TÜRK ÜNİVERSİTELERİNDE ARAPÇA ÖĞRENENLERİN OKUMA BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE KAREKOD TEKNOLOJİSİNİN KULLANILMASI “UYGULAMALI DİLBİLİM IŞIĞINDA BİR ÇALIŞMA”

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 59, 276 - 309, 30.12.2024

Muhammet Abazoğlu

https://doi.org/10.32330/nusha.1520321

Öz

Günümüzde dijital teknolojileri dil çalışmalarında temel destekleyici bir rol almaya ‎başlamıştır. Dilbilimciler bu olanakları dil öğretimine entegre etmeye çalışmışlar ve bu ‎imkanları daha da kolaylaştırmaya yönelik çaba göstermişlerdir. Dilbilim ve eğitim bilimlerini ‎birleştiren uygulamalı dilbilim alanları geliştirmişler, diğer sosyal ve uygulamalı bilimlerle ‎paralel kullanmışlardır. Bu metodolojik etkileşim sonucunda, dijital araçları kullanarak dilsel ‎konuları inceleyen yeni uygulamalı dilbilim yöntemleri ortaya çıkmış ve bu araçlardan dil ‎öğretiminde istifade edilmiştir. Böylece çağdaş dilbilim, çoğu alanında dijitalleşme ve ‎bilgisayar teknolojilerine dayalı hale gelmiştir. Bu dijital araçlardan biri de (Karekod / QR ‎Code) olarak bilinen hızlı yanıt kodlarıdır. Bu teknoloji, görsel ve işitsel öğrenme araçlarını ‎dersler sırasında bir araya getirerek, öğrencilere metni hem işitsel olarak dinlemelerine hem de ‎görsel olarak takip etmelerine olanak tanır. Bu çalışma, uygulamalı dilbilim ile yabancı dil ‎öğreniminde dijital dönüşüm olanakları arasındaki ilişkiyi izlemeyi ve dil öğrenimini geliştirme ‎yollarını aramayı amaçlamaktadır. Ayrıca, Türk üniversitelerinde Arapçayı yabancı dil olarak ‎öğretimde uygulanan müfredatı ele alarak, metin bilgisinin yanı sıra çeşitli medya araçlarının ‎kullanıldığı sınıf ortamlarında özellikle Arapça okuma derslerinde QR Kodlarını nasıl entegre ‎edilebileceğini incelemektedir. Sonuç olarak çalışmada, bu kodların uygulamalı olarak ‎kullanılması, dil öğreniminde faydalı ve etkili olduğu anlaşılmıştır. Öğretimin performansını ve ‎öğrencilerin etkileşimini artırdığı gibi, okuma stratejilerini geliştirmede ve metinleri anlamada ‎etkili olduğu görülmüştür.‎

Anahtar Kelimeler

Türkiyede Arapça Öğretimi, Uygulamalı Dilbilim, Dijital Dönüşüm, Okuma Becerisi‎, Karekod

Employing QR Code Technology to Enhance the Reading Skill of Arabic Language Learners in Turkish Universities “A Study in Light of Applied Linguistics”

Öz

In today's context, digital technologies have started to play a fundamental supportive role in language studies. Linguists have endeavored to integrate these opportunities into language teaching and have made efforts to further facilitate these possibilities. They have developed applied linguistics fields that combine linguistics with education sciences and have parallelly utilized them with other social and applied sciences. As a result of this methodological interaction, new applied linguistics methods that examine linguistic issues using digital tools have emerged, and these tools have been used in language teaching. Thus, contemporary linguistics has become largely based on digitalization and computer technologies in many of its areas. One of these digital tools is Quick Response (QR) codes. This technology brings together visual and auditory learning tools during lessons, allowing students to both listen to the text audibly and visually follow it. This study aims to trace the relationship between applied linguistics and the opportunities for digital transformation in foreign language learning and to explore ways to enhance language learning. Additionally, by examining the curriculum applied in teaching Arabic as a foreign language in Turkish universities, the study investigates how QR codes can be integrated, particularly in Arabic reading classes where various media tools are used alongside textual information. Ultimately, the study concludes that the practical application of these codes is beneficial and effective in language learning. It has been found to enhance teaching performance and student interaction, as well as to be effective in developing reading strategies and understanding texts.

Anahtar Kelimeler

Teaching the Arabic Language in Türkiye, Applied Linguistics, Digital Transformation, QR Codes, Reading Skill

توظيف تقنية رمز الاستجابة السريعة لتعزيز مهارة القراءة لدى متعلمي اللغة العربية في الجامعات التركية ‏‏"دراسة حول مناهج التعليم في ضوء اللسانيات التطبيقية"‏

Öz

أصبحَ استخدامُ التقنياتِ الرقمية الحديثة داعماً أساسياً للدراسات اللغوية. إذ شرعَ اللسانيون في العصرِ الحديثِ إلى ‏العمل على دَمجِ هذه الإمكانات وتوظيفها في تعليمِ اللغاتِ وتبسيطِ أساليبها. فطوَّروا مجالاتِ علمِ اللغةِ التطبيقي الذي يَدمجُ ‏بين اللسانيات والعلوم التربوية، لتتداخلَ مع مجالاتٍ أخرى سواء من العلومِ الإنسانيةِ أو التطبيقية. ومن مُحصّلةِ هذا التأثر ‏والتأثير المنهجي، ظهورُ أساليب حديثة في اللسانيات التطبيقية تُعالجُ القضايا اللغوية باستخدام الأدواتِ الرَّقمية التي ‏تَحتوِيها، ثم تستفيد منها في طرق التعليم اللغات. فصارت اللسانياتُ المعاصرةُ تَستندُ إلى محور الرقمنةِ والحَوسَبةِ في مُعظَمَ ‏مجالاتها. ومن هذه الأدواتِ الرقميةِ استخدامُ رموزِ الاستجابَةِ السَّريعةِ (‏QR Code‏) في التعليم. هذه التقنيةُ تُعتبرُ جِسراً ‏بين العالمِ المادّي والعالم الرقمي، لأنها تَدمجُ بين وسائلِ التَّعليمِ البَصَرِية والسَّمعية أثناء الدروس، فتساعد الطلاب في ‏الاستماع للنص المقروء ومتابعته بصرياً في آن واحد. تهدفُ الدراسةُ إلى رصدِ العلاقةِ بين اللسانياتِ التَّطبيقيةِ وإمكانات ‏التَّحَولِ الرقمي في مجال تعليم اللُّغات لغير الناطقين بها. ثم تَبحَثُ عن كيفيةِ إثراءِ التَّعليم في البيئات المخصَّصةِ من خلال ‏تَضمينِ أدواتِ الوسائطِ المتعدِّدة عبْرَ رموزِ الاستجابةِ السريعةِ (‏QR Code‏) إلى جانب المعلومات النَّصّيةِ في المَناهِجِ ‏الدِّراسية، وخاصة في تعليم مهارةِ القراءةِ العربية للناطقين بغيرها في الجامعات التركية. وتبيَّن من خلال الدراسة أن تطبيق ‏هذه الرموز واستخدامها بشكلٍ عملي في تعليمِ اللغة لغير الناطقين بها يكون مثمراً ومؤثراً في تحسين أداء التعليم، ويعزّزُ ‏أيضاً من تفاعُلِ الطّلاب، كما له دور في تعلُّمِ الطرق القرائية وفهم النصوص خلال العملية التعليمية.‏

Anahtar Kelimeler

تعليم اللغة العربية في تركيا‏, اللسانيات التطبيقية‏, التحول الرقمي, رموز الاستجابة السريعة‏, مهارة القراءة‏

Kaynakça

• Arap Dili ve Edebiyatı Programı Bulunan Tüm Üniversiteler | YÖK Lisans Atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10007 adresinden erişilmiştir. (Erişim tarihi: 02.04.2024).
• Arapça Mütercim ve Tercümanlık (Fakülte) Programı Bulunan Tüm Üniversiteler | YÖK Lisans Atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=97105#. adresinden erişilmiştir. (Erişim tarihi: 02.04.2024).
• Arapça Mütercim ve Tercümanlık (Yüksekokul) Programı Bulunan Tüm Üniversiteler | YÖK Lisans Atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=97106 adresinden erişilmiştir. (Erişim tarihi: 02.04.2024).
• ʻÂşûr, R. ve Mukdâdî, M. (2013). el-Mahârâtu’l-Kirâiyye ve’l-Kitâbiyye Tarâiku Tedrisihe ve İstrâtijiyyâtihe. Ürdün: Dâru’l-Meysera.
• Bakla, Arif. (2018). Quick Response Codes in Foreign Language Instruction: Practical Ideas and Strategies. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (sy. 3, s. 749-62). https://doi.org/10.17679/inuefd.475262.
• Bostancı, A. (2005). İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Kullanılan Ders Kitapları ve Diğer Araç-Gereçlerin Tespit ve Analizi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (sy. 11, s. 1-28).
• Bozkurt, A. Karadeniz, A. ve Erdoğdu, E. (2018). The use of the QR Code in Open and Distance Learning: Case of Open Education Faculty Course Books. Online Academic Journal of Information Technology. (sy. 30, s. 105-21).
• Brumfit, C. (1997). How Applied Linguistics Is the Same as Any Other Science. International Journal of Applied Linguistics, (sy. 1, s. 86-94). Bulut, A. (2023). Silsiletü İstanbul. İstanbul: İDAV yayınları.
• Burns, M. (2013). 5 Reasons I Love Using QR Codes in My Classroom. Edutopia. https://www.edutopia.org/blog/using-qr-codes-in-classroom-monica-burns.
• Button, C. el-Lisâniyyâtu’t-Tatbikîyye. çev. Kâsım el-Mukdâd ve Muhammed Riyâd Mısrî. Dimeşk: Dâru’l-Vesîm, t.y.
• el-Cehni, L. ve er-Rahîli, T. (2021). Afdalu Tikaniyyâti’t-Taʻlîmi’r-Rakmiyye ve’l-Avâmili’l-Muessira fi İstimrârihe Hilâle’l-Fetra min 2007 Hatta 2019 fi Dav’i Nazariyyeti Neşri’l-İbtikâr. Mecelletu’l-Ulûmi’l-İnsâniyye. (sy. 8, s. 141-165).
• Diop, M. B. (2023). Linguistics in the Digital Humanities: Computational Linguistics: an İnvestment and Supporting. el-Lisâniyyâtu’l-Hâsûbiyye İtâran li’l-İstismâr ve’l-İmtidâd. Fas: Muessesetu Mukârabât, (s. 385-405).
• Ebu Zeyd, N. (2012). Muhâdarât fi’l-Lisâniyyâti’t-Tetbikiyye. bs. 1, Cezâyir: Beytu’l-Hikme.
• Halîl, H. (2003). Dirâsât fi’l-Lisâniyyâti’t-Tatbikiyye. el-İskenderîyye: Dâru’l-Maʻrife el-Câmiʻiyye.
• Hoover, K. (t.y.). Delîlu Tarâiki’t-Tedrîs fi’l-Medârisi’s-Sâneviyye. (çev: Edîb Şisen). Dimeşk: Dâru’s-Selâm. el-Huseyn, U. Me Huve Remzu’l-İsticâbeti’s-Serîa QR Code? ve Keyfe Yumkinu Tevzîfuhu fi’t-Talîm? https://www.new-educ.com/رمز-الاستجابة-السريعة-qr-code-في-التعليم adresinden erişilmiştir. (Erişim tarihi: 05.02.2024).
• “İlahiyat Programı Bulunan Tüm Üniversiteler | YÖK Lisans Atlası”. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=20041 adresinden erişilmiştir. (Erişim tarihi: 12.02.2024).
• Kablan, S. (2021). Akademik Arapça. İstanbul: Mektep Yayınları.
• Kaddûm, M. (2020). İstrâticiyyât Taʻlîm Mehârati’l-Kirâa li’t-Talebe’l-Etrâk. Mecelletu’t-Tevâsuliyye. (sy. 17, c. 6, s. 464-507).
• Kûra, A. A. ve Ebu Leben, V. (t.y.). Modern strategies in teaching and learning language. Google Books.
• Moralı, G. (2019). Integrating QR Codes into Teaching Turkish as a Foreign Language: A Theoretical Study. International Journal of Languages Education. (sy. 7/3, s. 62-72).
• Muhammed Ali, A. H. (2016). Tavzîfu Strâticiyyâti’l-Fehmi’l-Kirâ’i fi Tenmiyeti Mehâratey el-İstimâʻi ve’t-Teheddüs, Nemâzic Tatbikiyye. Taʻlîmu’l-ʻArabiyye li’n-Nâtikîne bi Gayrihe: İdâ’ât ve Meʻâlim Sempozyumu, İstanbul.
• Mursi, A. M. (2018). et-Teveccühâti’l-Hadîse fi Taʻlîmi’l-ʻArabiyye li’n-Nâtikîne bi Gayrihe, el-Cüz’ü’l-Evvel. Academia.edu.
• Orhan, D. (2023). İlahiyat Fakültelerinde Zorunlu Arapça Hazırlık Programı. Yedi Aralık Sosyal Araştırmalar Dergisi, (sy. 2, s. 167-87).
• Pei, M. (1998). Usus ʻİlmi’l-Luga. (çev: Ahmed Muhtar Ömer). bs. 8, Kahire: ʻÂlemu’l-Kutub.
• er-Râcihî, A. (1995). ʻİlmu’l-Lugati’t-Tatbîki ve Taʻlîmu’l-ʻArabiyye. el-İskenderiyye: Dâru’l-Maʻrife el-Câmiʻiyye.
• el-Ruhban, A. el-Muhanni, R. ve Hamad, M. (2019). Miftâhu’l-Arabiyye. İstanbul: Akdem Yayınları.
• Schmitt, N. (2010). An Introduction to Applied Linguistics. 2nd ed. London: Hodder Education.
• Selmânî, N. (2019). Tarâiku’t-Tedrîsi’l-Hadîse ve Devruha fi Taʻlîmiyyeti Naşâti’l-Kirâ’a (Tarîkatu’l-ʻAsfi’l-Zihni, Tarîkatu Halli’l-Muşkilât, et-Tarîkatu’l-İstikşâfiyye) İnmuzecen. (Yayımlanış Yüksek Lisans Tezi), Câmiʻatu 8 May 1945 Kâlma Üniversitesi.
• Sridhar, S. N. (1993). What are Applied Linguistics. Internatıonal Journal Of Applıed Lınguıstıcs, (sy. 1, s. 3-16).
• Strevens, P. (1995). Uygulamalı Dilbilim: Bir Özet. (Çev. Nesibe Fakılı). Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, Dilbilim Çevirileri Özel Sayı, (sy. 37).
• Şaban, İ. (2013). Taʻlîmu’l-Lugati’l-ʻArabiyye fi’l-Câmiʻâti’t-Turkiyye. el-Meclisu’d-Develi li’l-Lugati’l-Arabiyye, Dubai.
• et-Tâhir, K. ve Bin İbrahim, N. (2019). İstraticiyyeti’t-Tedrîs el-İstikşâfiyye ve Devruha fi Tenmiyeti Mehârati’l-Kirâati’s-Serîʻa Leda et-Tâlibi’l-Câmiʻi, Dirâse Meydâniyye bi Vilâyeti Bâtena. Mecelletu Dirâsât fi Seykolojya el-İnhirâf. (c. 4, sy. 1, s. 59-68).
• Tarimer, İ. Seher Ş. ve Emel D. (2010). Designing a Software which Supports Accessing to Learning Materials by Mobile Communication Devices. Bilişim Teknolojileri Dergisi. (sy. 3, s.1-6).
• ʻUbeyra, Â. (2020). el-Berâmicu’t-Tefâuliyye el-Elektrûniyye ve Devruha fi Taʻlîmi’l-Lugati’l-ʻArabiyye. Uluslararası Ana Dili Arapça Olmayanlar İçin Günümüzde ve Gelecekte Arapça Sempozyumu. Giresun: (s. 34-47).
• Vâfi, A. A. (2004).ʻİlmu’l-Luga. Kahire: Dâr Nahdati Mısır.
• ez-Zuheyr, A. ve Bint Fahd, N. (2023). Vâkiʻu İstihdâmi Muʻallimî ve Muʻallimâti’l-Lugati’l-İnciliziyye bi Medîneti’r-Riyâd li Remzi’l-İsticâbeti’s-Serîʻa (QR Code) fi’t-Tedrîs min Vucheti Nazarihem. Mecelletu’d-Dirâsâti’t-Terbeviyye ve’l-İnsâniyye Kulliyyeti’t-Terbiye Câmiʻatu Demenhûr. (sy. 4, s. 153-188).