AN INVESTIGATION INTO THE BURN-OUT LEVEL, PERCEIVED WORK STRESS AND JOB SATISFACTION OF PARAMEDICS IN TERMS OF PERSONAL CHARACTERISTICS

Yıl 2014, Cilt: 9 Sayı: 3, 54 - 69, 01.04.2014

Murat Atan Sabahattin Tekingündüz

Öz

This study sets out to find out whether the level of perceived work stress (AİS), unaccomplishment (MTÖ-DY), personal achievement (MTÖ-KB), Emotional burnout (MTÖ-DG) and job satisfaction (İT) by personal characteristics. This is a cross sectional study and as a means of measurement questionnaire technique was employed. No sampling was taken and the 80% of the population was included in the study. The level of burnout of the paramedics is low, job satisfaction above average; perceived work stress was around average. In the study, it has been found out that gender, marital status, having children or not, and age variables did not have effect on MTÖ-DG, MTÖ-DY, MTÖ-KB, AİS and IT levels. In terms of the other variables, different results have been observed. Personal achievement, emotional burnout, depersonalization and perceived work stress of those at 112 Ambulance Services Directorate should be measured at certain periods and in the event that there is increase in the level of burnout, work stress and decrease in job satisfaction, necessary corrective policies should be put into effect. Situations that could affect the health of the employees should be eradicated.

Anahtar Kelimeler

Burnout Syndrome, Job Satisfaction, Perceived Job Stress, Ambulance Services, Health Workers,

AMBULANS ÇALIŞANLARININ (112)TÜKENMİŞLİK, ALGILANAN İŞ STRESİ VE İŞ TATMİNLERİNİN KİŞİSEL ÖZELLİKLERE GÖRE İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada amaç, ambulans çalışanlarının (112) MTÖ-Duygusal Tükenmişlik, MTÖ-Duyarsızlaşma, MTÖ-Kişisel Başarı, Algılanan İş Stresi ve İş Tatmin düzeylerinin bazı kişisel özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Kesitsel bir saha araştırması olan bu çalışmada ölçüm tekniği olarak anket yöntemi kullanılmıştır. 2012 yılında yapılan çalışmada örneklem seçilmeyerek evrenin %80`ne ulaşılmıştır. Ambulans çalışanların tükenmişlik düzeyleri düşük; iş tatmini ortalamanın kısmen üzerinde; algılanan iş stresi de ortalama seviyede çıkmıştır. Çalışmada, cinsiyet, medeni durum, çocuk sahibi olma/olmama, yaş değişkenlerinin; MTÖ-DG, MTÖ-DY, MTÖ-KB, AİS ve İT düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Diğer değişkenler açısından da farklı sonuçlar gözlenmiştir. 112 İl Ambulans Servisi Başhekimliği`nin MTÖ-Duygusal Tükenmişlik, MTÖ-Duyarsızlaşma, MTÖ-Kişisel Başarı, Algılanan İş Stresi ve İş Tatmin düzeylerini belli periyotlarda ölçmeli, tükenmişlik, iş stres düzeyinde artış, iş tatmininde düşüş olması halinde gerekli politikaları devreye sokmalıdır. Çalışan sağlığını olumsuz etkileyebilecek durumları ortadan kaldırmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik Sendromu, İş Tatmini, Algılanan İş Stresi, Ambulans Hizmetleri, Sağlık Çalışanları,

Kaynakça

• Aasa, U., Barnekow-Bergkvist, M., Angquist, K.A., and Brulin, C., (2005). Relationships between Work-Related Factors and Disorders in the Neck-Shoulder and Low-Back Region among Female and Male Ambulance Personnel, Journal of Occupational Health, Volume 47, Number: 6, pp: 481-489.
• Al-Aameri, A.S., (2000). Job Satisfaction and Organizational Commitment for Nurses, Saudi Medical Journal, Volume 21, Number: 6, pp: 531-535.
• Alexander, D.A. and Klein, S., (2001). Ambulance Personnel and Critical Incidents: Impact of Accident and Emergency Work on Mental Health and Emotional Well-being, Br J Psychiatry, Volume 178, Number: 1, pp: 76-81.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S., (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde bir Uygulama (GOÜ Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt: 10 Sayı: 2, ss: 69-96.
• Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç., Balcı, Y. ve Kaptanoğlu, C., (2002). Çeşitli Sağlık Kurumlarında ve Sağlık Meslek Gruplarında Şiddete Uğrama Sıklığı, Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt: 3, ss: 1471
• Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç., Balcı Y., and Kaptanoğlu C., (2006). Identification of Violence in Turkish Health Care Settings, Journal of Interpersonal Violence, Volume: 21 Number: 2, pp: 276-2
• Barlow, C.B., Rizzo, A. G., (1997). Violence against Surgical Residents, West j Med, Volume: 167, pp: 74-78.
• Bennett, P., Williams, Y., Page, N., Hood, K., and Woollard, M., (2004). Levels of Mental Health Problems among UK Emergency Ambulance Workers, Emergency Medicine Journal, Volume: 21, Number: 2, pp: 235-236.
• Brewer, E.W. and Clippard, L.F., (2002). Burnout and Job Satisfaction among Student Support Services Personnel, Human Resource Development Quarterly, Volume: 13, Number: 2, pp: 1691
• Budak, G. ve Budak, G., (2004). İşletme Yönetimi, 5. Baskı, İzmir: Barış Yayınları.
• Budak, G. Ve Sürgevil, O., (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama, D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi Cilt: 20, Sayı: 2, ss: 95-108.
• Demirbaş, A.R., (2006). Üç Farklı Hastanenin Yöneticilerinin ve Klinikte Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Durumları, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Dikmetaş, E., Top, M. ve Ergin, G., (2011). Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), ss: 137-149.
• Duran, A., Ocak, T., Yorgun, S. ve Koç, D., (2012). 112 Ambulans Servisinde Çalışan Memnuniyeti, Abant Med J, 1(3), ss: 144-148. Ergün, A., Yasemin Özer, Y. ve Baltaş, Z., (2001). Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Stres Düzeyleri ve Stresin Hemşireler Üzerindeki Etkileri, Yoğun Bakım Hemşireleri Dergisi, 5(2), ss: 70Erol, A., Akarca, F., Değerli, V., Sert, E., Delibaş, H., Gülpek, D. ve Mete, L., (2012). Acil Servis Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu, Klinik Psikiyatri, 15, ss: 103-110.
• Fairbrother, K. and Warn, J., (2003). Workplace Dimensions, Stress and Job Satisfaction, Journal of Managerial Psychology, Volume: 18 Number: 1, pp: 8-21.
• Gibson, D.W., (2011). The Effect of Trust in Leader on Job Satisfaction and Intent to Leave Present Job in the Context of the Nursing Profession, PHD Thesis, University of Louisville.
• Gül, H., Oktay, E. ve Gokce, H., (2008). İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama Akademik Bakış, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı 20, ss:1
• Hansen, C.D., Rasmussen, K., Kyed, M., Nielsen, K.J., and Andersen J.H., (2012). Physical and Psychosocial Work Environment Factors and Their Association with Health Outcomes in Danish Ambulance Personnel - a Cross-Sectional Study BMC Public Health; doi:10.1186/1471-2458-12-534, Volume: 12, pp: 5
• Hazell, K.W., (2010). Job Stress, Burnout, Job Satisfaction and Intention to Leave Among Registered Nurses Employed in Hospital Settings in the State of Florida, PhD Thesis, Lynn University.
• Ho, W.H., Chang, C.S., Shih, Y.L., and Liang, R.D., (2009). Effects of Job Rotation and Role Stress Among Nurses on Job Satisfaction and Organizational Commitment, BMC Health Services Research, DOI:10.1186/1472-6963-9-8, Volume: 9, pp:8.
• İraz, R., Altınışık, İ. ve Ganiyusufoğlu, A., (2012). Örgütlerde Mesleki Tükenmişlik ve Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama, Sosyoteknik Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 3, ss: 451-472.
• Jallow, M., (2003). The Relationship among Perceptions of Healthcare Quality Culture, Job Satisfaction, and Organizational Commitment among Teaching Hospital Nurses, MSc Thesis, University of Toronto, Canada.
• Johnson, S., Cooper, C., Cartwright, S., Donald, I., Taylor, P., and Millet, C., (2005). The experience of work-related stress across occupations, Journal Managerial Psychology, Volume: 20, Issue: 2, pp: 178-187.
• Jones, J. and Sylakowski, M., (2000). The Impact of Hospital Mergers on Organizational Culture, Organizational Commitment, Professional Commitment, Job Satisfaction and Intent to Turnover on Registered Professional Nurses on Medical-Surgical Hospital Units, PhD Thesis, State University of New York at Buffalo.
• Kitapçioğlu, G., (2000). Bornova Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde Görev Yapan Ebelerin İş Güçlüğü Faktörlerinin Belirlenmesi ve İş Doyumu, Tükenmişlik, Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi, İzmir.
• Kök, B.S., (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, ss: 2913
• Kushnir, T., Cohen, A.H., and Kitai, E., (2000). Continuing Medical Education and Primary Physicians' Job Stress, Burnout and Dissatisfaction, Medical Education; Volume: 34, pp: 430-436. Leblanc, C. and Heyworth, J., (2007). Emergency Physicians: "Burned Out" or "Fired up"? Canadian Journal Emergency Medical, Volume: 2, pp: 121-123.
• Luthans, F., (1995). Organizational Behavior, 7. Baskı, New York: McGraw-Hill Inc.
• Maslach, C., (2003). Job Burnout: New Directions in Research and Intervention, Current Directions in Psychological Science, Volume: 12, Number: 5, pp: 189-192.
• Naudé, J.L.P. and Rothmann, S., (2003). Occupational Stress of Emergency Workers in Gauteng, SA Journal of Industrial Psychology, Volume: 29, Number: 4, pp: 92-100.
• Olkinuora, M., Asp, S., Juntunen, J., Kauttu, K., Strid, L., and Aarimaa, M., (1990). Stress Symptoms, Burnout and Suicidal Thoughts in Finnish Physicians, Soc Psychiatr Epidemiol, Volume: 25, pp: 81–86.
• Ölmezoğlu, B.Z. Vatansever, K. ve Ergör, A., (1999). İzmir İli Metropol Alan 112 Hastane Öncesi Acil Sağlık Çalışanlarında Şiddete Maruziyetin Değerlendirilmesi, Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 1. Ulusal Kongresi, 26-28, Ankara.
• Öztürk, Y. ve Alkış, H., (2011). Konaklama İşletmelerinde Çalışanların İş Tatmininin Ölçülmesi Üzerine Bir Araştırma, Bülent Ecevit Üniversitesi Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, ss: 437-460.
• Özyurt, A., Hayran, O., and Sur, H., (2006). Predictors of Burnout and Job Satisfaction among Turkish Physicians, Q J Med, Volume: 99, pp: 161–169.
• Ploeg van der, E. and Kleber, R.J., (2003). Acute and Chronic job Stressors among Ambulance Personnel: Predictors of Health Symptoms, Occup Environmental Med, Volume: 60, Number: 1, pp: 40Polatçı, S., (2007). Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler (Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Analiz), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Sat, S., (2011). Örgütsel ve Bireysel Özellikler Açısından İş Doyumu ile Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki: Alanya'da Banka Çalışanları Üzerinde Bir İnceleme, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Shanafelt, T.D., Bradley, K.A., Wipf, J.E., and Back, A.L., (2002). Burnout and self-reported patient care in an internal medicine residency program, Ann Intern Med, Volume: 136, pp: 358–367.
• Spector, P.E., (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Sterud, T., Ekeberg, Ø., and Hem, E., (2006). Health Status in the Ambulance Services: a Systematic Review BMC Health Services Research, Volume: 6, Number: 82, pp: 1-10.
• Sucu, G., Cebeci, F. ve Karazeybek, E., (2007). Acil Birim Çalışanlarına Hasta ve Yakınları Tarafından Uygulanan Şiddet, Türkiye Acil Tıp Dergisi, Cilt: 7, ss: 156-62.
• Sünter, A.T., Canbaz, S., Dabak, Ş., Öz, H. Ve Pekşen, Y., (2006). Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik Ve İş Doyumu Düzeyleri, Genel Tıp Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, ss: 9Şahin, D., Turan, N.F., Alparslan, N., Şahin, İ., Faikoğlu, R. ve Görgülü, A., (2008). Devlet Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyleri, Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi, Cilt: 45, Sayı: 4, ss: 116–121.
• Tanner, B.M., (2007). An Analysis of the Relationships among Job Satisfaction, Organizational Trust, and Organizational Commitment in an Acute Care Hospital, PhD Thesis, San Francisco: Saybrook Graduate School and Research Center.
• Tekingündüz, S., (2012). Örgütsel Bağlılık Üzerinde Örgütsel Güven ve İş Tatmininin Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Toker, B., (2011). Burnout among Unıversity Academicians: An Empirical Study on the Universities of Turkey, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, ss: 114-127.
• Tokuç, B., Turunç, Y. ve Ekuklu, G., (2011). Edirne’de Ambulans Çalışanlarının Anksiyete, Depresyon ve İşe Bağlı Gerginlik Düzeyleri, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Türk Tabibler Birliği, Sayı: 42, ss: 39–44.
• Topuz, A., (2006). Hemşirelerde Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği, İş Stresi ve Aralarındaki İlişkinin Belirlenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Tunç, T., (2008). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Udechukwu, I.I., (2007). The Influence of Intrinsic and Extrinsic Satisfaction on Organizational Exit: Evidence from a Correctional Setting, Journal of Applied Management and Entrepreneurship, Volume: 12, Number: 1, pp: 127-141.
• Uzun, Ş., Karacaoğlu, B., Akıncı, S.B., Erden, İ., Aydın, Sarıcaoğlu, F. ve Aypar, Ü., (2013). Anesteziyoloji Ve Dahiliye Asistanlarındaki İş Stresi ve Tükenmişlik Durumu, Journal of Anesthesia – JARSS, Volume: 21, Number: 4, pp: 224–229.
• Ünal, S., Karlidağ, R. ve Yoloğlu, S., (2001). Hekimlerde Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Yaşam Doyumu Düzeyleri ile İlişkisi, Klinik Psikiyatri, 4, ss: 113-118.
• Weiss, S.J, Silady, M.F., and Roes, B., (1996). Effect of Individual and Work Characteristics of EMTS on Vital Sign Changes during Shiftwork, American Journal of Emergency Medicine, Volume: 14, Number: 7, pp: 640-644.
• Yaman, H. ve Ungan, M., (2002). Tükenmişlik: Aile Hekimliği Asistan Hekimleri Üzerine Bir İnceleme, Türk Psikoloji Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 49, ss: 37-44.
• Yelboğa, A., (2007), Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı: 2, ss: 2-18.
• Yelboğa, A., (2009). Validity and Reliability of the Turkish Version of the Job Satisfaction Survey (JSS), World Applied Sciences Journal, Volume: 6, Number: 8, pp: 1066-1072.
• Yenal, S. ve Ergör, A., (2013). Hastane Öncesi Acil Bakım Eğitiminde Mesleksel Risklerin Yeri, Türkiye Acil Tıp Dergisi TR Journal Emergency Medical, Volume: 13, Number: 1, pp: 33-41. Young, K.M. and Cooper, C.L., (1997). Occupational Stress in the Ambulance Service: a Diagnostic Study, Health Manpower Management, Volume 23, Number 4, pp: 140–147.
• Yüksel, İ., (2003). İş Stresi, İşe Bağlılık ve İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Analizi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1-2, ss: 213-224.