AŞKA İLİŞKİN TUTUMLARIN YAKIN İLİŞKİLERDE YAŞANTILARI YORDAYICILIĞININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 3, 63 - 72, 28.07.2020

D. Bahar Şahin Sarkın , Simel Parlak

Öz

Bu çalışmada aşka ilişkin tutum biçimlerinin yakın ilişkilerde yaşantılar ölçek puanlarını yordayıcılığı incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’da bir vakıf üniversitesine devam eden 272 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama amacıyla Aşka İlişkin Tutumlar Ölçeği ile kaygı ve kaçınma boyutları olan Yakın İlişkilerde Yaşantılar Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Aşka İlişkin Tutumlar alt ölçek puanlarının Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanterinin boyutları olan kaygı ve kaçınma puanlarını ne derece yordadığını belirlemek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizinden yararlanılmıştır. Aşka ilişkin tutum biçimleri kaçınma puanları ile orta düzeyde anlamlı bir ilişki vermektedir (R=0.436, R2=0.19, p<.05). Altı değişken birlikte kaçınmadaki toplam varyansın yaklaşık %19’unu açıklamaktadır. Aşka ilişkin tutum biçimleri kaygı puanları ile orta düzeye yakın anlamlı bir ilişki vermektedir (R=0.546, R2=0.30, p<.05). Altı değişken birlikte kaygıdaki toplam varyansın yaklaşık %30’unu açıklamaktadır. Bu araştırma sonucunda yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaçınma duyguları için aşka ilişkin tutum puanlarının yordama düzeylerinin önemli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kaygı, Yakın İlişkiler, Kaçınma, Aşk Biçimleri, Tutum

Kaynakça

• [1] Akbay, S.E., (2015). Anne Babaya Bağlanma İle Romantik Yakınlık Ve Otantik Benlik Arasındaki İlişkilerde Bağlanma Stillerinin Aracı Rolünün İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• [2] Akdağ, C., (2017). Genç Yetişkin Bireylerin Anne-Babalarıyla Kurdukları İlişki Örüntüsünün Romantik İlişkilerindeki Kaygı ve Kaçınma Düzeylerini Yordama Gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• [3] Arnett, J.J., (2000). Emerging Adulthood: A Theory of Development from the Late Teens Through the Twenties. American Psychologist. 55(5):469-480.
• [4] Arnett, J.J., (2004). Emerging Adulthood. New Jersey: Prentice-Hall.
• [5] Bartholomew, K. and Horowitz, L.M., (1991). Attachment Styles Among Young Adults: A Test of a Four-category Model. Journal of Personality and Social Psychology. 61(2):226–244.
• [6] Bowlby, J., (1973). Attachment and Loss: Separation, Anxiety and Anger. New York: Basic Books.
• [7] Bowlby, J., (1980). Attachment and Loss. New York: Basic Books.
• [8] Brennan, K.A., Clark, C.L., and Shaver, P.R., (1998). Self-Reportmeasurement of Adultattachment: An Integrativeoverview. In J.A. Simpson & W.S. Rholes (Eds.), Attachment theory and close relationships (pp:46–76). Guilford Press.
• [9] Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F., (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• [10] Büyükşahin, A. ve Hovardaoğlu, S., (2004). Çiftlerin Aşka İlişkin Tutumlarının Lee’nin Çok Boyutlu Aşk Biçimleri Kapsamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi. 19(54):59-72.
• [11] Feeney, J.A. and Noller, P., (1990). Attachment Style as a Predictor of Adult Romantic Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 58(2):281-291.
• [12] Freud, S., (2016). Cinsellik üzerine (Çev. E Kapkın). İstanbul: Payel.
• [13] Gittleman, M.G., Klein, M.H., Smider, N.A., and Essex, M.J., (1998). Recollections of parental behaviour, adult attachment and Mental Health: Mediating and Moderating Effects. Psychological Medicine. 28(6):1443-1455.
• [14] Hatfield, E., (1988). Passionate and Companionate Love. In. Sternberg, R.J. and Barnes, M.L., (Eds.), ThePsychology of Love. New Haven: Yale University Press.
• [15] Hazan, C. and Shaver, P., (1987). Romantic Love Conceptualized As an Attachment Process. Journal of Personality and Social Psychology. 52(3):511.
• [16] Hendrick, S.S., Dicke, A., and Hendrick, C., (1998). The Relationship Assessment Scale. Journal of Social and Personal Relationships. 15(1):137–142.
• [17] Kaptanoğlu, C., (2009). Aşk. Psikeart, 4, 24-27.
• [18] Lee, J.A., (1974). The Styles of Loving. Psychology Today, October, 44-51.
• [19] Main, M., Kaplan, N., and Cassidy, J., (1985). Security in Infancy, Childhood, Andadulthood: A Movetothelevel of Representation. Monographs of The Society for Research in Child Development, 66-104.
• [20] Mikulincer, M. and Shaver, P.R., (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. Guilford Press.
• [21] Oktay, G., (2016). Algılanan Anne-Baba Tutumu İle Bağlanma Biçimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• [22] Öztürk, M.O., (1994). Ruh sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• [23] Parman, T., (2012). Ergenlik ya da Merhaba Hüzün. İstanbul: Bağlam
• [24] Reik, T., (2006). Aşk ve Şehvet Üzerine: Romantik Ve Cinsel Duyguların Psikanalizi. (Çev. A. Kılıçoğlu). Say Yayınları.
• [25] Rubin, Z., (1970). Measurement of Romantic Love. Journal of Personality and Social Psychology. 16(2):265-273.
• [26] Santrock, J.W., (2012). Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi. (Çev. Ed. G. Yüksel). Ankara: Nobel
• [27] Sternberg, R.J., (1998). Cupid’s Arrow. Cambridge: Cambridge University Press.
• [28] Sümer, N., (2006). Yetişkin Bağlanma Ölçeklerinin Kategoriler Ve Boyutlar Düzeyinde Karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi. 21(57):1-22.
• [29] Tabachnick, B.G. and Fidel, L.S., (2001). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon.