KENT İÇİ ULAŞIM İÇİN BULANIK AHP TABANLI VIKOR YÖNTEMİ İLE PROJE SEÇİMİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 3, 217 - 228, 23.07.2018

Mustafa Hamurcu , Tamer Eren

Öz

Kent içi ulaşım problemi, büyükşehirlerin
üzerinde önemle durduğu ve çözümünde sürdürülebilirliği sağlamaya çalıştıkları
konuların başında gelir. Bu kapsamda, kent içi ulaşımda iyileşme sağlayacak
projeler ortaya konulmaktadır. Ancak tüm projeleri aynı anda hayata geçirmek
mümkün olmamaktadır. Ortaya konan projelerin ulaşımda sürdürülebilirliği
sağlaması noktasında çeşitli faktörler kullanılarak değerlendirme yapılması
gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Değerlendirme ve seçim sürecinde analitik
yöntemler olan çok kriterli karar verme yöntemleri sıklıkla kullanılmaktadır.
Bu çalışmada önce kent içi ulaşım projelerinin ağırlıklandırılmasında bulanık
analitik hiyerarşi prosesi (AHP) kullanılmış ve sonra VIKOR yöntemi ile
sıralama yapılmıştır. Karar verici için sözel ifadeleri analitik sürece dahil
etmek amacıyla bulanık kümelerden yararlanılmış ve bulanık AHP kullanılmıştır.
Sonuçta planlanan kent içi ulaşım projeleri için en iyi sıralama yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulanık AHP, VIKOR, Sürdürülebilirlik, VIKOR, Proje Seçimi, Kent İçi Ulaşım

Kaynakça

• [1] Litman, T. and Burwell, D., (2006). Issues in Sustainable Transportation. International Journal of Global Environmental Issues, 6(4), 331-347.
• [2] Cirit, F., (2014). Sürdürülebilir Kentiçi Ulaşım Politikaları Ve Toplu Taşıma Sistemlerinin Karşılaştırılması. Uzmanlık Tezi, T.C. Kalkınma Bakanlığı.
• [3] Hamurcu, M., Gür, Ş., Özder, E.H., and Eren, T., (2016). A Multicriteria Decision Making for Monorail Projects with Analytic Network Process and 0-1 Goal Programming. International Journal of Advances in Electronics and Computer Science (IJAECS), 3(7), 8-12.
• [4] Gür, Ş., Hamurcu, M., and Eren, T., (2016). Using Analytic Network Process and Goal Programming Methods for Project Selection in the Public Institution. Les Cahiers du MECAS, 13, 36-51.
• [5] Gür, Ş., Hamurcu, M. ve Eren, T., (2017). Ankara’da Monoray Projelerinin Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama ile Seçimi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23 (4), 437-443.
• [6] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2016). Analitik Ağ Süreci ile Ankara’da Kentsel Ulaşım için Monoray Teknolojisinin Seçimi. 3rd International Symposium on Railway Systems Engineering (ISERSE'2016), Karabük, Bildiriler Kitabı, ss. 85-96.
• [7] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2016). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Raylı Sistem Projelerinin Sıralanması. 3rd International Symposium on Railway Systems Engineering (ISERSE'2016). Karabük, Bildiriler Kitabı, ss. 559-566.
• [8] Hamurcu, M., (2016). Ankara'da Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleriyle Monoray Güzergâhı Belirleme. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [9] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2015). Using Analytic Hierarchy Process and Goal Programming Methods for Invesment Project Selection in Ankara. 11th International Conferences on Multiple Objective Programming and Goal Programming (MOPGP 2015), Tlemcen, Abstract Book, pp:13-15.
• [10] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2015). Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemi ile Monoray Güzergâh Seçimi. Transist 8. Uluslararası Ulaşım Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı. İstanbul, Bildiriler Kitabı, ss:400-409.
• [11] Hamurcu, M. and Eren, T., (2016). A Multicriteria Decision-Making for Monorail Route Selection in Ankara. International Journal of Industrial Electronics and Electrical Engineering, 4 (5), 121-125.
• [12] Hamurcu, M. and Eren, T., (2016) Using ANP- TOPSIS Methods for Route Selection of Monorail in Ankara. 28th European Conference on Operational Research. Poznan, Abstract Book, pp:243.
• [13] Hamurcu, M. ve Eren T., (2017). Raylı Sistem Projeleri Kararında Ahs-Hp ve Aas-Hp Kombinasyonu, Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi 3(3), 1-13.
• [14] Taş, M, Özlemiş, Ş, Hamurcu, M. ve Eren, T, (2017). Ankara’da AHP ve PROMETHEE Yaklaşımıyla Monoray Hat Tipinin Belirlenmesi, Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3 (1), 65-89.
• [15] Hamurcu, M. and Eren, T., (2018). Transportation Planning with Analytic Hierarchy Process and Goal Programming. International Advanced Researches and Engineering Journal, 2(2), (In Press).
• [16] Hamurcu., M. and Eren, T., (2018). Evaluation of Expansion Strategies for Rail System Network of Ankara, International Congress on Engineering and Life Sciences (ICELIS 2018), 26-29 April 2018, Kastamonu.
• [17] Dinç, S., Hamurcu, M., and Eren, T., (2018). Evaluation of The Effectiveness of Kırkkale-Campus Transportation Route with Multicriteria Decision Making. International Conference on Intelligent Transportation Systems (BANU-ITSC’18), 19-21 April 2018, Bandırma.
• [18] Dinç, S., Hamurcu, M., and Eren, T., (2018). Selection of Tramway Alternatives for Urban Transportation by Using AHP/FAHP. International Conference on Intelligent Transportation Systems (BANU-ITSC’18), 19-21 April 2018, Bandırma.
• [19] Süt, N.İ., Hamurcu, M., and Eren, T., (2018). Processing Decision for Green Transport in Campus: Selection of Ring Vehicles. International Conference on Intelligent Transportation Systems (BANU-ITSC’18), 19-21 April 2018, Bandırma.
• [20] Kara, İ. ve Ecer, F., (2016). AHP-VIKOR Entegre Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
• [21] Soba, M., Şimşek, A., Erdin, E. ve Can, A., (2016). AHP Temelli VIKOR Yöntemi ile Doktora Öğrenci Seçimi. Dumlupinar University Journal of Social Science/Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi, 50.
• [22] Çakır, E., (2016). Kısmi Zamanlı Olarak Çalışacak Öğrencilerin Analitik Hiyerarşi Prosesi Temelli VIKOR Yöntemi İle Belirlenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 195-224.
• [23] Tadić, S., Zečević, S., and Krstić, M., (2015). Ranking of Logistics System Scenarios Using Combined Fuzzy AHP-VIKOR Model. International Journal for Traffic and Transport Engineering, 5(1), 54-63.
• [24] Karaman, B. ve Çerçioğlu, H., (2015). 0-1 Hedef Programlama Destekli Bütünleşik AHP-VIKOR Yöntemi: Hastane Yatırımı Projeleri Seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(4), 567-576.
• [25] Demircanlı, B. ve Kundakcı, N., (2015). Futbolcu Transferinin AHP ve VIKOR Yöntemlerine Dayalı Bütünleşik Yaklaşım İle Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 105-129.
• [26] Uygurtürk, H. ve Uygurtürk, H., (2014). Bütünleşik AHS-VIKOR Yöntemi ile Otel Seçimi. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 103-117.
• [27] Ar, İ.M., Baki, B. ve Özdemir, F., (2015). Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanik AHS-VIKOR Yaklaşımının Kullanımı: Otel Sektöründe Bir Uygulama. International Journal of Economic & Administrative Studies, 7(13), 93-114.
• [28] Jahan, A., Mustapha, F., Ismail, M.Y., Sapuan, S.M., and Bahraminasab, M., (2011). A Comprehensive VIKOR Method For Material Selection. Materials & Design, 32(3), 1215-1221.
• [29] Dinçer, H. ve Görener, A., (2011). Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 109-127.
• [30] Hamurcu, M., Alağaş, H.M., and Eren. T., (2017). Selection of Rail System Projects with Analytic Hierarchy Process And Goal Programmıng. Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, (Basımda).
• [31] Hamurcu, M. and Eren, T., (2017). Selection of Monorail Technology By Using Multicriteria Decision Making. Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, (Basımda).
• [32] Taş, M., Özlemiş, Ş.N., Hamurcu, M. ve Eren, T., (2017). Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Hedef Programlama Karma Modeli Kullanılarak Monoray Projelerinin Seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 2(2), pp:24-34.
• [33] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2017). Science Citation Index (SCI) Kapsamında Dergi Seçimi için Analitik Ağ Süreci Yönteminin Kullanılması. Harran üniversitesi mühendislik dergisi, 2(2), pp:54-70.
• [34] Hamurcu, M. and Eren, T., (2017). Academic Journal Selection for Academicians by Using Fuzzy Multicriteria Decision Making Methods. The 5th International Fuzzy Systems Smposiom. Ankara, Abstract Book, pp:42.
• [35] Geyik, O., Tosun, M., Ünlüsoy, S., Hamurcu, M. ve Eren, T., (2016). Kitap Basımevi Seçiminde AHP Ve TOPSIS Yöntemlerinin Kullanımı. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (6), 106-126.
• [36] Hamurcu, M. and Eren, T., (2017). A Hybrid Approach Based on Fuzzy AHP and TOPSIS for Selection of Academic Conference. The 5th International Fuzzy Systems Smposiom. Ankara, Abstract Book, pp:27.
• [37] Hamurcu, M. and Eren, T., (2017). Selection of Urban Rail Mass Transport Type By Using Fuzzy AHP. The 5th International Fuzzy Systems Smposiom. Ankara, Abstract Book, pp:13.
• [38] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2017). Toplu Taşıma Türünün Seçiminde AHP-ANP Yöntemlerinin Kullanımı. International Conference on Advanced Engineering Technologies (ICADET 2017), Bayburt, Bildiriler Kitabı, 903-913.
• [39] Hamurcu, M. and Eren, T., (2017). Evaluation of Monorail Route Alternatives by Using a Fuzzy Analytic Hierarchy Process. The 5th International Fuzzy Systems Smposiom. Ankara, Abstract Book, pp:46.
• [40] Hamurcu, M., Alağaş, H.M. ve Eren, T., (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Kırıkkale Yüksek Hızlı Tren İstasyon Yerinin Seçimi. 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science (ISITES2017), Bildiriler Kitabı, Abstract Book, ss:597-606.
• [41] Süt, N.İ., Hamurcu, M., and Eren, T., (2018). Evaluation of Ankara-Sivas High Speed Rail Line with Multicriteria Decision Making Method. International Conference on Intelligent Transportation Systems (BANU-ITSC’18), 19-21 April 2018, Bandırma.
• [42] Hamurcu, M. and Eren, T., (2018). Prioritization of High-speed Rail Projects. International Advanced Researches and Engineering Journal, 2(2), (In Press).
• [43] Alağaş, H.M., Mermi, Ö.S., Kızıltaş, Ş., Eren, T. ve Hamurcu, M., (2017). Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Hedef Programlama Yöntemi ile Reklam Stratejisi Seçimi: Mobilya Firması Örneği. 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science (ISITES2017) Bakü, Bildiriler Kitabı, ss:516-525.
• [44] Hamurcu, M. ve Eren, T., (2017). Sürdürülebilir Kent İçi Ulaşım İçin Bulanık AHP Tabanlı VIKOR Yöntemi İle Proje Seçimi. International Conference on Advanced Engineering Technologies (ICADET 2017). Bayburt, Bildiriler Kitabı, 874-885.
• [45] Saaty, T.L., (2000). Fundamentals of Decision Making And Priority Theory” (6 Basım, USA: RWS).
• [46] Saaty, T.L., (1998). What is the Analytic Hierarchy Process?. In Mathematical Models for Decision Support. Springer, Berlin, Heidelberg, pp:109-121,
• [47] Wind, Y. and Saaty, T.L., (1980). Marketing Applications of the Analytic Hierarchy Process. Management Science, 26(7), 641-658.
• [48] Vargas, L.G., (1990). An Overview of the Analytic Hierarchy Process and Its Applications. European Journal of Operational Research, 48, 2-8.
• [49] Xia, W. and Wu, Z., (2007). Supplier Selection with Multiple Criteria in Volume Discount Environments. Omega, The International Journal of Management Science, 35, 494-504.
• [50] Narges, B., Hossein, M., Behnam, F., Nielsen, I.E., and Omid, M., (2016). Green Supplier Selection Using Fuzzy Group Decision Making Methods: A Case Study From the Agri-food Industry. Computers & Operations Research, Available online 4 March.
• [51] Zadeh, L., (1965). Fuzzy sets and systems. In: Fox J, editor. System Theory. Brooklyn, NY: Polytechnic Press.
• [52] Kargın, M., (2010). Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 195-216.
• [53] Ertay, T., Kahraman, C., and Kaya, I., (2013). Evaluation of Renewable Energy Alternatives Using MACBETH and Fuzzy AHP Multicriteria Methods: The Case of Turkey. Technological and Economic Development of Economy, 19(1), 38-62.
• [54] Toksarı, M. ve Toksarı, M.D., (2003). Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Yaklaşımı Kullanılarak Hedef Pazarların Belirlenmesi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 38, ss:51-57.
• [55] Gürler, İ., Güler, M.E., and Topoyan, M., (2011). Verimli ve Ekonomik Klima Sistemlerinin Seçiminde Bulanık AHP Metodu. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 48(551), 51-58.
• [56] Lin, H.F., (2010). An Application of Fuzzy AHP for Evaluating EourseWebsite Quality. Computers & Education, 54(4), pp:877-888.
• [57] Durán, O., (2011). Computer-aided Maintenance Management Systems Selection Based on a Fuzzy AHP Approach. Advances in Engineering Software, 42(10), 821–829.
• [58] Kilincci, O. and Onal, S.A., (2011). Fuzzy AHP Approach for Supplier Selection in a Washing Machine Company. Expert Systems with Applications, 38(8), 9656–9664.
• [59] Lee, S.K., Mogi, G., Lee, S.K., Hui, K.S., and Kim, J.W.,(2010). Econometric Analysis of the R&D Performance in the National Hydrogen Energy Technology Development for Measuring Relative Efficiency: The Fuzzy AHP/DEA Integrated Model Approach. International Journal of Hydrogen Energy, 35(6), 2236-2246.
• [60] Opricovic, S., (1998). Multicriteria Optimization of Civil Engineering Systems. Faculty of Civil Engineering, Belgrade, 2(1), 5-21.
• [61] Opricovic, S. and Tzeng, G.H., (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455.
• [62] Tayyar, N. ve Arslan, A.G.P., (2013). Hazır Giyim Sektöründe En İyi Fason İşletme Seçimi için AHP ve VIKOR, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 340-358.
• [63] Kara, İ. ve Ecer, F., (2016). AHP-VIKOR Entegre Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
• [64] Lixin, D., Ying, L., and Zhiguang, Z., (2008). Selection of Logistics Service Provider Based on Analytic Network Process and VIKOR Algorithm. In Networking, Sensing and Control, 2008. ICNSC 2008. IEEE International Conference, pp:1207-1210.
• [65] Ersoylu, I., (2011). Bulani VIKOR ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Performans Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü.
• [66] Jeon, C.M., Amekudzi, A.A., and Guensler, R.L., (2010). Evaluating Plan Alternatives For Transportation System Sustainability: Atlanta Metropolitan Region. International Journal of Sustainable Transportation, 4(4), 227-247.
• [67] Pérez, J.C., Carrillo, M.H., and Montoya-Torres, J.R., (2015). Multi-criteria Approaches For Urban Passenger Transport Systems: A Literature Review. Annals of Operations Research, 226(1), 69-87.
• [68] Bueno Cadena, P.C. and Vassallo Magro, J.M., (2015). Setting The Weights Of Sustainability Criteria for the Appraisal of Transport Projects. Transport, 30(3), 298-306.
• [69] Bottero, M. and Lami, I.M., (2010). Analytic Network Process And Sustainable Mobility: An Application for the Assessment of Different Scenarios. Journal of Urbanism, 3(3), 275-293.
• [70] Bottero, M., Ferretti, V., and Pomarico, S., (2011). An Application of the Analytic Network Process for Assessing the Sustainability of Different Transport Infrastructures. In Proceedings of the 11th International Symposium on the Analytic Hierarchy Process, Sorrento, Naples.
• [71] Bhandari, S.B., Shahi, P.B., and Shrestha, R.N., (2014). Multi-criteria Evaluation for Ranking Rural Road Projects: Case study of Nepal. IOSR Journal of MEchanical and Civil Engineering, 11(6), pp:53-65.
• [72] Kaptanoğlu, D. ve Özok, F., (2006). Akademik Performans Değerlendirmesi için Bir Bulanık Model. İTÜ Dergisi/D Mühendislik, No:1, ss:193-204.
• [73] Chang, D.Y., (1996). Applications of the Extent Analysis Method on Fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95(3), pp:649-655.
• [74] Kwong, C.K., and Badi, H., (2003). Determining the Importance Weights for the Customer Requirements in QFD Using a Fuzzy AHP with an Extent Analysis Approach. IEE Transactions, 35(7), pp:619-626.