POWER OF TAXATION CONCEPT FROM CONSTITUTION PERSPECTIVE

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 3, 116 - 132, 01.04.2013

Kadir Kartalcı Mübeyna Doğan

Öz

Today, for advanced democracies internalizing social law state, it seems impossible to tax without depending on the constitution. The terms of taxing and the power of taxing were put into the constitutions during republican period of our country. Hence, in 1982 constitution, article 73, subclause 3, the sentence`all taxes and fees are enacted, changed and repealed by law` emphasizes the legality of taxing.However, in a country experiencing martial laws and state emergencies heavily, by interrupting power of taxing and through statutory decree, empowering council of ministers to tax in foreign trade, within a normal legal range is discriminating Turkey from highly developed democracies.Recently, the process of preparing a new constitution has gained speed and closely-related to the power of taxing, presidential system and indigenization fact have been emphasized more and more. Especially, over the last years, constitution proposals suggested by political parties confirm this situation.

Anahtar Kelimeler

Tax, Power of Taxing, Constitution, Principle of Legality of Taxation, Tax Law,

ANAYASA PERSPEKTİFİNDE VERGİLENDİRME YETKİSİ KAVRAMI

Öz

Günümüzde sosyal hukuk devleti ilkesini benimsemiş ileri demokrasiye sahip devletlerde verginin anayasaya dayanmaksızın konulması ve alınması olası gözükmemektedir. Vergilendirme ve vergilendirme yetkisi kavramı ülkemizde Cumhuriyet döneminde yapılan bütün anayasalarda yer almıştır. Nitekim 1982 Anayasamızın 73. maddesinin 3. fıkrasında; "vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir ve kaldırılır" hükmü ile verginin kanuniliğine vurgu yapılmıştır. Ancak, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerin yoğun olarak yaşandığı ülkemizde vergilendirme yetkisinin sekteye uğrayarak kanun hükmünde kararnamelere konu edilmiş olması, Bakanlar Kuruluna dış ticaretle ilgili ek mali yükümlülükler getirmek ve yasalarla belirlenen aşağı yukarı vergi hadleri arasında kalmak koşuluyla vergi oranı belirlemek yetkisinin verilmesi, ileri demokrasiye sahip ülkelerden ayrılan tarafımız olarak görülmektedir. Son dönemde ülkemizde yeni anayasa yapım süreci hızlanmış ve vergilendirme yetkisi kavramını yakından ilgilendirecek şekilde başkanlık sistemi ve yerelleşme olgusu daha fazla vurgulanır olmuştur. Özellikle son dönemde, mecliste grubu bulunan partilerin verdikleri anayasa önerileri bunu teyit edici kanıtlara sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergilendirme Yetkisi, Anayasa, Vergilerin Yasallığı İlkesi, Vergi Hukuku,

Kaynakça

• Aktel, M., (1998). Tanzimat Fermanı’nın Toplumsal Yansıması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:3, Sayı:3(Güz), ss.177-184.
• Akyazan, A.E., (2009). Vergilendirme Yetkisinin Türkiye’deki Gelişimi. TBB Dergisi, Sayı: 81, http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2009-81-501.pdf, (Erişim Tarihi:16.06.2013).
• Ayaz, G., (1996). Vergilerin Yasallığı İlkesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları. Vergi Dünyası Dergisi, Eylül 1996, Sayı:181, ss.60-68.
• Başbakanlık, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği,(2007). Türkiye’de Siyasi Reform(Uyum Paketleri ve Güncel Gelişmeler), Ankara, http://egemenbagis.com/wpcontent/uploads/2011/09/tsr.pdf (Erişim Tarihi:18.06.2013).
• Batı, M., (2012). Verginin Yasallığı Üzerine Bir Deneme. yasalligi.htm>, (Erişim Tarihi 03.04.2013).
• Batırel, Ö.F., (2011). Anayasalarda Vergi Hakkı ve Ödevi, AB Uygulaması ve Türkiye. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:10, Sayı:20, ss.13-25.
• Budak, T. ve Soner, Y.(2007). Vergilendirme Yetkisinin Sınırlandırılması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, ss.133-144.
• Buyrukoğlu, S. ve Ahmet, G., (2011). AB Ülkelerinde ve ABD’de Vergileme Yetkisinin Kullanımına İzin Veren Hükümlerin Türk Anayasasında Yer Alan Hükümlerle Karşılaştırılması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 3, No 2, ss.143-154.
• Candan, T., (2010). Vergi Hukuku Bağlamında Mülkiyet Hakkının Korunması ile İlgili Danıştay İçtihadı, 3. Yuvarlak Masa Toplantısı,<http://www.yargitay.gov.tr/abproje/belge/sunum/rt3/C andan_VergiHukuku_MulkiyetHakki_Danistay.doc >, (Erişim Tarihi: 002013).
• Çağan, N., (1980). Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme. Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:37, Sayı:1-4, <http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/305/2873.pdf> (Erişim Tarihi: 15.06.2013).
• Demirel, D., (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma (1839-1923). Türk İdare Dergisi, Sayı:473, ss.97-111.
• Doğrusöz, B., (2007). Anayasa Taslağında Vergi Ödevi. %20Do%C4%9Frus%C3%B6z/Anayasa%20tasla%C4%9F%C4%B1nda%20vergi%20% C3%B6devi.pdf>, (Erişim Tarihi 05.04.2013).
• Doğrusöz, B., (1998). Yargı Kararlarının Işığında Vergilerin Kanuniliği İlkesi Açısından Türk Vergi Mevzuatının Değerlendirilmesi. XIII Türkiye Maliye Sempozyumu: Anayasal Mali Düzen CD’si, 14-16 Mayıs 1998, Muğla.
• Egeli, H. ve Diril, F., (2012). Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Mali Özerklik ve Vergilendirme Yetkisi, Sayıştay Dergisi, Sayı:84, ss.25-44.
• Fendoğlu, H.T., (2007). Türk Anayasası ve Avrupa Birliği. T.C. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı Yayınları, No:7, .
• Gökbunar, A.R., (1998). Vergileme İlkeleri ve Küreselleşme. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Sayı:4, ss.177-201.
• Güler, B.A., (2007). Anayasa Taslağı (2 Ağustos 2007) Yerel Yönetimlerde Mali Desantralizasyondan Mali Federalizme Geçiş Hükümleri.<http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf /anayasa.pdf>, (Erişim Tarihi:09.04.2013).
• Güneş, G., (2008). Verginin Yasallığı İlkesi. On İki Levha Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Gürpınar, B. ve Fazlı, Y., (2009). Türk Anayasal Sistemindeki Vergilendirme İlkelerinin Anayasa Mahkemesi Kararları Perspektifinden Analizi. Prof.Dr. Muallâ Öncel’e Armağan Cilt-I, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 243, Ankara.
• İnan, M. ve Ekici, M.S., (2010). Yeni Anayasa Tasarısında Vergilendirme Yetkisi ve Yerel Yönetimler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:9 Sayı:34.
• Kumrulu, A.G., (1979). Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:36, Sayı:1-4., <http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF1979-36-01-04/AUHF-1979-36-01-04-Kumrulu.pdf>, (Erişim Tarihi 002013).
• Odabaş, H. ve Güngör, K., (1999). Anayasal Bütçelerin İrdelenmesi: İcraya Anayasal Sınırlamalar Getirilebilir mi?. Milliyet Gazetesi Ödülleri-Ekonomi Dalı Türkiye Üçüncülüğü ,<wwwaku.edu.tr/~kgungor/KML.rtf>, (Erişim Tarihi 01.04.2013). Onedio İnternet Haber Sitesi,(2013). Dört Partinin Kısmi Anayasa Taslaklarının Tam Metni. <http://onedio.com/haber/ak-parti-turkmilleti-dedi-97245# > (Erişim:11.04.2013).
• Öncel, M. ve Çağan, N. ve Kumrulu, A., (1985). Vergi Hukuku. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları:548,Ankara,<http://kitaplar.ankara.edu.tr/tammetin.php ?ocr=dosyalar/ocr/131.htm>, (Erişim Tarihi 26.03.2013).
• Pamir, A., (2004). Osmanlı Egemenlik Anlayışında Sened-i İttifak’ın Yeri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:53,Sayı:2,<http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/1057/1634. pdf?show>,(Erişim Tarihi 03.04.2013).
• Saraçoğlu, F., (2003). Vergilendirme Yetkisi ve Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, http://iibfdergisi.gazi.edu.tr/index.php/iibfdergisi/article/vie w/298/288, (Erişim Tarihi:16.06.2013).
• Sayın, A.V.,(1999). Tekalif Kavaidi(Osmanlı Vergi Sistemi). Maliye Bakanlığı APK Yayın No:1999/352, Ankara.
• Selçuk, E.,(2010). Anayasa Değişiklik paketini Anlama Kılavuzu (12 Eylül 2010 Tarihli Referandumda Oylanacak “T.C. Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”), Türkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi, Stratejik RaporNo:36,<http://www.tasam.org/Files/PDF/referandumkilavuz.pdf >, (004.2013).
• Vanistendael, F., (1996). Legal Framework for Taxation. Tax Law Design and Drafting (volume 1; International Monetary Fund: 1996; Victor Thuronyi, ed.) Chapter 2, http://www.ieoimf.org/external/pubs/nft/1998/tlaw/eng/ch2.pdf, Erişim:15.06.2013)
• Yürekli, S., (1997). Bakanlar Kurulu’nun Vergilendirme Yetkisi. Hukuk Fakültesi, Cilt:1, Sayı:2, <http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/1_2_17.pdf>,(Erişim Tarihi 26.03.2013). 1921 Anayasası 1924 Anayasası 1961 Anayasası 1982 Anayasası