Durkheim sosyolojisinde “devlet” kavramından “toplum” kavramına geçişin düşünsel serüveni

Yıl 2024, Sayı: 14, 56 - 74, 31.12.2024

İsa Abidoğlu

Öz

Tarihsel sosyoloji bir yöntem olarak sosyal hareketlerin kökenlerini ve gelişimlerini anlamak için kullanılabilir. Dahası bu yöntem farklı siyasi sistemlerin ve rejimlerin nasıl oluştuğu ve tarihsel süreçte nasıl değiştiği üzerinde çalışarak kültürel normların ve değerlerin zaman içindeki dönüşümünü analiz eder. Bu temel tezlerden hareketle klasik sosyolojide “toplum” fikrine ulaştıran süreci analiz etmek için tarihsel sosyoloji yöntemi etkin biçimde kullanılabilir. Bu makale “toplum” fikrinin kavramsal olarak Batı düşüncesinde geçirdiği düşünsel süreci Durkheim özelinde ele almak için kaleme alınmıştır. Modern siyaseti toplumsal alandan düşünmek, Durkheim’in sosyolojik düşüncesinin önemli bir başlangıç noktası ve içeriğidir. Dolayısıyla Durkheim’in erken dönem yazılarını yeniden gözden geçirmeye ve Durkheim’in siyasal alandan toplumsal alana nasıl geçiş yaptığının ve modern siyasetin toplumsal teorisini nasıl kurduğunun izini sürmeye çalışmak bu makalenin amaçları arasındadır. Bu makalenin temel tezi Durkheim’in iki tür sosyal dayanışmasının, kısmen on üçüncü yüzyıldan beri modern devleti kavramsallaştırmak için kullanılan universitas ve societas kavramsal geleneklerinin bir devamı olduğunu savunmaktadır. Durkheim bu kavramları işaret ettiği anlamlar açısından dönüştürürken, aynı zamanda siyasi toplumun evrimsel tarihi ve gerçekliğine dair bir doktrin de oluşturmuştur. Durkheim’in siyaset felsefesinin toplumsal alan boyutunda ortaya koyduğu orijinal devlet teorisine verdiği yanıt, doğal olarak sosyolojinin sözde öncülerinin tartışılmasını içerir. Gerçekten de Durkheim, Aristoteles, Montesquieu ve diğerlerini tartışırken ve modern doğal hukukçularının ve onların takipçilerinin toplumsal görüşlerini eleştirirken, devlet teorisini sosyolojik bir bakış açısıyla tartışmanın mümkün olduğunu ifade eder ve aynı zamanda Orta Çağ'ın sonlarından beri modern devleti kavramsallaştırmak için kullanılan iki büyük gelenek olan societas ve universitas'ı bilinçsizce ve eleştirel bir şekilde miras alır. Nihayetinde Durkheim’in meslek grupları teorisi ancak bu dönüşümsel doktrin bağlamında doğru bir şekilde anlaşılabilir.

Anahtar Kelimeler

Klasik sosyoloji, devlet, siyasal toplum, toplumsal tipler, meslek grupları

The intellectual progress of the transition from “state” to “society” in Durkheim's sociology

Öz

Historical sociology as a method can be used to understand the origins and development of social movements. Moreover, this method analyzes the transformation of cultural norms and values over time by studying how different political systems and regimes were formed and how they changed in the historical process. Based on these basic theses, the method of historical sociology can be effectively used to analyze the process leading to the idea of “society” in classical sociology. This article is written to analyze the intellectual process that the idea of “society” conceptually went through in Western thought with a special focus on Durkheim. Thinking modern politics from the social sphere is an important starting point and content of Durkheim's sociological thought. Therefore, it is among the aims of this article to revisit Durkheim's early writings and try to trace how Durkheim made the transition from the political to the social sphere and how he constructed the social theory of modern politics. The central thesis of this article argues that Durkheim's two types of social solidarity are in part a continuation of the conceptual traditions of universitas and societas that have been used to conceptualize the modern state since the thirteenth century. Durkheim transformed these concepts in terms of their signification, while at the same time constructing a doctrine of the evolutionary history and reality of political society. Ultimately, Durkheim's theory of occupational groups can only be properly understood in the context of this transformational doctrine.

Anahtar Kelimeler

Classical sociology, state, political society, social types, occupational groups

Kaynakça

• Aristotle (1983). The politics of Aristotle (Ernest Barker, Çev.). Oxford: Oxford University Press.
• Aydın, B. (2019). Toplumsal sözleşme teorilerinin Marx ve Foucault temelli eleştirisi. Liberal Düşünce Dergisi, 24(94), 65-88.
• Barker, E. (1955). Principles of social and political theory. Philosophical Quarterly, 5(19), 181-182.
• Burns, J. H. (2007).The Cambridge history of medieval political thought c. 350⁃c 1450. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dumont L. (1986). Essays on individualism: Modern ideology in athropological perspective. Chicago: The University of Chicago Press.
• Durkheim, E. (1960). Montesquieu and Rousseau: Forerunners of sociology. Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Durkheim, E. (1963). Incest: The nature and origin of the taboo. New York: Lyle Stuart.
• Durkheim, E. (1992). Professional ethics and civic in morals. Routledge.
• Durkheim, E. (1997). Montesquieu. Berghahn Books.
• Durkheim, E. (2002). Suicide: A study in sociology. Routledge.
• Durkheim, E. (2006). The Evolution of educational thought: Lectures on the formation and development of secondary education in France. Routledge.
• Durkheim, E. (2013). Durkheim: The rules of sociological method: And selected texts on sociology and its method. Bloomsbury Publishing.
• Durkheim, E. (2018). The division of labor in society. David B. Grusky (Ed.), Social stratification (s. 217-222) içinde. Routledge.
• Durkheim, E. (1979). Introduction to ethics. W. S. F. Pickering (Ed.), Emile Durkheim, Essays on Morals and Education (s. 77-96) içinde. London: Routledge & Kegan Paul.
• Giddens, A. (1976). Classical social theory and the origins of modern sociology. American Journal of Sociology, 81(4), 703–29.
• Giddens, A. (2017). Durkheim's political sociology. Ivan Strenski (Ed.), Emile Durkheim (s. 403-445) içinde. Routledge.
• Gierke, O. (1913). Political theories of the Middle Age (F. W. Maitland, Çev.). Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları.
• Gierke, O. F. V. & Barker, E. (1957). Natural law and the theory of society, 1600 to 1800. Boston: Beacon Press. Hayward, J. E. S. (1959). Solidarity: The social history of an idea in nineteenth century France. International Review of Social History, 4(2), 261-284.
• Hobbes, T. (1994). Leviathan (Edwin Curley, Ed.). Indianapolis: Hackett Publishing Co. Inc.
• Karady, V. (1975). Emile Durkheim, textes. religion, morale, anomie. Paris.
• Lagerlund, H. (Ed.). (2011). Encyclopedia of medieval philosophy. Netherlands: Springer.
• Montesquieu, C. D. S. (2005). The spirit of laws. The Lawbook Exchange, Ltd.
• Nederman, C. J. (1996). The Meaning of “Aristotelianism" in medieval moral and political thought. Journal of the History of Ideas, 57(4), 563-585.
• Neuhouser, F. (2012). Conceptions of society in nineteenth-century social thought. Allen W. Wood and Songsuk Susan Hahn (Ed.), The Cambridge history of philosophy in the nineteenth century (1790–1870) (s. 651–675) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
• Oakeshott, M. (1991). On human conduct. Oxford University Press.
• Rosanvallon, P. (2012). The test of the political: A conversation with Claude Lefort. Constellations: An International Journal of Critical & Democratic Theory, 19(1), 4-15.
• Rousseau, J. J., Masters, R. D., Kelly, C. & Bush, J. R. (1994). Social contract, discourse on the virtue most necessary for a hero, political fragments, and Geneva manuscript. University Press of New England. Rousseau, J. J., Tozer, H. J. & Eosanquet, B. (1916). The social contract: Or principles of political right. G. Allen & Unwin.
• Singer, B. (2013). Montesquieu and the discovery of the social. Springer.
• Spencer, H. (1981). The man versus the state (E. Mack, Ed.). Indianapolis: Liberty Classic.
• Taylor, K. (Ed.). (2015). Henri Saint-Simon,(1760-1825)(RLE social theory), selected writings on science, industry and social organisation. Routledge.
• Traugott, M. (1984). Durkheim and social movements. European Journal of Sociology/Archives Européennes de Sociologie, 25(2), 319-326.
• Zenkert, G. (2011). Montesquieu, Charles-Louis de Secondat. Religion past and present online. Erişim adresi (12 Temmuz 2024): https://referenceworks.brill.com/display/db/rppo