Latin Amerika’da Siyasi Birlik Düşüncesinin Dünü ve Bugünü

Yıl 2022, Cilt 4, Sayı 2, 127 - 159, 31.12.2022

Yaşar Pınar ÖZMEN

Öz

Ortak bir geçmişe, kültür ve dil benzerliğine ve ortak sosyoekonomik sorunlara sahip Latin Amerika bölgesi, bağımsızlık sonrasında kuzeydeki komşusu gibi siyasi bir birlik haline gelememiştir. Hâlbuki bağımsızlık önderlerinin idealinde birlik fikrinin var olduğu bilinmektedir. Bugün bir bütün halinde olmamasının ve hatta geçmişte bir bütün iken parçalanmış olmasının Kolomb öncesine ve sömürge dönemindeki birtakım farklı özelliklere dayanan sebepleri bulunmaktadır. Literatürde Latin Amerika’nın birliği konusu ile ilgili çalışmaların çoğunluğu bölgesel bütünleşme hareketlerini değerlendirmeye ve genel itibariyle Avrupa Birliği (AB) süreci ile karşılaştırmaya yöneliktir. Karşılaştırma sonucunda Latin Amerika’daki girişimlerin başarısızlığının nedenleri arasında örgütsel zayıflık ile kurumsallaşma ve koordinasyon eksikliği vurgulanmaktadır. Bölgede bir bütünleşme hareketi başarısız olunca, sorunlarının veya başarısızlığının nedenlerini ciddi bir şekilde analiz etmek ve gerekli reformları yapmak yerine yeni bir yapının yaratılmaya çalışıldığı gözlenmektedir. Ayrıca hükümetlerin bir üst otoritenin egemenlik sahasına girme isteksizliği belirgindir. Bu çalışmanın amacı Latin Amerika’daki siyasi birlik düşüncesinin tarihsel izini literatüre dayalı olarak sürerek farklı anlayış ve eğilimleri ortaya koymak ve mevcut durumu değerlendirmektir. Bunun için öncelikle birlik ve bütünleşme kavramları ve uluslararası ilişkiler disiplini çerçevesinde bütünleşme modellerinin nasıl tanımlandığı belirtilmiş, kısaca Avrupa bütünleşmesi ve dünyanın diğer bölgelerindeki bütünleşme hareketlerinin temel dinamiklerinden bahsedilmiştir. Latin Amerika’da birlik düşüncesinin tarihsel gelişimi incelenmiş ve bu düşüncenin günümüz siyasi düzleminde ne ifade ettiği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada siyasi birliğin temellerinin siyasi elitlerin öncülüğünde ekonomik alanda başlayacak bir harekette yer aldığını savunan neofonksiyonel yaklaşım ile Latin Amerika’da birlik için ortak kimlik yaratmada kolaylık sağlayan ortak geçmiş ve sosyokültürel özelliklerini analize dahil eden sosyal inşacı yaklaşımdan yararlanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Latin Amerika, Siyasi Birlik, Bölgesel Bütünleşme, MERCOSUR, UNASUR., Latin America, Political Union, Regional Integration, Neo-functionalism, Social Constructivism

Past and Present of Political Union Thought in Latin America

Öz

The Latin American region, which has a common history, cultural and linguistic similarity, and common socio-economic problems, could not become a political union like its northern neighbor after independence. However, it is known that the idea of unity exists in the ideal of independence leaders. There are reasons why it is not as a whole today, and even if it was fragmented while it was a whole in the past, based on a number of different features in the pre-Columbian and colonial period. Most of the studies on the unity of Latin America in the literature are aimed at evaluating the regional integration movements and comparing them with the European Union (EU) process in general. As a result of the comparison, organizational weakness and lack of institutionalization and coordination are emphasized among the reasons for the failure of initiatives in Latin America. When an integration movement in the region fails, it is observed that a new structure is tried to be created instead of seriously analyzing the reasons for its problems or failure and making the necessary reforms. In addition, the reluctance of governments to enter the domain of a higher authority is evident. The aim of this study is to reveal different understandings and tendencies and to evaluate the current situation by chasing the historical trace of the idea of political unity in Latin America based on the literature. For this, first of all, the concepts of unity and integration and how integration models are defined within the framework of the discipline of international relations are stated, briefly the basic dynamics of European integration and integration movements in other parts of the world. The historical development of the idea of unity in Latin America has been examined and it has been tried to reveal what this idea means in today's political plane. In the study, the neo functional approach, which argues that the foundations of political unity take place in a movement that will start in the economic field under the leadership of political elites, and the social constructivist approach, which includes the common past and socio-cultural features that facilitate the creation of a common identity for unity in Latin America, will be used in the analysis.

Anahtar Kelimeler

Latin America, Political Union, Regional Integration, Neo-functionalism, Social Constructivism

Kaynakça

• Atamer, C. Ç. (2020). Lati̇n Ameri̇ka’da Entegrasyon Çabaları: Avrupa Bi̇rli̇ği̇ ile Karşılaştırmalı Bi̇r Anali̇z [Yüksek lisans]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baeriswyl Baciella, P. (2020). Los ideólogos que impulsaron la idea de confederación en el continente americano. Revista de estudios histórico-jurídicos, 42, 219-231.
• Baetens, F. (2019). First to Rise and First to Fall: The Court of Cartago (1907–1918). Içinde I. De La Rasilla & J. E. Viñuales (Ed.), Experiments in International Adjudication: Historical Accounts.
• Barrucho, L. (2018, Eylül 7). Por qué la América española se dividió en muchos países mientras que Brasil quedó en uno solo. BBC News Mundo. https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-45439574
• Bethell, L. (2010). Brazil and ‘Latin America’. Journal of Latin American Studies, 42(3), 457-485.
• Birle, P. (2008). Muchas voces, ninguna voz: Las dificultades de América Latina para convertirse en un verdadero actor internacional. Nueva Sociedad, 214.
• Birle, P. (2018). Cooperación e integración regional en América Latina: Entre la globalización y la regionalización. América Latina y el Caribe frente a un Nuevo Orden Mundial: Poder, globalización y respuestas regionales.
• Black, M. (2010). La Integración en América Latina: ¿Utopía o Realidad? Mundo Nuevo, 105-135.
• Bulmer-Thomas, V. (2001). Regional integration in Latin America and the Caribbean. Bulletin of Latin American Research, 20(3), 360-369.
• Campello, D., & Zucco Jr, C. (2016). Presidential success and the world economy. The Journal of Politics, 78(2), 589-602.
• Cederlöf, Gustav, ve Donald V. Kingsbury. 2019. On PetroCaribe: Petropolitics, Energopower, and Post-Neoliberal Development in the Caribbean Energy Region. Political Geography 72: 124-33.
• Dabène, O. (2009). The Politics of Regional Integration in Latin America: Theoretical and Comparative Perspectives. Palgrave McMillan.
• Daza, W. G. I. (2013). Ideas y proyectos de “integración americana” a finales del siglo XVIII y en el XIX: Miranda, Álvarez, Monteagudo, Bolívar, Martí y Hostos. Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales (CLACSO).
• De la Reza, G. A. (2010). Documentos sobre el congreso anfictiónico de Panamá. Ministerio del Poder Popular para la Cultura.
• De la Reza, G. A. (2017). Los proyectos confederales de Juan Egaña y la genealogía de un prejuicio. Araucaria. Revista Iberoamericana de Filosofía, Política y Humanidades, 19(37), 455-477.
• Deutschmann, E., & Minkus, L. (2018). Swinging Leftward: Public opinion on economic and political integration in Latin America, 1997–2010. Latin American Research Review, 53(1), 38-56.
• Dorrucci, E., Firpo, S., Fratzscher, M., & Mongelli, F. P. (2002). European integration: What lessons for other regions? The case of Latin America. ECB Working Paper, No. 185
• Durán Lima, J. E., & Maldonado, R. (2005). América Latina y el Caribe: La integración regional en la hora de las definiciones. CEPAL.
• Durmuşlar, T., & Arısoy, İ. A. (2019). Latin Amerika’da Bölgesel Bütünleşme Hareketleri. İçinde C. Uysal Oğuz, S. Atvur, & R. İzol (Ed.), 21. Yüzyılda Latin Amerika (ss. 227-254). Seçkin.
• Erol, E. (2020). Latin Amerika’da Bölgesel Örgütler ve Bölgeselleşme. İçinde E. Akgemci & K. Ateş (Ed.), Dünyanın Ters Köşesi—Latin Amerika: Tarih, Toplum, Kültür (ss. 103-114).
• Haas, E. B., & Schmitter, P. C. (1964). Economics and differential patterns of political integration: Projections about unity in Latin America. International Organization, 18(4), 705-737.
• Hettne, B., & Inotai, A. (1994). The New Regionalism Implications for Global Development and International Security.
• James, E. K. (1934). Apra’s Appeal to Latin America. Current History (1916-1940), 41(1), 39-44.
• Katıtaş, G. (2019). Lati̇n Ameri̇ka’da Örtüşen Bölgeselci̇li̇k. Öneri Dergisi, 14(52), 255-293.
• Malamud, A., & Gardini, G. L. (2019). Has Regionalism Peaked? The Latin American Quagmire and its Lessons. İçinde L. Fioramonti (Ed.), Regionalism in a Changing World: Comparative Perspectives in the New Global order (ss. 124-141). Routledge.
• Narine, S. (2008). Forty years of ASEAN: A historical review. The Pacific Review, 21(4), 411-429.
• Nye, J. S. (1971). Peace in parts: Integration and conflict in regional organization. Little, Brown Boston.
• Okumu, W. (2009). The African Union: Pitfalls and prospects for uniting Africa. Journal of International Affairs, 62(2), 93-111.
• Rivera, S. (2013). Latin American unification: A history of political and economic integration efforts. McFarland.
• Romero, J. (2020). Arab Nationalist Constitutions of 1958 in the Context of the Cold War: The cases of the Egyptian-Syrian United Arab Republic, the Iraqi-Jordanian Arab Union, and the Republic of Iraq. Middle Eastern Studies, 56(4), 585-606.
• Russell, R., & Tokatlian, J. G. (2013). América Latina y su gran estrategia: Entre la aquiescencia y la autonomía. Revista Cidob d’afers internacionals, 104, 157-180.
• Sanahuja, J. A. (2009). Del" regionalismo abierto" al regionalismo post-liberal. Crisis y cambio en la integración regional en América Latina y el Caribe. Anuario de Integración, 7.
• Schimmelfennig, F. (2018). Regional Integration Theory. Içinde Oxford Research Encyclopedia of Politics. Oxford University Press.
• Söderbaum, F., & Shaw, T. M. (2003). Theories of new regionalism. Palgrave Macmillan.
• Tekin, S. (2020a). Güney Ortak Pazarı (MERCOSUR): Kökenler, Bütünleşme ve Gelecek. İçinde İ. Ermağan, E. Tahsin, & S. Tekin (Ed.), Dünya Siyasetinde Latin Amerika 3 (ss. 661-681). Nobel.
• Tekin, S. (2020b). Latin Amerika Milliyetçiliği. İçinde T. Erdem (Ed.), Milliyetçilik (ss. 681-689). Otorite Kitap.
• Tunçarslan, N. (2019). Fikirsel ve Normatif Bölgeselleşme: ASEAN Örneği. International Journal of Political Science and Urban Studies, 7, 38-52.
• Yapıcı, M. İ. (2007). Uluslararası İlişkiler Disiplininde Entegrasyon Teorilerinin Yeri ve Etkinliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(3).