مسألة المجاز في القرآن أَصبحت من أبرز الخلافات بين الفرق والمدارس القرآنية، فذهب بعض الفقهاء والمفسّرين إلى تأييد القراءة الحرفية للقرآن والتي تقتضي التجسيم -العياذ بالله- وأنَّ للهِ (يدًا، ووجهًا، وعينًا ...ألخ) ويسلكون لإثبات ذلك مسالك منها: أنهم يدّعون أَنَّ القرآنَ ليس فيه مجازٌ وكُلُّ معانيهِ على الحقيقة، والبعض الآخر ذهبَ إلى أَنَّ القرآنَ مليءٌ بالمجازات والاستعارات، والبلاغةُ إعجازٌ من إعجازات القرآن. فالقرآنُ الكريم عندما تحدَّى العربَ العرباء ومصاقِعَ الخُطباء بإنْ يأتوا بمثلِهِ: ﴿قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَىٰ أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هَـٰذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا﴾ {سورة الإسراء:33} كان التحدي في مجال بلاغة القران وجماله، وقَرَع بالعجز أهل البلاغة والفصاحة على أن يأتوا بمثله، بل بعشر سور مثله، بل إتيان سورة واحدة مثله، فلم يستطيعوا إلى ذلك سبيلاً ولن يستطيعوا على الإتيان به أبدًا إلى زماننا هذا والأزمنة الآتية. وأردنا في هذه المقالة التطرق إلى أبرز البراهين والحجج للمدرستَيْنِ، وإثبات الأراء التي هي أقرب إلى الحقيقة والموضوعية وكذلك الإجابة على سؤال: هل يمكن أن يخلو القرآن الكريم من المجاز؟ وأن معاني الآيات الكريمة الدالة على التجسيم هي معاني حقيقية؟
This research aims to study the phenomena of incidence of metaphor in the Holy Quran whence proving it. Many studies about metaphor have been conducted more than any other rhetorical subjects by scientists and legists for it's important and relation of it's incidence in the god's book and its presence or absence in the Qur'an has become a matter of debate among some scholars, jurists and linguists. Some of the jurists and Explanatories such as Dawud Al-Zuhairi, Abu Muslim Al-Asfani, Mohi Al-Din Ibn Al-Arabi and the founder of the Predecessor Method; Ibn Taymiyyah went to support the literal reading of the Qur’an and that the verses that require the anthropomorphism of God and which contain the words (hand, face, advent, eye, etc. ... etc.) does not contain a metaphor. And the second school that opposes the notion of the absence of metaphors such as Al-Tahnawi, Ibn Qutaybah and Badr Al-Din Al-Zarkashi said that the Qur’an is identical to the Arabic grammar, which it is includes the metaphor. While a third view, although they accepts the metaphor in the Arabic language, but they rejects its presence in the Qur’an. This research was based on an analysis of the opinions of scholars who talk about the phenomenon of metaphor.
This research was based on the analysis of the opinions of scientists who talk about the phenomenon of metaphor and we wanted to clarify the evidence for the two teams, and to answer the question: Can the Qur'an to be free of metaphor? And that the meanings of the verses that signify anthropomorphism are real meanings.
Arabic Language and Rhetoric Qur Metaphor Acceptance Response.
Bu araştırma, Kur’ân’da mec'âz olgusunu varlığı ve yokluğu açısından incelemeyi hedeflemektedir. Mecâz olgusu, Kur’ân ile ilişkili ve önemli olduğundan âlimler, fıkıhçılar tarafından diğer belagat konularından daha ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Mecâz olgusunun Kur’ân’da varlığı ve yokluğu bazı âlimler, dil bilginleri ve fıkıhçılar tarafından tartışma konusu olmuştur.
Davud ez-Zâhiri, Ebu Müslim el-İsfehanî, Muhyiddin İbnü’l-Arabî ve Selefi düşünceyi yeniden canlandıran Takiyüddun İbn Teymiyye gibi âlimler Kur'ân’da gerek Allah’ın zatı ve sıfatları gerekse diğer konularda mecâz olduğu iddia edilen "el, yüz, gelmek, istiva, göz, birliktelik, yakınlık…" gibi kelime ve ifadelerin mecâz olmadığı görüşündedir. Bunlara karşılık Tehanevî, İbn Kuteybe, Bedreddin ez-Zerkeşiî gibi âlimler Kur’ân’ın Arap dilinin kurallarına ve ifade şekillerine uygun geldiğinden mecâz, istiare ve kinaye gibi edebi sanatların Kur’ân’da yer almasının olağan olduğunu savunmuşlardır. 3. Görüş sahiplerine göre ise mecâzın varlığı bir ölçüde Arapça dilinde kabul edilse bile Kur’ân'da varlığı kabul edilemez.
Bu çalışmada, mecâz problemiyle ilgili mecâz taraftarlarının ve muhaliflerinin görüşleri analiz edilerek her iki ekolün (taraftar ve muhalif) konu hakkındaki somut delilleri açıklanacak ve hangi görüşün nesnel gerçeklikle uyumlu olduğu ortaya konulacaktır. Bununla birlikte şu sorulara da cevap verilecektir: Acaba Kur'ân'ı Kerîm mecâz kullanımdan ari midir? ve tecsîme delalet eden ayetler hakiki anlamlarıyla mı kullanılmıştır?
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Dil Çalışmaları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 24 Haziran 2021 |
Gönderilme Tarihi | 18 Ağustos 2020 |
Kabul Tarihi | 12 Haziran 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 21 Sayı: 52 |