Existence struggle of clones: an analysis of the movie “The Island” in the context of “the actantial model” by Griemas

Yıl 2023, Sayı: 12, 1 - 16, 29.12.2023

Semra Keleş

Öz

Narrative is one of humanity's oldest means of communication. Throughout history, people have used narrative to share their experiences, knowledge and expectations. Narratives in genres such as fairy tales, legends, epics, novels and stories have reflected the identities, values and histories of societies and cultures. The advent of cinema has enabled narrative to function through visual and auditory codes. In this way, cinema not only continues the narrative tradition, but also enhances the impact and power of film through visual and auditory codes. Strong character development, a well-structured story and visual language allow the audience to connect with the narrative, to think and be affected, while also encouraging social and cultural interaction. Semiotics is a methodology that specifically examines how society, culture and language come together as a meaningful whole. This approach is often preferred to reveal the deeper structures in the narrative structure of a film. In other words, semiotics is a research methodology that analyses the relationships between the symbols, signs and meanings in a work in order to understand the significance of these elements in a social, cultural and linguistic context. In this way, it is possible to analyse the deeper meanings that lie beyond the visual and verbal elements in a film and to understand how the work functions within its social context. In this study, the film "The Island" (2005), directed by Michael Bay, was subjected to a semiotic narrative analysis using Greimas' agentic sampler. This analysis reveals the basic elements of the film's narrative structure and the deeper meanings underlying the characters' actions.

Anahtar Kelimeler

Algirdas Julien Greimas, narrative analysis, semiotic analysis, actant analysis model

Klonların var olma çabası: “Ada” filminin Greimas’ın eyleyensel örnekçesi bağlamında çözümlenmesi

Öz

Anlatı, insanlığın en eski iletişim kurma araçlarından biridir. Tarih boyunca insanlar, birbirlerine deneyimlerini, bilgilerini ve beklentilerini anlatı aracılığıyla aktarmıştır. Masallar, efsaneler, destanlar, romanlar, öyküler gibi türlerde ortaya çıkan anlatılar, toplumların ve kültürlerin kimliklerinin, değerlerinin ve geçmişlerinin bir yansıması olmuştur. Sinemanın ortaya çıkması anlatının görsel ve işitsel kodlarla işlemesini sağlamıştır. Sinema bu yönüyle hem anlatı geleneğini devam ettirmekte hem de görsel ve işitsel kodlar ile filmin etkileyiciliğini ve gücünü artırmaktadır. Güçlü bir karakter gelişimi, iyi yapılandırılmış bir hikâye ve görsel dil, izleyicinin anlatıyla bağ kurmasını, düşünmesini ve etkilenmesini sağlarken, bunun yanında toplumsal ve kültürel etkileşimi de teşvik etmektedir. Göstergebilim, özellikle toplum, kültür ve dilin anlamlı bir bütün olarak nasıl bir araya geldiğini incelediği bir metodolojidir. Bu yaklaşım, bir filmin anlatı yapısındaki derinlikli yapıları ortaya çıkarmak amacıyla sıkça tercih edilmektedir. Göstergebilim, bir eserin içerdiği semboller, işaretler ve anlamlar arasındaki ilişkileri analiz ederek, bu unsurların toplumsal, kültürel ve dilbilgisel bağlamdaki önemini anlamaya yönelik bir araştırma yöntemidir. Bu sayede, bir filmdeki görsel ve sözel unsurların ötesinde yatan derin anlamların çözümlenmesi ve eserin toplumsal bağlam içinde nasıl işlediğinin anlaşılması mümkün kılmaktadır. Bu çalışmada Michael Bay’in yönettiği “Ada” (The Island, 2005) filmi Greimas’ın eyleyensel örnekçesi kullanılarak göstergebilim ile anlatı çözümlemesine tabii tutulmuştur. Bu çözümleme ile filmin anlatı yapısındaki temel öğeler ve karakterlerin eylemlerinin altındaki derin anlamlar ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Algirdas Julien Greimas, anlatı çözümlemesi, göstergebilimsel analiz, eyleyensel örnekçe, gösterge.

Kaynakça

• Abalı, İ. (2013). Yapısal folklor kuramı bağlamında bir masal incelemesi örneği. İdil Dergisi, Cilt 2, Sayı 8, 26-40.
• Adanır, O. (2003). Sinemada anlam ve anlatım. İstanbul: Alfa.
• Akbulut, H. (2002). Matrix filminin Propp ve Gremas örnekçelerine göre çözümlenme. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 2, 66-87.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilim serüveni (M. Rifat, S. Rifat, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (2009). Yazının sıfır derecesi-yeni eleştirel denemeler (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bay, M. (Yönetmen). (2015). Ada (The Island) [Film].
• Butler, A. M. (2011). Film çalışmaları (A. Toprak, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Büker, S. (2012). Sinemada anlam yaratma (2. Baskı). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Culler, J. (2008). Barthes (H. Gür, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Çiçek, M. (2016). Göstergebilim ve sinema ya da sinema göstergebilimi. Kesit Akademi Dergisi, 2(3), 25-41.
• Deledalle, G. (2001). Charles S. Peirce’s philosophy of signs: Essays in comparative semiotics. Indiana University Press.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gökçe, O. (2002). İletişim bilimine giriş. İstanbul: Turhan Kitabevi.
• Greimas, A. J. (1966). Sémantique structurale. Paris: Larouss.
• Greimas A.J. (1995). Kusur konusunda (A. Kıran, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gündeş S. (2003). Film olgusu: kuram ve uygulayım yaklaşımları. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Güneş, A. (2014). Melih Gülgen’in Tatar Ramazan Sürgünde filminin Greimas’ın eyleyenler modeline göre çözümlemesi. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 3 (5), 1-31.
• Kıran, A. (1990). Dilbilim-göstergebilim ilişkileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 51-62.
• Kıran, A. & Kıran, Z. (2003). Yazınsal okuma süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Medin, B. (2019). Film anlatısında kahramanın değişen özne konumu: Başkalarının Hayatı Filmi Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 149-168.
• Metz, C. (1985). Sinematografik dil kavramı üzerine. S. Büker & O. Onaran (Der.), Sinema kuramları (s. 221-231) içinde. Ankara: Dost.
• Özden, Z. (2014). Film eleştirisi (3. Baskı). Ankara: İmge Kitapevi.
• Parsa, A. (2008). ‘Mutluluk Paradoksu’ Greimas’ın eyleyenler örnekçesiyle. S. Parsa (Der.), Film Çözümlemeleri (s. 67-88) içinde. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Parsa, S. & Parsa A. F. (2013). Göstergebilim çözümlemeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Peirce, C. S. (2004). Mantık üzerine yazılar, (H.Yıldız, Çev.). Ankara: Öteki Yayınları.
• Propp, V. (1985). Masalın biçimleri (M. Rifat, S. Rifat, Çev.). İstanbul: BSF Yayınları.
• Rifat, M. (1998). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (1999). Gösterge eleştirisi. İstanbul: Kaf Yayınları.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin abc’si. Ankara: Say.
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri (B. Vardar, Çev.). Multilingual Yayınları, İstanbul.
• Sivas, A. (2012). Göstergebilim ve sinema ilişkisi üzerine bir deneme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 527-538.
• Soydan, M. (2007). Yavuz Turgul’un Gönül Yarası filminin Greimas’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlenmesi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 1-15.
• Şakı Aydın, O. & Sivas Gülçur, A. (2018). Animation and semiology: analyzing Coco movie in terms of Greimas’ Actant Model. The Journal of Academic Social Sciences, 6(70), 1-13.
• Uzdu Yıldız, F. (2019). Mai ve Siyah romanının göstergebilimsel çözümlemesi. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 254-281.
• Ünal, M. F. (2016). Göstergebilimin serüveni. Mütefekkir, 3/6, 379-398.
• Wollen, P. (2008). Sinemada göstergeler ve anlam (Z. Aracagök ve B. Doğan, Çev.) İstanbul: Metis
• Yumlu K. (1994). Kitle iletişim kuram ve araştırmaları. İzmir: Nam Basım.
• Yücel, T. (1999). Yapısalcılık. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yücel, T. (2001). Genel göstergebilim. E. Onat & S. Yıldırım (Ed.), Göstergebilim tartışmaları (s. 9-14) içinde. İstanbul: Multilingual Yayınları.