Türkiye’deki Dizilerde Hegemonik Erkeklik Kurguları: “Gelsin Hayat Bildiği Gibi” Örneği/ Hegemonic Masculinity Narratives In Turkish Tv Series: The Case Of “Gelsin Hayat Bildiği Gibi”

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 100 - 125, 30.06.2024

Ruveyda Şendoğan

https://doi.org/10.47105/nsb.1422844

Öz

Toplumsal cinsiyete dayalı rollerin inşası ve aktarımı kaçınılmaz olarak medya ile iç içedir. Geleneksel medya olarak adlandırılan televizyon, toplumsal cinsiyet rollerinin inşası, yeniden üretimi ve pekiştirilmesi açısından önemli bir konumdadır. Televizyonda yayınlanan diziler hitap edilen kitleye yönelik belli perspektifler etrafında şekillenmektedir. Başta kadın-erkek olmak üzere toplumun atfettiği toplumsal cinsiyet rollerinin sunuluş biçimi açısından önemli olan diziler, var olan ilişkiler bütününü doğrudan ya da dolaylı olarak şekillendirmektedir. Dizilerde kadına ve erkeğe yüklenen temsil biçimleri ise ataerkil sistemin sürekliliğini ve yeniden üretimini de desteklemektedir. Dolayısıyla bu araştırmanın amacı, Türkiye’de yayınlana dizilerde kurgulanan erkekliğin toplumsal cinsiyete dayalı rolleri nasıl şekillendirdiğini, erkekliğin sınıfsal, cinsel anlamda nerede konumlandığını, rızaya dayalı ilişkilerin manipülasyonunun ne derece görünürlük kazandığını, aynı zamanda erkeklik temsillerin kabulü ve cinsel şiddet, sembolik şiddet gibi olguların görünmez kalmasını ve aynı zamanda medyanın erkekliği nasıl yeniden üretildiği tespit edilecektir . Bu araştırmada örneklem seçiminde amaca yönelik örnekleme yöntemi, örneklem analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Türkiye’deki televizyonda yayınlanan diziler olarak belirlenmiştir. Kurgulanan hegemonik erkekliğin görünür olması bakımından “Gelsin Hayat Bildiği Gibi” dizisi seçilmiştir ve bu dizinin olay örgüsü ve karakterler arasındaki bağlantıyı sağlayabilmek açısından ilk dört bölümü alınmıştır. Aynı zamanda dizinin güncel reyting oranları da göz önünde bulundurulmuştur . Bu bağlamda, Türkiye’de 2022 yılında yayınlanmaya başlayan “Gelsin Hayat Bildiği Gibi” dizisi tematik analiz yöntemi ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Bu çalışmada ataerkil toplumsal cinsiyet rollerinin pekiştirildiği, yeniden üretildiği ve sürdürüldüğü, erkekliğin ve şiddet olgularının bir arada kullanılması ile görünürlük kazandığı ve hegemonik erkekliğin öne çıkarıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, ataerki, hegemonik erkeklik, medya ve temsil, dizi

Türkiye’deki Dizilerde Hegemonik Erkeklik Kurguları: “Gelsin Hayat Bildiği Gibi” Örneği/ Hegemonic Masculinity Narratives In Turkish Tv Series: The Case Of “Gelsin Hayat Bildiği Gibi”

Öz

The construction and transmission of gender roles in society are inextricably linked with media. Television, often regarded as traditional media, plays a crucial role in constructing, reproducing, and reinforcing gender roles. TV series, tailored to their target audience, shape societal perspectives, particularly concerning gender roles attributed to men and women. These series, significant in portraying gender roles, directly or indirectly influence the entirety of societal relationships. The representations of men and women in these series support the continuity and reproduction of the patriarchal system. Consequently, this research aims to explore how the masculinity constructed in Turkish TV series shapes gender-based roles, the class and sexual positioning of masculinity, the visibility of the manipulation of consensual relationships, the acceptance of male representations, and the invisibility of phenomena such as sexual and symbolic violence, as well as how the media perpetuates these representations of masculinity.
This study employs a purposive sampling method for selecting samples and a content analysis method for analyzing them. The research universe is defined as TV series broadcast in Turkey. To make hegemonic masculinity visible, the series "Gelsin Hayat Bildiği Gibi" was selected, analyzing its first four episodes to understand the storyline and character dynamics. The series' current ratings were also considered. Thus, "Gelsin Hayat Bildiği Gibi," which began airing in Turkey in 2022, was analyzed using thematic analysis and content analysis methods.
The findings of this study reveal that patriarchal gender roles are reinforced, reproduced, and sustained within the TV series. The visibility of masculinity and violence are highlighted, with hegemonic masculinity being prominently featured. The detailed analysis of "Gelsin Hayat Bildiği Gibi" underscores how media representations contribute to the perpetuation of patriarchal norms and the societal acceptance of gender-based violence.
The study's core analysis focuses on the following aspects:
Construction of Masculinity: The series portrays masculinity in a way that reinforces traditional gender roles, depicting men as dominant, strong, and often violent figures. This portrayal not only normalizes these traits but also aligns with the societal expectations of a hegemonic male figure.
Class and Sexual Positioning: The series situates masculinity within specific class and sexual contexts, often highlighting the superiority of male characters in terms of power and social status. This positioning further entrenches the idea of male dominance both economically and socially.
Manipulation of Consensual Relationships: The series showcases how male characters manipulate consensual relationships, which raises questions about the visibility and acceptance of such behavior. The portrayal of these manipulations often lacks critical scrutiny, making them appear as normal or justified actions within the storyline.

Acceptance of Male Representations: The analysis indicates a general acceptance of traditional male representations by the audience, which is reflected in the series' ratings and popularity. This acceptance is indicative of a broader societal endorsement of the values and behaviors depicted by the male characters.
Invisibility of Gender-Based Violence: Despite the prevalence of symbolic and sexual violence in the series, these issues often remain invisible or are downplayed within the narrative. This invisibility contributes to a lack of awareness and critique among viewers, perpetuating a cycle of unchallenged gender-based violence.
Media's Role in Reproduction of Masculinity: The study underscores the role of media in reproducing and reinforcing patriarchal values. By consistently portraying men in dominant and often aggressive roles, the series contributes to the societal normalization of these traits.
In conclusion, the analysis of "Gelsin Hayat Bildiği Gibi" reveals that Turkish TV series plays a significant role in shaping and reinforcing gender roles. The portrayal of hegemonic masculinity, the manipulation of relationships, and the invisibility of gender-based violence highlight the need for a critical examination of media content. Future research should focus on broader samples and include more diverse series to comprehensively understand the media's impact on gender role construction and societal norms. The findings advocate for more balanced and critical representations in media to challenge and change the entrenched patriarchal values in society

Anahtar Kelimeler

Gender, patriarchy, hegemonic masculinity, media and representation, series

Kaynakça

• Akay, A. (2016). Michel Foucault’da iktidar ve direnme odakları. Doğu Batı Yayınları.
• Arda, E. (2021). Toplumsal cinsiyet bağlamında erkekliği tartışmak. [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
• Bora, A. (2005). Kadınların sınıfı: ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İletişim yayınları.
• Butler, J. (2008). Cinsiyet belası. Metis Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. Bağlam.
• Bozkurt, B., ve Akpınar, A. (2017). Bilişim sektöründe toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1(2), 17-28. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.8
• Chapaux-Morelli, P., Couderc, P., & Ergüden, I. (2012). İkili ilişkilerde duygusal manipülasyon: Narsist bir partnerle yüzleşmek. İletişim.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika. Ayrıntı Yayınları
• Çarıkçı, K., Meral, H., Berkil, S., Çalışır, A., Önala, L., ve Arslan, Ö. (2024). Nitel araştırmalarda tematik analiz. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 10(37), 127-140.
• Dökmen, Z. (2010). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar. Remzi Kitabevi.
• Erdoğan, E. ve Uyan-Semerci, P. (2021). Toplumsal araştırma yöntemleri için bir rehber: Gereklilikler, sınırlılıkla ve incelikler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, İ., & Alemdar, K. (2010). Öteki kuram. Pozitif Matbaacılık
• Ergül Güvendi, N. (2023a). Moda ve reklam bağlamında ‘‘Nesne olarak kadın bedeni’’ dönemlere göre ilişkisel analiz. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (15), 92-114. https://doi.org/10.21733/ibad.126691.
• Ergül Güvendi, N. (2023b). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Türk kültüründe kadın: Kuramsal bir tartışma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(3), 551-564.
• Foucault, M. (2002). İktidarın gözü. Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2016). Özne ve iktidar. Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji. Kırmızı Yayınları
• Güneş, F. (2015). Toplumsal yeniden üretim ve karşılığı ödenmeyen emek. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 15(57), 2-9.
• Hall, S. (2017). Temsil: kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. Pinhan Yayınları.
• Hırata, H., Leborie, F., Doare, H. L. & Senotier, D. (2015). Eleştirel feminizm sözlüğü. Dipnot Yayınları.
• Karvanlı, N. ve Akpınar N. (2022-2023). Gelsin Hayat Bildiği Gibi [TV dizisi]. Necati Akpınar; BKM.
• Kaya, F. (2023). Toplumsal ilişkilerde duygusal manipülasyon: “Dirty John: The Betty Broderick story” dizisi örneği [Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi].
• Koçak Turhanoğlu, F. A. (2019). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Kurt Topuz, S. (2019). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. Toplumsal cinsiyet çalışmaları. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 24-43.
• Marangoz, H. (2019). Toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü ve işyerinde ayrımcılık: Kadın hemşireler örneği [Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi].
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları
• Messerschmidt, J.W. (2019). Hegemonik erkeklik: Formülasyon, yeniden formülasyon ve genişleme, (Edt. Çimen Günay- Erkol ve Nurseli Yeşim Sünbüloğlu) Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar I- II. Yayın Odası.
• Özmakas, U. (2019). Biyopolitika: İktidar ve direniş Foucault, Agamben, Hardt- Negri, İletişim Yayınları.
• Palabıyık, A. (2020). Pierre Bourdieu sosyolojisinde habitus, sermaye ve alan üzerine. Habitus Toplumbilim Dergisi, (1), 1-22.
• Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal cinsiyet tartışmaları, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Sığın, A. (2018) Televizyon reklamlarında erkekliklerin inşası: Değişmekte direnen temsil sorunsalı. [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]
• Sığın, A., ve Canatan, A. (2020). Connell’ın “erkeklikler” teorisinde işbirlikçi erkek, madun erkek ve marjinal erkek: hegemonik erkekliğin kavramsal hegemonyası. The Journal of Social Sciences, 32(32), 163-175. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4715
• Yavuz, Ş. (2015). Ataerkil egemen erkeklik değerlerinin üretiminde kadınların rolü: Bir “erkek şehri” Trabzon örneği. Fe Dergi, 7(1), 116-130. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000136
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, E. (2021) Türk sinemasında erkekliğin dönüşümü ve erkeklik krizinin görünümleri. [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]
• Zengin, A. (2020). İktidarın Mahremiyeti İstanbul'da Hayat Kadınları, Seks İşçiliği ve Şiddet. TAV Publishing.
• Wollstonecraft, M. (2007). Kadın haklarının gerekçelendirilmesi. Türkiye İş Bankası Yayınları.