THE CAUSALITY BETWEEN EXPORT, IMPORT AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY FOR THE PERIOD OF 1999-2013

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 4, 183 - 195, 01.05.2013

Burak Çamurdan

Öz

As for all economies in the World, there are so many researchs which are executed for different periods, through various methods, data sets, by different aspects and invastigates the causality relations between export, import and economic growth related with the Turkish economy. In this study the same topic is examined. However, the research has been done by the usage of different data set and period that are in the other studies. In order to expose the causal relations between economic variables, the Granger (1969) causality test, which eases the application was used in the study. The data set which is required for the test and related with the Export, Import, and real GDP growth rates was obtained from the website www.oecd.stat and quarterly data for the period of 1999:2-2013:1 (56 observation) was assessed. In the study, for the said period, the empirical findings indicate that exports were based upon imports and the growth was based upon the exports in Turkey. Thereby, it is exposed that economic growth requires export, export requires import and thus economic growth also appears to be an import function. Finally, through this finding, it is concluded that a causality loop occurred.

Anahtar Kelimeler

Import, Export, Economic Growth, Turkey, Grenger-Causality Test,

TÜRKİYE`DE 1999-2013 DÖNEMİ İÇİN İHRACAT, İTHALAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Öz

Tüm dünya ekonomileri için olduğu gibi Türkiye ekonomisi ile ilgili olarak da ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme oranı arasındaki nedensellik ilişkisini inceleyen, farklı dönemler için, farklı bakışla, çeşitli veri seti ve metotlarla gerçekleştirilmiş çok sayıda araştırma mevcuttur. Bu çalışmada da aynı konunu incelenmektedir. Ancak, araştırma diğer çalışmalardan daha farklı bir veri seti kullanımı ve dönemi kapsayarak yapılmaktadır. Çalışmada ekonomik değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerini ortaya koyma bakımından uygulama kolaylığı sağlayan "Granger (1969) nedensellik testi" kullanılmıştır. Test için gereken, İhracat, İthalat ve Reel GSYİH büyüme oranlarına ilişkin veri seti ise www.oecd.stat web sitesinden elde edilmiştir ve 1999:2-2013:1 dönemine ait çeyrek yıllık veriler üzerinden (56 gözlem ile) değerlendirme yapılmaktadır. Araştırmada, ampirik bulgular Türkiye`de, söz konusu dönemde, ihracatın ithalata, büyümenin de ihracata dayalı olduğuna işaret etmektedir. Buradan hareketle büyüme için ihracat, ihracat için ithalat gerekliliği ve dolayısıyla da büyümenin aynı zamanda bir ithalat fonksiyonu olduğu görülmektedir. Bu bulgudan da bir nedensellik döngüsü oluştuğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İthalat, İhracat, Ekonomik Büyüme, Türkiye, Grenger-Nedensellik Testi,

Kaynakça

• Oktar, S. ve Dalyancı, L., (2012). Dış Ticaret Hadlerinin Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi: Cilt: XXXIII, Sayı II, ss:1Telatar, O.M. ve Terzi, H., (2009). Türkiye'de Ekonomik Büyüme Ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 2, ss:1-18.
• Bilgin, C. ve Şahbaz, A., (2009). Türkiye'de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2009 8(1)
• (http://sbe.gantep.edu.tr): 177-198ISSN: 1303-0094. Ss:1-22, MPRA, Munich Personal RePEc Archive.
• Gerni, C. ve Diğerleri, (2006). İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi. 2. Ulusal İktisat Kongresi/20-22 Şubat 2008 / DEÜ İİBF İktisat Bölümü / İzmir –Türkiye; http://www.deu.edu.tr/userweb/iibf_kongre/dosyalar/deger.pdf Aktaş, C., (2009). Türkiye'nin İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (18) 2009 / 2: ss:35 – 47. Taştan, H., (2010). Türkiye'de İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Spektral Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 2, Sayı 1, 2010 ISSN: 130980
• Uzay, N., (1997). “Gelişmekte Olan Ülkelerde İhracat Artışıİktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”. ODTÜ İktisat Kongresi I, Eylül 1997, Ankara [Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi’nde “Gelişmekte Olan Ülkelerde İhracat Artışı-İktisadi Büyüme İlişkisi” başlığı ile yayınlanmıştır]. http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_9. Demirhan, E., (2005). Büyüme Ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 60-4: ss.76-88. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/60/4/Demirhan_Erd al. http://asosindex.com/journal-issue-view?id=520.
• Sandalcılar, A.R., (2012). BRIC Ülkelerinde Ekonomik Büyüme Ve İhracat Arasındaki İlişki: Panel Eşbütünleşme Ve Panel Nedensellik. Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2012, C.17, S.1, ss.161-179.
• Uçak, H. ve Arısoy, İ., (2011). Türkiye Ekonomisinde Verimlilik, İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi. Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 2011 Cilt: 11, Sayı: 4, Ekim ss.639-651.
• Özcan, B. ve Özçelebi, O., (2013). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin Geçerli Mi?. Yönetim ve Ekonomi 20/1 (2013).ss:1-14.
• Gül, E. ve Kamacı, A., (2012). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Yıl:2012, C:4, S:3, s. 81-91
• Yıldız, E.B. ve Berber, M., (2012). İthalata Dayalı Büyümenin Sürdürülebilirliği:1989–2007 Türkiye Örneği. 2012 -edergi.atauni.edu.tr
• Öz, S., (2011). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret. Ekonomik Araştırma Forumu, Tüsiad-Koç Üniversitesi, Politika Notu 11-3 Mart 2011
• Aktaş, Z. ve Diğerleri,(2012). Türkiye'de Altın: Dış Ticaret, Cari İşlemler Dengesi ve Büyüme Üzerine Etkisi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ekonomi Notları, Sayı: 2012-29/23 Ekim 2012
• Özer, M. ve Erdoğan, L., (2006). Türkiye'de İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 17, Sayı: 60-61,ss. 1-110. Şimşek, M. ve Kadılar, C., (2010). Türkiye'de Beşeri Sermaye, İhracat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010.
• Yıldırım, E. ve Kesikoğlu, F., (2012). İthalat-İhracat-Döviz Kuru Bağımlılığı: Bootstrap ile Düzeltilmiş Nedensellik Testi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, Cilt: 12,Sayı:2,Nisan 2012,ss. 137-148.
• GÜL, E. ve diğerleri, (2013). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Türk Cumhuriyetleri Ve Türkiye Örneği. Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 35 Mart - Nisan 2013.
• Temiz, D., (2010). Türkiye'de Reel İhracat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1965-2009 Dönemi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl3,Sayı 1-2, HazirmAralık-2010 ss.71-82.
• Nişancı, M., (2005). Dış Ticaret Beşeri Sermaye Ve İktisadi Gelişme Arasındaki Uzun Dönem Nedensellik İlişkisinin Testi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi ( AÜEHFD), C.IX, S. 1-2 (2005).
• Akgün, O., Dışa Açıklık, Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme: Çok Değişkenli VAR Analizi. http://www.tcmb.gov.tr/yeni/iletisimgm/oguzhan_akgun.pdf. Yardımcı, P. ve Uysal, D., İhracat-İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Bilgi Yayılmaları Çerçevesinde Analizi: Johansen Ve Pesaran Sınır Testi Uygulaması. SÜ İİBF Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. http://www.iibf.selcuk.edu.tr/iibf_dergi/dosyalar/80135308924 pdf.
• Yentürk, N., Türkiye’de Uygulanan İktisat Politikalarının İhracatın İthalata Bağımlılığı Üzerindeki Etkileri: Girdi Çıktı Tekniği İle Bir İnceleme. http://www.nurhanyenturk.net/docs/girdicikti.doc. Saatçioğlu, C. ve Karaca, O., (2004). Türkiye'de İhracat İle Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1980 Dönüşümünün Etkisi. Yönetim, Yıl 15, Sayı 49, Ekim 2004, ss.30-40.
• Tuncer, İ., (2002). Türkiye De İhracat, İthalat Ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger nedensellik Analizleri (1980-2000). Çukurova Üniversitesi Sosyal bilimler Dergisi, Yıl:2002/Cilt:9/Sayı:9.
• Erdoğan, S., (2006). Türkiye'nin İhracat Yapısındaki Değişme Ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon Ve Nedensellik Testi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 10 Yıl 9 Haziran 2006.
• Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A., (2013).Türk Cumhuriyetlerinde İhracat Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme Ve Panel Nedensellik Analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi /2013 Cilt: VIII Sayı: I
• Ağayev, S., (2011). İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi:12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri. Ege Akademik Bakış, Cilt:11,Sayı:2,Nisan 2011.ss. 241-254.
• OECD, Stat Extracts (figures for Export; Import & Economic Growth of Turkey).http://stats.oecd.org/ http://alanyadergi.akdeniz.edu.tr/_dinamik/164/308.pdf ; https://dosya.sakarya.edu.tr/.../2013/.../275822762_7_bolum__ sunum.p. . http://www.invest.gov.tr/tr-TR/turkey/factsandfigures/ Pages/Economy.aspx http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/201309/13092013.html