Küresel Enerji Denklemindeki Değişimler ve Türkiye'nin Yükselişi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 46 - 74, 30.06.2023

Anıl Çağlar Erkan

Öz

Küresel enerji denklemindeki değişimlerin uluslararası arenanın gündemine yansımaları her geçen gün daha görünür hale gelmektedir. Söz konusu değişim başlıca küresel enerji düzeninin radikal bir dönüşüm sürecinde gözle görünür hale gelmektedir. Ayrıca benzer şeyleri küresel enerji denkleminin yapısı ve aktörleri için de söylemek mümkündür. Dolayısıyla küresel enerji düzeniyle birlikte enerji denklemi ve aktörler açısından radikal bir dönüşümden söz etmek mümkündür. Bu bağlamda küresel enerji oyununun kuralları yeniden şekillenmekte ve yeni oyuncular ise sürece dahil olmaktadırlar. Özellikle Rusya-Ukrayna arasındaki çatışmaların 2022 tarihinde savaş durumuna evirilmesi bu süreçte önemli dönüm noktalarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu süreçte enerjinin taraflar arasındaki çatışmaların bir kolu haline gelmesi ve küresel ölçekte kriz halini almasını bu kapsamda ele almak mümkündür. Yaşanan gelişmeler sınır aşan sorun haline gelmesiyle birlikte Dünya’nın önemli bir kesimini olumsuz yönde etkilemiştir. Ancak Türkiye açısından bu durum tamamen krizin fırsata çevrilmesi yönünde olmuştur. Dolayısıyla Dünya’nın önemli bir kesiminin enerji kriziyle karşı karşıya kaldığı bir ortamda Türkiye’nin küresel enerji jeopolitiğindeki yükselen değerlerden birisi haline gelmeye başladığını söyleyebiliriz. Tüm bunlar ışığında çalışmada küresel enerji jeopolitiğindeki değişimle birlikte Türkiye’nin yükselişi kapsamlı bir şekilde analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Küresel Enerji Jeopolitiği, Rusya, Ukrayna, Enerji Denklemi

The Changes in Global Energy Equation and the Rise of Türkiye

Öz

The reflections of the changes in the global energy equation on the agenda of the international arena are becoming more visible every day. While the change becomes visible in a revolutionary transformation process of the global energy order, this situation is also valid for the game and the players. Therefore, with the global energy order, it is possible to talk about a radical transformation in terms of the energy equation and actors. In this context, the rules of the global energy game are being reshaped, and new players are involved in the process. In particular, the transformation of the conflicts between Russia and Ukraine into a war state in 2022 emerges as one of the critical turning points in this process. In this process, it is possible to deal with the energy becoming a branch of the conflicts between the parties and the crisis on a global scale in this context. As the developments became a cross-border problem, they had a negative impact on a significant part of the world. However, for Turkey, this situation has been in the direction of turning the crisis into an opportunity. Therefore, in an environment where a significant part of the world is faced with an energy crisis, it has started to become one of the rising values in Turkey’s global energy geopolitics. Considering all these, the rise of Turkey with the change in global energy geopolitics is analysed comprehensively in the study.

Anahtar Kelimeler

Global Energy Geopolitics, Russia, Ukraine, Energy Equation.

Kaynakça

• Akbaş, F. ve Ürün, E. (2016). Enerji güvenliği: Bölgesel enerji merkezi Türkiye. Sosyal Bilimler Dergisi, ICEBSS Özel Sayısı, 103-113.
• Akıncı, S. (2022). 1 saat kesinti 18 milyon TL kaybettiriyor. Erişim: Dünya Gazetesi: https://www.dunya.com/ekonomi/1-saat-kesinti-18-milyon-tl-kaybettiriyor-haberi-344340
• Anlar, A. (2017). Farklı bakış açıları ile enerji güvenliği üretici, tüketici ve transit ülkeler: Türkiye örneği. International Journal of Economic and Administrative Studies, 19, 59-88.
• BOTAŞ. (2022a). Silivri yer altı doğal gaz depolama tesisi. Erişim: https://www.botas.gov.tr/Sayfa/silivri-yer-alti-dogal-gaz-depolama/21
• BOTAŞ. (2022b). Tuz Gölü yer altı doğal gaz depolama tesisi. Erişim: https://www.botas.gov.tr/Sayfa/tuz-golu-yer-alti-dogal-gaz-depolama/23
• BOTAŞ. (2022c). Marmara Ereğlisi LNG terminali. Erişim: https://www.botas.gov.tr/Sayfa/marmara-ereglisi-lng-terminali/20
• EPİAŞ. (2018). Enerji piyasaları işletme anonim şirketi esas sözleşmesi. Erişim: https://www.epias.com.tr/wp-content/uploads/2018/06/EPİAŞ-ESAS-SÖZLEŞME.pdf
• EPİAŞ. (2022a). Tarihçe. Erişim: https://www.epias.com.tr/epias-kurumsal/tarihce/
• EPİAŞ. (2022b). Hakkımızda. Erişim: https://www.epias.com.tr/epias-kurumsal/hakkimizda/
• Harunoğulları, M. (2020). Enerji dağıtım merkezi perspektifinden Türkiye’nin enerji jeopolitiği. Mukaddime, 11(1), 177-211.
• Kakışım, C. (2020). Türkiye’nin bölgesel doğal gaz merkezine dönüşebilme potansiyeli. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(24), 255-280.
• Karagöl, E. T. (2013). Türkiye’de enerji borsası. SETAV. Erişim: https://www.setav.org/turkiyede-enerji-borsasi/
• Karagöl, E. T. (2016). Türkiye enerji merkezi olabilir mi?. Kriter Dergisi. Erişim: https://kriterdergi.com/ekonomi/turkiye-enerji-merkezi-olabilir-mi
• Karagöl, E. T., Kavaz, İ., Kaya, S. ve Özdemir, B. Z. (2017). Türkiye’nin milli enerji ve maden politikası. Ankara: SETA Yayınları.
• Karataş, H. (2022). Examination of energy security in context of supply, demand and transition security. Journal of SDE Academy, 2(5), 40-69.
• Leal-Arcas, R., Peykova, M., Choudhury, T. ve Makhoul, M. (2015). Energy transit: Intergovernmental agreements on oil and gas transit pipelines. Renewable Energy Law and Policy Review, 6(2), 122-162.
• Mohammadi, M., Noorollahi, Y. ve Mohammadi-Ivatloo, B. (2019). An introduction to smart energy systems and definition of smart energy hubs. B. Mohammadi-Ivatloo ve F. Jabari (Ed.), Operation, planning, and analysis of energy storage systems in smart energy hubs. Cham: Springer International Publishing.
• Özdemir, V. (2022). Enerji güvenliği ve doğal gaz piyasaları. Ankara: Pankuş Yayınları.
• Sevim, C. (2012). Küresel enerji jeopolitiği ve enerji güvenliği. Journal of Yasar University, 26(7), 4378-4391.
• Şahin, G. (2022). Türkiye, doğalgaz ticaretinin merkezi olabilir mi? Fikir Turu. Erişim: https://fikirturu.com/jeo-strateji/turkiye-dogalgaz-ticaretinin-merkezi-olabilir-mi/
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2022). Türkiye’nin uluslararası enerji stratejisi. Erişim: https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerji-stratejisi.tr.mfa
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2022a). Doğal gaz ve petrol boru hatları haritası. Erişim: https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-haritalar
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2022b). Enerji diplomasisi. Erişim: https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-diplomasisi-detay
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2022c). Petrol boru hatları. Erişim: https://enerji.gov.tr/neupgm-boru-hatlari-ve-projeleri
• Türkiye Gazetesi. (2022). Türkiye, Avrupa’nın doğal gaz merkezi mi olacak? İşte teknik sorulardan yasal düzenlemelere kadar cevap arayan her şey. Erişim: https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/iran-istihbarat-bakani-hatip-macron-cianin-alt-kademeli-bir-istihbarat-unsuru-tarafindan-yonetiliyor-932873
• Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı. (2021). Karadeniz’de Kuzey Sakarya gaz sahası’nda 135 milyar metreküp’lük yeni keşif. Erişim: https://www.tpao.gov.tr/file/2111/amasra-1-kuyusundaki-kesfe-iliskin-basin-aciklamas-607619375497518f.pdf
• Winrow, G. M. (2013). The southern gas corridor and Turkey’s role as an energy transit state and energy hub. Insight Turkey, 15(1), 145-163.
• Yılmaz, D. (2021). Türkiye’nin enerji politikası ve altyapısı bağlamında enerji hub potansiyeli. Ulusam Türkiye Politik Çalışmalar Dergisi, 1(1), 33-48.