الترجمات التركية لقصة بدلة الأسير لنجيب محفوظ - التقييم من منظور استراتيجيات الترجمة و الترجمة المعادلة

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 51, 215 - 246, 27.12.2020

Yakup Civelek Ercan Baran

https://doi.org/10.32330/nusha.732698

Cited By: 2

Öz

الروائي المصري نجيب محفوظ ، الذي حصل على جائزة نوبل الأولى في العالم الإسلامي / العربي ، فهو كاتب بارز في قصصه. فإن محفوظ معروف في بلادنا ، و ترجمت رواياتها وقصصها إلى التركية وأجري عليها العديد من الدراسات الأكاديمية ، كما تم كتابة العديد من أعمال محفوظ وعرضها.
في هذه الدراسة ، ستتم مناقشة أربع ترجمات تركية مختلفة للقصة المسماة بدلة الأسير في مجموعة القصة همس الجنون من حيث استراتيجيات الترجمة ومعادلة الترجمة.

Anahtar Kelimeler

نجيب محفوظ, قصص, قصة قصيرة, الترجمات التركية, الترجمة المعادلة, استراتيجيات الترجمة

On Turkish translations of the story of the prisoner's suit, Naguib Mahfouz Evaluation from the perspective of translation strategies and equivalent translation

Öz

The Egyptian novelist Necib Mahfuz, who received the first Nobel Prize in the Islamic / Arab world, is a prominent writer with his stories. Mahfuz, whose novels and stories have been translated into Turkish and many academic studies have been conducted, is also known in our country.Many works of Mahfuz were scripted and staged.
In this study, article, four different Turkish translations of the story named “Captive Uniform” in the story collection Hemsu'l-Cunun will be discussed in terms of translation strategies and translation equivalence.

Anahtar Kelimeler

Necib Mahfuz, Çeviride Eşdeğerlilik, Kısa Hikaye, Mısır, Arapça-Türkçe çeviri, Çeviri Stratejileri

NECİB MAHFUZ’UN “ESİR ÜNİFORMASI”NIN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİ ÜZERİNE (Çeviri Stratejileri ve Çeviri Eşdeğerliliği Açısından İnceleme)

Öz

İslam / Arap dünyasında ilk Nobel ödülü alan Mısırlı romancı Necib Mahfuz, hikâyeleri ile öne çıkan bir yazardır. Romanları ve hikâyeleri Türkçeye çevrilmiş, hakkında pek çok akademik çalışma yapılan Mahfuz ülkemizde de tanınmaktadır. Mahfuz’un pek çok eseri senaryolaştırılmış ve sahnelenmiştir. Bu çalışmada Hemsu’l-Cunun adlı hikâye koleksiyonundaki “Bedletü’l-Esir/Esir Üniforması” adlı hikayesinin dört farklı Türkçe çevirisi, çeviri stratejileri ve çeviri eşdeğerliliği açısından ele alınacak ve bu hikâyenin kimi değiştirmelerle Arapça sahnelenen filmiyle mukayese edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Necib Mahfuz, Kısa Hikaye, Mısır, Arapça-Türkçe çeviri, Çeviri Stratejileri, Çeviride Eşdeğerlilik

Kaynakça

• Abd'u'l-Aziz, İ. (2006) "Ene Necip Mahfûz Sire Hayâtî Kâmile". Kahire: Munteda Suru'l-Ezbekiyye.
• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil (6. bs., C. 1-3, C. 1). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Aksoy, N. B. (2002). Geçmişten günümüze yazın çevirisi (1. bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Aktaş, T. (1996). Çeviri işlemine genel bir bakış. Ankara: Orsen Matbaacılık.
• Baker, M. (2011). In Other Words: A coursebook on translation (2. bs.). USA: Routledge.
• Baran, E. (2015) Üç Mısır Romanında Cemal Abdunnâsır Dönemi (el-Kernek, Tilke'r-Râiha, el-Leyâli't-Tavîle), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Berk, Ö. (2005). Kuramlar ışığında açıklamalı çeviribilim terimcesi. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• el-Câhız, Kitâbu’l-Hayevân, I-VII, (nşr. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn), Kahire 1938, I, 76-78; Sarıkaya, M. "el-Câhız’dan Es-Safedî’ye Çeviri Teorisi", Bilimname 2003 / 3 (Eylül 2003).
• Dağbaşı, G. (2017) “Muhammed Teymûr’un Fî’l-Kitâr İsimli Kısa Öyküsünün Farklı Çevirilerinin Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Çorum 10.
• Dickins, J., Hervey, S. ve Higgins, I. (2017). Thinking Arabic Translation. A Course in Translation Method: Arabic to English (2. bs.). London and New York: Routledge,
• Doğru E. (2011). Dilin Derin Devleti Deyimler, (1. bs.). Ankara: Fecr Yayınları.
• Durmuş, İ. (2004) “Menfeluti, Mustafa Lutfî”, TDV İslâm Ansiklopedisi. Ankara: C. 29.
• Er, R. (2012). Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• Göktürk, A. (2016) Çeviri: Dillerin Dili (12. bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Gitânî, C. (1980). Necib Mahfûz Yetezekker. Beyrut: Dâru’l Meysere.
• -----------. (2007). el-Meclisi’l-Mahfûziyye. Kahire: Dâ'u'ş-Şuruk
• el-Hâmisi, A. (2011), Necip Mahfûz fi Mir’atu’l İstişrak es-Sufiyye. Kahire
• Haridy. M. (2017). “Arapça Türkçe çevirisinde problem olarak deyimlerin çevirisi”, Uluslararası Ortadoğu Kongresi(Dil, Tarih ve Edebiyat) Bildiriler Kitabı 2.cilt.
• Keşk, A. (1979). Kelimetuna fi red ala Evlâdu Harâtina Necip Mahfûz. Kahire: Kitabul-Muhtar
• Kurt, G. (2019). Necîb Mahfûz romanlarının Arapçadan Türkçeye çevirilerinin erek odaklı çeviri kuramı ve çeviri stratejileri açısından incelenmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Köprülü, O. F. "Efendi"(1992-94), TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, cilt 10- “Bey” cilt 6.
• Mahfûz, N. (1996). Hırsız ve köpekler, Çev. Rahmi Er. Konya: Vadi Yayınları. ------------. (1988). el-Baki mine’z-zaman sa’a. Kahire: Mektebetu’l-Masr. ------------. (2006). Hemsu’l-cünun. Kahire: Dâr’u’ş-Şüruk. ------------. (2013). Ezilenler, Çev. Volkan Atmaca. İstanbul. Kırmızı Kedi. ------------. (2015). Nil üzerinde gevezelik, Çev. Rahmi Er. Ankara. Hece Yayınları.
• Mansûr, M. A. (2006). et-Terceme beyne’n-nazariyye ve’t-tatbîk (2. bs.). Kahire: Dâru’l- Kemâl.
• Munday, J. (2001). Introducing translation studies: theories and applications. London; New York: Routledge.
• Nakkaş,. (1995). fi Hubb Necip Mahfûz. Kahire: Dâr’u’ş-şuruk.
• ----------. (1997). Safahât min müzekkirât Necib Mahfûz. Kahire: Dâr'u'ş-Şuruk.
• Narlı, M. (2017). Kahire ve Paris Notları. Ankara: Cümle Yayınları,
• Newmark, P. (1988). A textbook of translation. New York - London: Shanghai Foreign Language education Press.
• Nida, E. ve Taber, C. (1982). The theory and practice of translation. Leiden: E. J. Brill.
• Özer, S. Ö. (2007). Osmanlı Devleti idaresinde Mısır (1839-1882), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Elâzığ.
• Özyön, A.. (2014) “Çeviride eşdeğerlik kavramının yeniden tanımlanması ve eşdeğerlik kavramı ile ilgili sorunlar”. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 2(1) Kütahya.
• Reiss, K. (2000) Translation criticism, the potentials and limitations: categories and criteria for translation quality assessment. (E. F. Rhodes, Çev.). Manchester, U.K. : New York: American Bible Society
• Snell-H. M. (2006). The turns of translation studies: new paradigms or shifting viewpoints? Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins Pub.
• Suçin, M. H. (2013). Öteki dilde var olmak: Arapça çeviride eşdeğerlik (2. bs.). İstanbul: Say Yayınları.
• Şanverdi, H.İ. – Yıldız, M. (2019). “Azrâ’u Câkartâ Adlı Romanın Türkçe Çevirilerinin Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi” - Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), Bahar.
• Ürün, K. (2002). Necîb Mahfûz toplumsal gerçekçi romanları. Konya: Çizgi Yayınları.
• Venuti, L. (2004). The translator’s invisibility: a history of translation, London and New York.
• Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde araştırma: disiplinlerarasılıktan disiplinlerötesiliğe. İstanbul: Multilinugal.
• Yıldız, M. (2017) "Türkiye’de Necip Mahfûz literatürüne genel bir bakış", Uluslararası Ortadoğu Kongresi (Dil, Tarih ve Edebiyat), Bildiriler Kitabı II. Cilt 78-87, Ankara.
• ------------.(2002). ”Necîb Mahfûz’un el-Liss ve’l-Kilab adlı romanı”, Nüsha, yıl:2, sayı:5, Bahar.