KLÂSİK İSLAM HUKUKU LİTERATÜRÜNDE ANTLAŞMA KAVRAMINI İFADE EDEN KAVRAMLARIN ÇEŞİTLİLİĞİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 46, 175 - 192, 30.06.2018

Hasan Doğan

https://doi.org/10.32330/nusha.439248

Öz

Hukuk, şahısların birbirleriyle veya kurumlarla
olan ilişkilerini düzene sokan kurallar bütününden oluşan bir terim ve ilim
alanıdır. Medeniyetlerin, toplumların, dinlerin kendi gelenekleri veya kutsal
metinlerini kaynak alan ya da onlardan beslenen çeşitli hukuk sistemleri
bulunmaktadır. Büyük bir coğrafyaya nüfuz eden İslam dini hem Kur’ân-ı Kerim
hem de Hz. Peygamberin hadisleri ışığında İslam hukukunun oluşmasına katkı
sağlamıştır. Her alt dalında büyük bir literatür çeşitliliği ihtiva eden İslam
hukuku kendine has disiplin ve yöntem geliştirmiştir. İslam hukukunun bu
özelliğini klasik eserlerden günümüz bilimsel çalışmalarına kadar tüm çalışma
alanlarında tespit etmek mümkündür. İslam’ın uluslararası hukuka dair kavram
zenginliğinin göstergelerinden biri de antlaşmayı ifade eden kavramlardaki
çeşitliliktir. Bu çalışmada antlaşma konusundaki çeşitli kavramlara yer
verilecektir.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, antlaşma, sulh, muâhede, musâlaha, muâhede

The Diversity of Concepts That Concerning Concept of Treaty in Classical Islamic Law Literature

Öz

Law is a term and a field of science
that consist of set of rules which governing the relations of individuals with
each other or with official institutions. Civilizations, societies, religions
have their own legal systems that originated with their own traditions or
nourished by sacred texts. The Islam religion that penetrates a large
geographical area both in the light of Qur’an and in the light of the hadiths
of The Prophet has contributed to the formation of Islamic law. Islamic law
which includes a large variety of literatures in sub-branch has developed its
own discipline and method. It is possible to determine this feature of Islamic
law in all fields of study from classical works to present scientific works.
One of the indicators of Islamic richness in concept of international law is
the variety of concepts that express the treaty. This study will be sujected
with various concepts of treaty.

Anahtar Kelimeler

Islamic law, treaty, peace, reconciliation, oath

Kaynakça

• Alsan, Zeki Mesut, Devletler Hukukunda Yeni Gelişmeler, MEB Basımevi, Ankara 1948.
• el-Aynî, Bedrüddin Mahmud b. Ahmed, Umdetü'l-Kârî Şerhu Sahîhi'i-Buhârî, Kahire 1328.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuki Islâmiyye Ve Istılâhâtı Fıkhiyye Kâmüsu, Ofset Yetmişbeş Matbaası, İstanbul 1968.
• el-Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu's-Sahîh, Dâru Sahnün-Çağrı yay., İstanbul 1992.
• Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Eramat Mat., İstanbul 1996.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as, Sunen, Dâru Sâhnûn-Çağn yay. İstanbul 1992.
• Ebu Süleyman, Ahmed, İslâm’ın Uluslararası İlişkiler Kuramı, Acar Matbaacılık, İstanbul 1985.
• Ece, Hüseyin, İslam'ın Temel Kavramları, Umut mat., İstanbul 2000.
• Gadban, Münir Mühammed, İslam'da Siyâsî Antlaşma, çev.-Asım Kanar, Kerem Mat., İstanbul 1992.
• Hamidullah, Muhammed, İslam'da Devlet İdaresi, çev. Kemal Kuşçu, Gaye Mat, Ankara 1979.
• Hicâzî, Mustâfa, el-Mu'cemu'l-Vecîz, Mecrheu'l-Lugati'l-Arabiyye, Mısır 1400 h., s. 368.
• Hırşî, Ebu Abdullah, Şerh-i Muhtasar-i Halîl, Beyrut t. y. İbn Hanbel, Ahmed, e!-Müsned, Dâru Sahnûn-Çağrı yay., İstanbul 1992.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed el-Makdîsî, el-Mugnî alâ Muhtasari'l-Hİrâkî, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1404h.
• İbn Manzûr, Ebû'l-Fazl Cemâlüddin Mühammed b. Mükrem, Lisânü'l-Arab,Dâru Sâdır, Beyrut (t.y)
• Hayrettin, Ana Hatlarıyla İslam Hukuku 3- Hususi Hukuk, Bayrak Matbaacılık, istanbul 1986. Alâüddİn Ebû Bekir b. Mesûd, Bedâiu's-Sanâi' ff Tertîbi'ş-Şerâi', Matbaatü'l-Cemâliyye, Mısır (t.y.).
• Lewis, Bernard, İslam'ın Siyasal Söylemi, Kurtiş Matbaası, İstanbul 1993.
• el-Maverdî, Ebû'l-Hasan Ali b. Mühammed b. Habîb el-Basrî el-Bağdâdî, el-Ahkâmu's-Sultaniyye, Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrut 1415h.~1994m.
• Mesud Efendi, Mir’ât-ı Mecelle, Âsitane, t.y., y.y.
• Meydan Larousse, Sabah yay., İstanbul 1992.
• Müslim, Ebû'l-Huseyn b. el-Haccâc, el-Câmiu's-Sahîh, Dâru Sahnûn-Çağrı yay. İstanbul 1992.
• er~Râzî, Mühammed b. Ömer b. el-Huseyn b. Ali el-Kuraşî eî-Teymî el-Bekrî et-Taberistânî Fahruddîn, Mefâtîhu'l Gayb Tefsîr-i Kebîr,.
• Sırım, Veli, islam'ın Nihai Hedefi Evrensel Barış, Ziya Ofset, İstanbul 1999.
• Şafak, Ali, Hukuk Terimleri Sözlüğü, Gümüş Mat., Ankara 1992, s. 357.
• et-Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevra, Sunenu't-Tirmizî, Dâru Sahnûn-Çağrı Yay., İstanbul 1992.
• ez-Zerkâ', Mustafa Ahmed, el-Fıkhu'l-lslâmî fî Sevbihi'I-Cedîd- el-Medhalü'l-Fıkhiyyü'l-Âm, Matâbiu Elif Bâ', Dımeşk 1967-1968.
• ez-Zuhaylî, Vehbe, Alâkâtü’d-devliyye fi’l-İslam, Beyrut 1982, s. 144; Muhammed Ebu Zehra, , Alâkâtü’d-devliyye fi’l-İslam, Kahire.
• Ömer Nasuhi Bilmen, Hukukı İslâmiyye ve Istılâhâtı Fıkhiyye Kâmûsu, Ofset Yetmişbeş Matbaası, İstanbul 1968.