The Effects of Federico Fellini Cinema on David Lynch Films in the Context of Intertextuality: A Comparative Analysis of the films 8½ and Wild at Heart

Yıl 2023, Sayı: 11, 47 - 63, 30.06.2023

Mustafa Özer Özkantar , Ömer Yavuz Özaslan

Öz

There are many directors who can develop a creative and unique narrative within the art of cinema. Federico Fellini, who is shown among these directors, has a unique narrative structure in the art of cinema. This situation has been a source of inspiration for many directors who have a presence in the sector. In this context, one of these directors is David Lynch. In this direction, the aim of this study is to evaluate the effects of Fellini's cinematic narrative style on David Lynch's cinema within the framework of the concept of intertextuality. Therefore, the similarities between the films 8½ (1963) and Wild at Heart (1990) chosen as the sample of the study are discussed in the context of intertextuality and by observing the common points in the film languages of the mentioned directors. These films have been analyzed with the descriptive analysis method, and the films were determined by the purposeful sampling method. In the movie reviews, the characters in Fellini's cinematography, camera uses, sound design, use of light, editing and space designs and the reflections of these formations on Lynch's cinematography have been revealed, the similarities between the two famous auteur directors have been detailed and it has been concluded that Lynch imitated Federido Fellini in certain points.

Anahtar Kelimeler

Federico Fellini, David Lynch, 8 1/2, Wild at Heart, Intertextuality

Federico Fellini Sineması’nın David Lynch Filmleri’ne metinlerarasılık bağlamında etkileri: 8½ ve Wild at Heart Filmlerine dair karşılaştırmalı bir analiz

Öz

Sinema sanatı içerisinde yaratıcı ve kendine has bir anlatı geliştirebilen birçok yönetmen mevcuttur. Bu yönetmenler arasında gösterilen Federico Fellini, sinema sanatı içerisinde nev-i şahsına münhasır bir anlatı yapısına sahiptir. Bu durum sektör içerisinde varlık gösteren birçok yönetmene ilham kaynağı olmuştur. Bu bağlamda bu yönetmenlerden biri de David Lynch’dir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı Fellini’nin sinematik anlatı tarzının, David Lynch sineması üzerindeki etkilerini metinlerarasılık kavramı çerçevesinde değerlendirmektir. Dolayısıyla çalışmanın örneklemi olarak seçilen 8½ (1963) ve Wild at Heart (1990) filmleri arasındaki benzerlikler metinlerarasılık bağlamında ve ismi geçen yönetmenlerin film dillerindeki ortak noktalar gözlemlenerek ele alınmaktadır. Bu filmler betimsel analiz yöntemi ile incelenmiş, filmler ise kasti örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Film incelemelerinde Fellini sinematografisi içerisinde yer alan karakterler, kamera kullanımları, ses tasarımı, ışık kullanımları, kurgu ve mekân tasarımları ile bu oluşumların Lynch’in sinematografisine olan yansımaları ortaya konulmuş, iki ünlü auteur yönetmen arasındaki benzerlikler detaylandırılmış ve Lynch’in Federido Fellini’ye bazı noktalar özelinde öykündüğü sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Federico Fellini, David Lynch, 8 1/2, Wild at Heart, Metinlerarasılık

Kaynakça

• Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Aktulum, K. (2018). Metinlerarasılık ve evrim. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 17-30.
• Algül, M. (2016). Peri masallarının yakın dönem fantastik Hollywood sinemasındaki metinlerarası anlatı yapısı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Aslan, P. (2007). 90 sonrası türk Sinemasında tip karakter ikilemi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Baloğlu, U. (2018). Sinemada görsel ve anlatısal nitelikli göstergelerin çözümlenmesi: Boundin’animasyon örneği. Journal Of Social And Humanities Sciences Research., 180-190.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (2006). Yazı üzerine çeşitlemeler/metnin hazzı. (Ş. Demirkol, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bayrak, T. (2014). Sinemada karakter olgusu: Bir karakter oyuncusu olarak Sadri Alışık. Turkish Online Journal Of Design Art And Communication, 105-122.
• Bayraktaroğlu, A. M. & Uğur, U. (2011). Postmodern sinemada filmlerarasılık bağlamında pastiş ve parodi. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, 1-20.
• Bayram, F. (2011). Işık ve aydınlatma: Işığın televizyon ve sinemada işlevsel kullanımı üzerine bir değerlendirme. Erciyes İletişim Dergisi, 122-131.
• Bostan, A. D. & Serpil Kırel. (2018). Postmodern dönem Disney Prenses anlatılarında inşa edilen kadın temsilinin Moana örneği üzerinden incelenmesi. Trt Akademi, 6-27.
• Bulut, F. (2018). Metinlerarasılık kavramının kuramsal çerçevesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 11(1), 1-19.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çağıl, F. & Kilinç, M. (2021). Sinemada mekân ve ışık etkileşimi: Bridge Of Spies üzerine bir inceleme. Medya ve Sanat Çalışmaları Dergisi, 59-73.
• Demir, Ö. (2019). Ses tasarımının komedi filmlerinde anlatı üzerine etkisi: Aile Arasında filmi örneği. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 85-109.
• Demir, Ö. (2019). Sinemada metinlerarası öğeler olarak mitler: Nerdesin Be Birader? filmi örneği. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 83-108.
• Eısensteın, S. M. (1975). Bir sinemacının düşünceleri. (A. Arna, Çev.) İstanbul: Yol Yayınları.
• Favaro, A. (2019). Kayıp Otoban’ın izinde: David Lynch’in postmodern dünyası. Akdeniz İletişim Dergisi, 13-31.
• Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree. Lincoln: University Of Nebraska Press.
• Gezer, E. E. (2021). Kendinden önceki metinleri bir arşiv olarak kullanan postmodern anlatılar: Metinlerarasılık, göstergelerarasılık, resimlerarasılık. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 141-154.
• Gülçur, Â. S. (2020). Fellini’nin yüzüncü yaşında “Cabiria’nın Geceleri” filmi üzerine okuma. Journal Of Current Researches On Social Sciences, 727-736.
• Güngör, A. C. (2016). Sinema-resim ilişkisi bağlamında David Lynch ve ‘Silgikafa’ film. Aydın Sanat Dergisi, 9-26.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• İspir, N. & Kaya, Z. (2011). Sinemada postmodern arayışlar. Atatürk İletişim Dergisi, 81-100.
• Kalıpçı, M. (2016). Metinlerarasılık kapsamında G.O.R.A. ve A.R.O.G. filmlerinin incelenmesi . Rumeli De Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 69-80.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 62-80.
• Kineşci, E. (2017). Postmodern etik kavrayışı ve “Müziğimiz” filmi. Sdü Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 132-144.
• Kristeva, J. (1980). Desire in language. New York: Columbia University.
• Kristeva, J. (1984 ). Revolution in poetic language. New York: Columbia University Press.
• Mencütekin, M. (2010). Sinema dili, film retoriği ve imgelenen anlama ulaşma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Öneri Dergisi, 259-266.
• Muzzarelli, A. (2017). Sinemanın içine doğmuş Federico Fellini. (P. Akman, Dü.) İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Olguntürk, K. (2011). Görüntü kurgusu ve devamlılık. Journal Of Marmara University, Institute Of Social Sciences, 229-232.
• Özden, H. (2019). Türk sinemasında anlatı mekânı olarak doğu karadeniz (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özen, Ö. (2021). Sinema televizyonda ışığın kullanımı ve etkisi. Uygulamalı Sosyal Bilimler Ve Güzel Sanatlar Dergisi, 87-98.
• Öztürk, A. (2020). Postmodern bir film anlatısı: Kayıp otoban (Lost Highway). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 127-151.
• Salman, S. (2020). Postmodren sinemada anti kahraman: Quentin Tarantino filmlerinin analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2881-2904.
• Salman, S. (2021). Bilimkurgu sinemasının metinlerarasılık bağlamında analizi: Brazil filmi örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 299-316.
• Seçmen, E. A. (2018). Sinematografinin görsel anlatım kodları ve mekân kullanımının gerçekliğin oluşturulması bağlamında bir dönem dizisi incelemesi: Narcos örneği. International Journal Of Cultural And Social Studies, 507-532.
• Sinan, E. (2020). Akira Kurosawa sinemasının metinlerarasılık bağlamında incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
• Sözen, M. (2013). Estetik bir öğe olarak sinemada ses tasarımı ve örnek bir film çözümlemesi. International Periodical For The Languages, 2097-2109.
• Tanç, C. E. (2015). Federıco Fellını filmlerinde anlatım özellikleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tansel, D. (2007). Varoluşçuluk ve Yeni Kara film: Davıd Lynch örneği (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tuğan, N. H. (2017). Sinematografinin sinemasal anlamın oluşturulmasında etkisi: Prometheus (2012-Ridley Scott) filminde görüntü düzenlemesi. Eurasian Conference On Language & Social Sciences içinde (s. 222-240). Antalya.
• Uğur, U. (2020). Metinlerarasılık bağlamında sinema resim ilişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 87-107.
• Uğur, U. & Altay, S. (2018). Metinlerarasılık bağlamında fantastik türk ve amerikan sineması: Drakula. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi̇, 89-116.
• Uysal, S. (2008). Federıco Fellını kadrajlarında resimsel kurgu (Yayımlanmış Yüksek Lisanas Tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.