ODTÜ ve KTÜ MİMARLIK BÖLÜMLERİ MEKAN ORGANİZASYONLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (1950-1970)

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 4, 199 - 211, 20.10.2017

Bahar Karakaş , Sümeyye Aybike Türk

Öz

1950-1970 dönemi Türkiye siyasi, sosyal ve mimarlık tarihi
bağlamında önemli dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. Siyasal,
toplumsal,  ekonomik pek çok alanda değişimin gözlemlendiği bu süreçte;
mimarlık eyleminde de doğru orantılı izler görüldüğü söylenebilmektedir.
Sürecin eğitim yapılarının önemli örneklerinden ikisini oluşturan Orta Doğu
Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümleri ise,
Türkiye bağlamında mimarlık eğitiminin Anadolu’ya uzanmasına öncülük eden ilk
iki örnek olmaları bakımından değerlidirler. Çalışmada, 1950-1970 sürecinin
mimarlık ve mimarlık okulları bağlamında irdelemesi yapıldıktan sonra, söz
konusu okulların mimarlık bölümü plan şemaları; temel geometrileri, mekan
tipolojileri ve sirkülasyon şemaları başlıkları altında incelenmiştir. Çalışma
sonunda öncelikle hedeflenen; 1950-70 yılları arasında kurulan ve Türkiye
mimarlık eğitiminin Anadolu ayağını oluşturan ilk iki mimarlık okulunun,
dönemin mimari pratiğini ne derece yansıttığını ortaya koymaktır. Çalışmanın
ikinci hedefi ise, başkent ve periferide kurulan bu iki mimarlık bölümünün mekan
organizasyonları arasındaki anlamlı bir benzerliğin ya da farklılığın varlığını
sorgulamaktır. 

Anahtar Kelimeler

1950-1970 Süreci, Mimarlık, Mimarlık Bölümleri, Mekan Organizasyonu, Türkiye

Kaynakça

• • Alsaç, Ü., (1973). Türk Mimarlık Düşüncesinin Cumhuriyet Devrindeki Evrimi, Mimarlık Dergisi, 11-12, 12-25.
• • Alsaç, Ü., (1976). Türkiye’deki Mimarlık Düşüncesinin Cumhuriyet Dönemindeki Evrimi, Doktora Tezi, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• • Anonim, (1963). Karadeniz Teknik Üniversitesi Proje Yarışması İzah Raporu, Arkitekt Dergisi, cilt:2, s:67-86.
• • Anonim, (1965). Ankarada Orta Doğu Üniversitesi, Arkitekt Dergisi,cilt:3, s:108-109-114.
• • Anonim, (1985). Oda’dan, Mimarlık Dergisi, cilt:85/9, s:9.
• • Araz, A., (1990). KTÜ Kampüsü Eğitim Binaları Fiziksel Değişimi Üzerine Bir İnceleme (1976, 1990), Y. Lisans Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• • Bayhan, İ., (1968). Ege Özel Mimarlık ve Mühendislik Yüksekokulu İlave Tesisleri, Arkitekt Dergisi, cilt:2, s:60-61.
• • Ceylan, S., (2008). Demokrat Parti İktidarı Döneminde Üniversite Eğitimi (1950-1960), Yüksek lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, İzmir.
• • Dostoğlu, N.T. ve Birsel, C., (2003). 2003 Yılında Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: Sayısal Veriler Üzerinden Bir Durum Saptaması, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=26&RecID =263, 6 Ocak 2015.
• • Gürkan, G., (1969). Mimarlık’ta Devrime Doğru, Mimarlık Semineri, 15-18 Aralık 1969, Ankara.
• • Kortan, E., (1973). Türkiye’de Mimarlık Hareketleri ve Eleştirisi (1960-1970), ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, Ankara.
• • Kuban, D., (1969). Toplum Açısından Mimarlığın Tarihsel Gelişimi ve Toplumsal Yapı Değişikliklerinin Mimarlığın Evrimine Etkileri/ Bildiri 7, Mimarlık Semineri, 16 Aralık 1969, Ankara.
• • Küçük, B., (2015). Mimarlığın Aktörleri: Trabzon (1970-2014), Y. Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• • Mangtay, Ö.İ., (1995). Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Öncesi ve Sonrası Mimarlık Eğitimi Gelişiminin İrdelenmesi, Y. Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• • Tekeli, İ., (2007). Türkiye’de Mimarlığın Gelişiminin Toplumsal Bağlamı, Modern Türk Mimarlığı 1900-1980, 1. Basım, Ed. Renata Holod, Ahmet Evin, Suha Özkan, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, Yalçın Matbaacılık, Ankara.
• • Türk, S.A., (2016). Kişisel Arşiv.
• • Resmi Gazete, (1957). Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nin Kuruluş ve Hazırlıkları Hakkında Kanun, Başbakanlık basımevi, 9521.
• • Sayar, Y., (2004). Türkiye’de Mimari Proje Yarışmaları 1930-2000: Bir Değerlendirme, Mimarlık Dergisi, sayı: 320.
• • Ural, S., (1974). Türkiye’nin Sosyal Ekonomisi ve Mimarlık, Mimarlık Dergisi, 1-2, 5-50.
• • Uysal, Y.Y., (2009). Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı Türkiye’de Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus-ODTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde 1956-1980 Yılları Arası Eğitim Sistemi, ed. Ali Artun, İletişim Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul.
• • Varel, A., (2015). Ellili Yıllarda Muhalefet: Hükümete Yönelik Temel Eleştiriler ve DP Karşısında CHP’nin İdeolojik Konumlanışı, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Hz. Mete Kaan KAYNAR, 1. Basım, İletişim Yayıncılık, İstanbul.
• • Yardımoğlu, M.A., (2003). 1963–2003/KTÜ’nün Kırk Yılı: Varoluşuna Dair (Bir) Üniversitenin, Mimarlık Dergisi, 314.
• • Yücel, A., (2007). Çoğulculuk İş başında: Türkiye’nin Bugünkü Mimarlık Manzarası, Modern Türk Mimarlığı 1900-1980, 1. Basım, Ed. Renata Holod, Ahmet Evin, Suha Özkan, TMMOB Mimarlar Odası Yayınları, Yalçın Matbaacılık, Ankara.