Öz
In this article,
the Arab proverbs in Naguib Mahfouz’s
novel Midaq Alley will be examined in terms of translation
equivalence. After giving information about the proverbs and its types, the
translation of the Midaq Alley from the
source language of Arabic into the target language and from the intermediate
language English into Turkish will be compared in terms of equivalence.
Referring to the contexts of use of proverbs in the source culture, the
translation of the novel will be evaluated based on Mona Baker’s dialectical
equivalence method.
Since proverbs are stereotypes that describe
events in a short and concise way, translating a proverb in the source culture
in a way that it can create the same effect on the target language is an action
that demands a lot of effort in the translation process. Proverbs are the means
of giving meaning to feelings and ideas, and they exist is all cultures and
languages. However, the words, chunks, idioms, and collocations that are used
to express these meanings differ from language to language. For this reason,
the translation of the proverbs which have been transferred from both of the
languages to the target language Turkish are examined, and an evaluation is
made in terms of translation equivalence.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- Akay Hasan, Sokaktakiler, İnsan Yayınları, 1989
- Basmacı Leyla Tonguç, Midak Sokağı" Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul, 2011
- Durmuş İsmail, TDV ansiklopedisi "Mesel" C:XZIX
- el-Askerî, Ebu Hilâl Cemheretu'l-Emsâl, Dâru'l-Fikr, Beyrut ty,
- el-Gazâli, İhyau 'Ulumu'd-din, Darul Ma'rife, Beyrut, 1979, c.II, s.41;
- el-Herevî, Ebu Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm el-Emsâl, Dâru'l-Me’mun li’t-Turâs, 1980
- ez-Zebîdî, Tâcu'l-Arûs, (thk, Ali şiri) Dâru’l-Fikr, Beyrut,1994
- ez-Zemahşerî Mahmûd b. Umar, el-Musteksa fi-Emsâli’l-‘Arab, Dâru'l-Kutubi’l ‘Ilmiyye, Beyrut, 1987
- Gündüzalp Nuray, Charles Baudelaire’in Şiirlerinin Türkçe Çevirileri Üzerine İnceleme (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Ü., Sos. Bil. Enst., Adana 2008
- İbn Reşîk, Ebu 'Ali el-Hasan bin Reşîk el-Kayrevânî, el-'Umde fî Mehâsini’ş-şi’r ve Âdâbihi ve Nakdih, (thk, Muhammed Muhyiddîn 'Abdulhamîd) Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1981
- İbnu Manzûr, Lisânu'l-'Arab, Dâru’l-Fikr, Beyrut
- İmil Nâsîf, Erva' mâ Kîle mine'l-Emsâl, Dâru’l-Cîl, Beyrut
- Kurt Gülfem, “Arap Kültürünün Tanınmasında Arapçadan Türkçeye Yapılan Çevirilerin Rolü”, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) August 2015 s.526-536.
- Meydânî, Mecmau’l-Emsâl, (thk, Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhim) Dâru'l-Ma’rife, Beyrut, 1979
- Mona Baker, In Other Words: A Coursebook On Translation, Usa and Canada, 1992
- Özcan Murat, “Nobel Ödüllü Mısırlı Yazar Necip Mahfuz’un el-Kahiretu’l-Cedide Romanının Türkçe Çevirisindeki Dil Oyunlarının Eşdeğerlik Açısndan İncelenmesi”, Turkish Studies, Volume 12/7, 2017 s.619-638.
- Sarıkaya Muammer, “Arap Göç Edebiyatinda Aforizmalar” Nüsha Şarkiyat Araştırmalar Dergisi Yıl: IV, sayı:14, 2004 /Yaz
- TDK- Türkçe Sözlük, Ankara, 2011.
- Trevor Le Gassick, Midaq Alley, New York, 1992.
- Ürün Kazım, Çağdaş Mısır Romanında Necîb Mahfûz ve Toplumcu Gerçekçi Romanları, Konya, 2002.
- Yıldız Musa, “Necîb Mahfûz (Hayatı, Eserleri, ve Türkçe Çevirileri)” Nüsha Şarkiyat Araştırmalar Dergisi, Yıl: IX, sayı:29 2009/II;
- Yıldız Musa, Necîb Mahfûz'un Sembolik Romanları (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Ü., Sos. Bil. Enst., Ankara, 1998. Yüksel Azmi, “Necîb Mahfûz ve Zukâku’l-Midakk’ı Adlı Romanı”, Gazi Ü., Gazi Eğt. Fak. Dergisi, C.8, Sayı:1, s.283-305, 1992.
- ‘Abdurrahman b. Hasan b. Habennaka, el-Belagatu’l-‘Arabiyye, Dâru'l-Kalem, Dımeşk, 1416, II, 366.
- İbn Abd Rabbihi, el-Ikdu’l-Ferîd, Dâru'l-Kutubi’l ‘Ilmıyye, Beyrut, 1404, III, 16.
NECÎB MAHFÛZ'UN MİDAK SOKAĞI ROMANINDAKİ ATASÖZLERİNİN ÇEVİRİDE EŞDEĞERLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz
Bu makalede Zukâku’l-Midakk romanındaki Arap
atasözleri çeviri eşdeğerliği açısından ele alınacaktır. Atasözleri ve
çeşitleriyle ilgili bilgi verildikten sonra Midak Sokağı romanının
kaynak dil Arapçadan hedef dil Türkçeye çevirisi ve ara dil İngilizceden
Türkçeye çevirisi, eşdeğerlilik açından karşılaştırılacaktır. Atasözlerinin
kaynak kültürdeki kullanım bağlamlarına değinilerek, romanın söz konusu
çevirileri, Mona Baker’in çeviride eşdeğerlik yöntemine göre
değerlendirilecektir.
Atasözleri, olayları kısa ve özlü bir şekilde anlatan
kalıplaşmış ifadeler olduğundan, kaynak kültürdeki bir atasözünü hedef dilde
aynı etkiyi uyandıracak biçimde çevirmek, çeviri süreci içerisinde çok çaba
sarf edilmesi gereken bir eylemdir. Duygu ve düşünceleri anlamlandırma aracı
olan atasözleri her kültürde ve dilde vardır, Ancak bu anlamları ifade etmede
kullanılan kelime, kalıp, deyim ve eş dizimler her dilde farklıdır.
Çalışmamızda her iki dilden hedef dil Türkçeye aktarılan atasözü çevirileri
incelenerek, çeviri eşdeğerliği açısından değerlendirme yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- Akay Hasan, Sokaktakiler, İnsan Yayınları, 1989
- Basmacı Leyla Tonguç, Midak Sokağı" Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul, 2011
- Durmuş İsmail, TDV ansiklopedisi "Mesel" C:XZIX
- el-Askerî, Ebu Hilâl Cemheretu'l-Emsâl, Dâru'l-Fikr, Beyrut ty,
- el-Gazâli, İhyau 'Ulumu'd-din, Darul Ma'rife, Beyrut, 1979, c.II, s.41;
- el-Herevî, Ebu Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm el-Emsâl, Dâru'l-Me’mun li’t-Turâs, 1980
- ez-Zebîdî, Tâcu'l-Arûs, (thk, Ali şiri) Dâru’l-Fikr, Beyrut,1994
- ez-Zemahşerî Mahmûd b. Umar, el-Musteksa fi-Emsâli’l-‘Arab, Dâru'l-Kutubi’l ‘Ilmiyye, Beyrut, 1987
- Gündüzalp Nuray, Charles Baudelaire’in Şiirlerinin Türkçe Çevirileri Üzerine İnceleme (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Ü., Sos. Bil. Enst., Adana 2008
- İbn Reşîk, Ebu 'Ali el-Hasan bin Reşîk el-Kayrevânî, el-'Umde fî Mehâsini’ş-şi’r ve Âdâbihi ve Nakdih, (thk, Muhammed Muhyiddîn 'Abdulhamîd) Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1981
- İbnu Manzûr, Lisânu'l-'Arab, Dâru’l-Fikr, Beyrut
- İmil Nâsîf, Erva' mâ Kîle mine'l-Emsâl, Dâru’l-Cîl, Beyrut
- Kurt Gülfem, “Arap Kültürünün Tanınmasında Arapçadan Türkçeye Yapılan Çevirilerin Rolü”, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) August 2015 s.526-536.
- Meydânî, Mecmau’l-Emsâl, (thk, Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhim) Dâru'l-Ma’rife, Beyrut, 1979
- Mona Baker, In Other Words: A Coursebook On Translation, Usa and Canada, 1992
- Özcan Murat, “Nobel Ödüllü Mısırlı Yazar Necip Mahfuz’un el-Kahiretu’l-Cedide Romanının Türkçe Çevirisindeki Dil Oyunlarının Eşdeğerlik Açısndan İncelenmesi”, Turkish Studies, Volume 12/7, 2017 s.619-638.
- Sarıkaya Muammer, “Arap Göç Edebiyatinda Aforizmalar” Nüsha Şarkiyat Araştırmalar Dergisi Yıl: IV, sayı:14, 2004 /Yaz
- TDK- Türkçe Sözlük, Ankara, 2011.
- Trevor Le Gassick, Midaq Alley, New York, 1992.
- Ürün Kazım, Çağdaş Mısır Romanında Necîb Mahfûz ve Toplumcu Gerçekçi Romanları, Konya, 2002.
- Yıldız Musa, “Necîb Mahfûz (Hayatı, Eserleri, ve Türkçe Çevirileri)” Nüsha Şarkiyat Araştırmalar Dergisi, Yıl: IX, sayı:29 2009/II;
- Yıldız Musa, Necîb Mahfûz'un Sembolik Romanları (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Ü., Sos. Bil. Enst., Ankara, 1998. Yüksel Azmi, “Necîb Mahfûz ve Zukâku’l-Midakk’ı Adlı Romanı”, Gazi Ü., Gazi Eğt. Fak. Dergisi, C.8, Sayı:1, s.283-305, 1992.
- ‘Abdurrahman b. Hasan b. Habennaka, el-Belagatu’l-‘Arabiyye, Dâru'l-Kalem, Dımeşk, 1416, II, 366.
- İbn Abd Rabbihi, el-Ikdu’l-Ferîd, Dâru'l-Kutubi’l ‘Ilmıyye, Beyrut, 1404, III, 16.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Nisan 2018 |
| Kabul Tarihi | 21 Mayıs 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 18 Sayı: 46 |