplumsal ve Ekonomik ve Örgütlenme Kuramı. (Çev. Ö. Ozankaya) İstanbul: Cem Yayınevi.