SUDANLI YAZAR TAYYİB SÂLİH’İN “VED HÂMİD KÖYÜNÜN HURMA AĞACI” ADLI HİKÂYESİNİN TEKNİK VE TEMATİK AÇIDAN TAHLİLİ

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 52, 199 - 216, 24.06.2021

Yusra Özalp , Sevim Arslan

https://doi.org/10.32330/nusha.875312

Öz

Bu makalede kaleme aldığı hikâyelerle Sudan ve Arap dünyasının önemli temsilcileri arasında görülen Tayyib Sâlih’in Ved Hâmid Köyünün Hurma Ağacı adlı hikâyesinin teknik ve tematik açıdan tahlili yapılmıştır. Yapılan tahlilin daha iyi anlaşılması için ilk olarak eserin orijinal isminde yer alan Dûme kelimesinin üzerinde durulmuştur. Bu başlıkta Dûme ağacının palmiye türünde hurma meyvesine benzer meyve veren bir ağaç olduğu ve genel olarak Sudan ve çevresinde yetiştiği belirtilmiştir. Ardından ikinci başlıkta Dûme ağacının kutsallığı üzerinde durularak Kur’an-ı Kerim’den ilgili ayetlere yer verilmiştir ve Dûme ağacından yararlanılma alanlarına kısaca değinilmiştir. Akabinde üçüncü başlıkta bu hikâyenin tarihsel arka planı incelenmiştir. Bu başlık altında eserin ilk olarak ne zaman ve hangi dergide yayınlandığı hakkında bilgiler verilmiştir. Devamında yapılan tahlilin başarılı ve anlaşılır olmasını sağlamak amacıyla hikâyenin yazıldığı dönemde Sudan’da devam eden iç sorunlar ile bağımsızlık mücadelesine kısaca değinilerek hikâye ile bu olaylar arasında bir ilişki kurulmuştur. Son olarak dördüncü başlıkta ise bu hikâyenin teknik ve tematik açıdan tahlili üzerinde durulmuştur. Hikâyenin olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman ve mekân özellikleri, anlatım teknikleri, dil ve üslubu ve teması incelenerek edebi bir çözümleme yapılmıştır. Bununla birlikte bu başlıkta yazarın eserde eşine az rastlanır nitelikte kullandığı benzetmeler ile idrak fiilleri tablolar halinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sudan, Tayyib Sâlih, Dûme, Tahlil, Ved Hâmid Köyünün Hurma Ağacı

Technical and Thematic Analysis of the Work of Sudanese Writer Tayeb Salih Named "Palm Tree of Wad Hamid Village"

Öz

This article focuses on the technical and thematic analysis of Tayeb Salih's work named Palm Tree Of Wad Hamid Village, one of the important representatives of Sudan and the Arab world. In order to better understand the analysis made, firstly, the word Dûme in the original title of the work was emphasized. In this title, it is stated that the Dûme tree is a palm type tree that produces fruit similar to palm fruit and generally grows in and around Sudan. Then, in the second title, the sacredness of the dme tree was emphasized, and the relevant verses from the Quran were included and the areas of using the Dûme tree were briefly mentioned. Subsequently, the historical background of this story was examined in the third title. Under this heading, information was given about when the work was first published and in which journal. In order to ensure that the analysis made afterwards is successful and understandable, a relationship has been established between the story and these events by briefly mentioning the internal problems in Sudan and the struggle for independence at the time when the story was written. Finally, in the fourth title, the technical and thematic analysis of this story is emphasized. A literary analysis is made by examining the plot of the story, its personal staff, time and space features, narrative techniques, language and style and theme. However, in this title, the similes used by the author, which is rarely seen in the work, and the verbs of perception are examined in tables.

Anahtar Kelimeler

Sudan, Tayeb Salih, Doum, Analysis, Palm Tree Of Wad Hamid Village

Kaynakça

• ABC News. (2007, Eylül 25). Şubat 4, 2021 tarihinde Fruit hamper found in King Tut's tomb: https://www.abc.net.au/news/2007-09-25/fruit-hamper-found-in-king-tuts-tomb/679688 adresinden alındı
• 'Alî, M. (2009, Şubat 23). Aljazeera. Şubat 4, 2021 tarihinde الطيب صالح.. سيرة مبدع عربي: https://www.aljazeera.net/news/cultureandart/2009/2/23/الطيب-صالح-سيرة-مبدع-عربي adresinden alındı
• Aljazeera Encyclopedia. (2014, Aralık 24). Mart 8, 2021 tarihinde الطيب_صالح: https://www.aljazeera.net/encyclopedia/icons/2014/12/24/الطيب-صالح adresinden alındı
• Alquds. (2009, Şubat 23). Şubat 1, 2021 tarihinde الطيب صالح: ملحمية التجربة والحنين الدائم للطفولة ومواجهة القاتل في قلب الامبراطورية: https://www.alquds.co.uk/الطيب-صالح-ملحمية-التجربة-والحنين-الد/ adresinden alındı
• Avcı, M. (2009). “Sudan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (37, s.458-459) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ayyıldız, E. (2018). Et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili. DTCF Dergisi, 58(1), 662-689. http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31
• Bedr, Â. (2019, Temmuz 22). Mkaleh. Şubat 1, 2021 tarihinde ما هي فوائد النخلة: https://mkaleh.com/ما_هي_فوائد_النخلة adresinden alındı
• Bîyyumî, Ḫ. (2020, Şubat 18). Daily.rosaelyoussef. Nisan 5, 2021 tarihinde الطيب صالح عبقرى الرواية العربية: https://daily.rosaelyoussef.com/308764/الطيب-صالح-عبقرى-الرواية--العربية adresinden alındı
• eş-Şerîf, R. (2012, Şubat 8). Alrakoba. Nisan 1, 2021 tarihinde الطيبون: عبد الله الطيب والطيب صالح وطارق الطيب: https://www.alrakoba.net/437611/الطيبون-عبد-الله-الطيب-والطيب-صالح-وطا/ adresinden alındı
• Faḍlullâh, H. (2013, Şubat 4). Ahewar. Şubat 1, 2021 tarihinde المُريد البرليني للطيب صالح مفتوناً وراوياً وباحثاً.: https://m.ahewar.org/s.asp?aid=344106&r=0. adresinden alındı
• Fethi’r-Raḥmân, Ḫ. (2018). el-Vaʿîbi’il-mekâni et-Tayyîb Sâlih bîyna riḥlâtihi ve muḳaddimâtihi. Hartum: Zain.
• Fikrmag. (2017, Aralık 7). Nisan 10, 2021 tarihinde الطيب صالح .. عبقري الرواية العربية: https://www.fikrmag.com/article_details.php?article_id=668 adresinden alındı
• Fîlâbî, M. (2020, Şubat 1). Alaraby. Şubat 3, 2021 tarihinde شجرة الدوم المظلومة في السودان: https://www.alaraby.co.uk/شجرة-الدوم-المظلومة-في-السودان adresinden alındı
• Ġâzî, Ḫ. (2015). Sîyrâ ve şehâdât min maḥaṭtât el-ömür. Mısır: Dâru’l Kutub el-Mısrîyye.
• Güneş, N. (2017, Mart 20). İlim ve Medeniyet. Aralık 12, 2020 tarihinde Sudan’ın iç savaş çıkmazı: Güney Sudan sorunu ve bağımsızlık süreci: https://www.ilimvemedeniyet.com/sudanin-ic-savas-cikmazi-guney-sudan-sorunu-ve-bagimsizlik-sureci.html adresinden alındı
• Ḥabkâvî, B. A. K. (2003). el-Üslub el-edebî el-fennîlir-rivâyata ʿindat-Tayyîb Sâlih. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi) Al-Jazeera Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şam.
• Husnîyîn, M. (2013, Aralık 16). Mandaraonline. Şubat 3, 2021 tarihinde الدوم شجرة الرزق التي لا يأكل منها صاحبها: https://www.mandaraonline.com/الدوم-شجرة-الرزق-التي-لا-يأكلها-صاحبها/ adresinden alındı
• Jacobsen, K. (2008). Ennuẕūḥud-dâḫilî lil mânâtiḳi el-ḥadrîyya: eddirâsata et-tevsîfîya el-mustetreka beyna merkezî rasdi nuzuhi eddâḫlî ve câmiʿati (Adobe Digital Editions). Erişim adresi İnternal-displacement.
• Kavas, A. (2009). “Sudan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (37, s.461-466) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Koç, C. T. (2004). Tayyib Sâlih ve Romancılığı. (Yayımlanmamış doktora tezi) Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Koç, C. T. (2017). Tayyib Sâlih’in Romanlarındaki Kadın Karakterler. Şarkiyat Mecmuası, 30, 71-89.
• Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli. (1994). İstanbul: Huzur Yayınevi.
• Mâcid, A. (tarih yok). Edarabia. Aralık 8, 2020 tarihinde 12 من أهم أعمال الأديب الطيب الصالح: https://www.edarabia.com/ar/12-من-أهم-أعمال-الأديب-الطيب-الصالح/ adresinden alındı
• Mâlikî, Ş. (2016, Kasım 5). Webteb. Şubat 2, 2021 tarihinde فوائد الدوم لجسمك ولصحتك الجنسية: https://www.webteb.com/articles/اشهر-فوائد-الدوم-لصحتك_17413 adresinden alındı
• Maṭrafî, M. (2017). lit-Tayyîb Sâlihi Bînyetü’l mekani fî rivâyeti Naẖletun ‘Alâ’l-Cedveli. lit-Tayyîb Sâlihi bînyetü’l mekani fî rivâyeti Naẖletun ‘Alâ’l-Cedveli. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Mohamed Boudiaf University, Faculté des Lettres et des Langues, M'Sila. http://dspace.univ-msila.dz:8080/xmlui/handle/123456789/2938?show=full
• Sâlih, T. (1997). Dûmetu Ved Hâmid. Beyrut: Dâru’l-Celîl.
• Seyyid, E. F. (2007). “Nil Nehri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (33, s.122-123) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Suṭur, K. (2019, Kasım 17). Sotor. Mayıs 2, 2021 tarihinde نبذة عن الطيب صالح: https://sotor.com/نبذة-عن-الطيب-صالح/ adresinden alındı
• Tarabîlî, A. (2015, Şubat 5). Alwafd.news. Ocak 30, 2021 tarihinde نخيل الدوم.. في رأس البر: https://alwafd.news/عباس-الطرابيلي/808853-نخيل-الدوم-في-رأس-البر adresinden alındı
• Yazıcı, H. (1998). “Hikâye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (17, s.479-485) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yedi’n-Nûr, ʿA. M. (2009). Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl lit-Tayyîb Sâlih taḳvim ʿaḳdî edebî. Hartum: Ḥuḳuḳ el-mulkîyye el-fıkrîyye.
• Yener, F. (2017). Arap Romanının Dehası: Tayyib Salih – Hayatı, Eserleri ve Modern Arap Edebiyatındaki Yeri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 60, 373-389. Doi: 10.16992/ASOS.13083