New insights Made from Celâlzâde Salih Çelebi Due to the Presentation of his Book Tarih-i Sefer-i Zafer-Rehber-i Alaman

Yıl 2014, Cilt: 43 Sayı: 43, 145 - 164, 01.06.2014

Fatma Kaytaz

Öz

Salih Celebi is one of the important scholars and writers of Kanuni Sultan Suleyman period. He wrote books about history as well as jurisprudence and literature. Firstly in this article Salih Celebi’s copies of work in Suleymaniye Library Kadızade Mehmed Section, nr. 557 and Erzurum Ataturk University Library, Seyfeddin Ozege Section, Agah Sırrı Levend Manuscripts, nr. 522-523 which is named Tarih-i Sefer-i Zafer-Rehber-i Alaman will be introduced and will be given information about it’s content and resource value. This book’s name has been known till this day however it has never been the subject of a detailed examination. After that because of this extand some new information we will try to do a new evaluation regarding Celalzade’s Suleymanname

Anahtar Kelimeler

Celalzade Salih Celebi, Alaman Seferi, Kanuni Sultan Suleyman, Suleymanname, Ibrahim Pasa

Târih-i Sefer-i Zafer – Rehber-i Alaman Adlı Eserinin Tanıtımı Dolayısıyla Celâlzâde Salih’in Süleymannâme’si Hakkında Bazı Yeni Çıkarımlar

Öz

Ahmedî’nin öncülüğüyle başladığı kabul edilen Osmanlı tarihçiliği 1 II. Murad devrinde daha çok tarihî takvimlere dayanılarak oluşturulan Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman’larla devam etmiş, Fatih Sultan Mehmed döneminde daha da ilerleme kaydetmiştir.2 II. Bayezid zamanı Osmanlı tarihçiliği açısından bir dönüm noktası olmuştur. Zira bizzat padişahın emriyle, farklı tarzda ve bundan sonraki tarihçilere örnek teşkil edecek eserler bu dönemde meydana getirilmeye başlanmıştır. İbn Kemal ve İdris-i Bitlisî kendilerinden sonraki tarihçiler tarafından örnek alınacak meşhur eserlerini bu dönemde ve padişahın emriyle yazmaya başlamışlardır. Yavuz Sultan Selim zamanında ise konusu bu dönem olan ve Selimnâme adıyla bilinen tür ortaya çıkmıştır.3 Kanuni Sultan Süleyman devrinde klasik tarih yazıcılığından farklı olarak gazavatnâmelerde önemli bir artışın meydana geldiği dikkat çeker

Anahtar Kelimeler

Târih-i, Sefer-i, Rehber-i

Kaynakça

• Afyoncu, Erhan, Tanzimat Öncesi Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi, İstanbul, 2007.
• Argunşah, Mustafa, “Türk Edebiyatında Selimnameler”, Turkish Studies, Volume 4/8, Fall 2009, http://www.turkishstudies.net/Makaleler (Erişim Tarihi, 02.01.2012), s. 31-47.
• Âşık Çelebi, Meşâirü’ş-şuarâ (İnceleme-Metin), III, haz. Filiz Kılıç, İstanbul, 2010, s. 1269.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev. Çoşkun Üçok, Ankara, 1992.
• Bostan Çelebi, Gazavât-ı Sultan Süleyman, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya Bölümü, nr. 3317.
• Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, c. II, İstanbul, 1333.
• Celalzâde Mustafa Çelebi, Tabakâtü’l-Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik, haz. Funda Demirtaş, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erciyes, 2009.
• Celalzâde Salih Çelebi, Alman Seferi Tarihçesi, Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Seyfed- din Özege Bölümü, Agâh Sırrı Levend Kitaplığı, nr. 522-523.
• Celalzâde Salih Çelebi, Alman Seferi Tarihçesi, Süleymaniye Kütüphanesi, Kadızâde Meh- med Bölümü, nr. 557.
• Danişmend, İsmail Hâmi, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c. II, İstanbul, 1971.
• Erkan, Davut, Matrâkçı Nasûh’un Süleymân-nâmesi (1520-1537), Marmara Üniversitesi Tür- kiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2005.
• Erkan, Nevzat, “Celalzade Salih ve Tarih-i Mısr-ı Cedid İsimli Eseri” (Edisyon Kritik), Mar- mara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2002.
• Gökbilgin, Tayyib, “Süleyman I”, İslâm Ansiklopedisi, c. IX, s. 99-155.
• Gökbilgin, Tayyib,“Celâl-zâde Sâlih Çelebi”, İslâm Ansiklopedisi, c. III, s. 63-64.
• Kınalı-zade Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuara, c. I, haz. İbrahim Kutluk, Ankara, 1978.
• Kütük, Rıfat, Celâl-zâde Sâlih Çelebi, Leylâ vü Mecnûn (Tenkitli Metin-İnceleme), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 1995.
• Levend, Agâh Sırrı, Gazavât-nâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey’in Gazavât-nâmesi, Ankara, 2000.
• Menagé, V. L., “The Beginning of Ottoman Historiography”, Historians of the Middle East, Edited. Bernard Lewis and P. M. Holt, London, 1962, s. 168-179.
• Necib Âsım, “Osmanlı Tarihnüvîsleri ve Müverrihler”, Târih-i Osmânî Encümeni Mecmu- ası , 7. Cüz, İstanbul, 1329, s. 41-52.
• Nevizâde Atâî, Hadaiku’l-Hakaik fî Tekmileti’ş-şekaik, haz. Abdülkadir Özcan, İstanbul,
• Özay, Gülden, Celâl-zâde Sâlih Çelebi Dîvânındaki Dinî Muhtevâ, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
• Özcan, Abdülkadir, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Tarih Yazıcılığı ve Literatürü”, Prof. Dr. Mübahat Kütükoğluna Armağan, Editör. Zeynep Tarım Ertuğ, İstanbul, 2006, s. 113-154.
• Severcan, Şerafettin, “Süleymannâmeler”, Osmanlı, Editör. Gülay Eren, c. VIII, Ankara, 1999, s. 301-317.
• Tekindağ, Şehabettin, “Osmanlı Tarih Yazıcılığı”, Belleten, c. XXXV, S. 140, Ankara, 1971, s. 655-663.
• Topal, Seyyid Ali, Celalzâde Salih Çelebi’nin Tarih-i Sultan Süleyman İsimli Eseri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2008.
• Uğur, Ahmet, “Selim-nâmeler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XVII, S. 22, Ankara, 1978, s. 367-369.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Onaltıncı Asır Ortalarında Yaşamış Olan İki Büyük Şahsiyet Tosyalı Celâlzâde Mustafa ve Salih Çelebiler”, Belleten, c. XXII, S. 87, 1958, s. 391- 441.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, c. II, Ankara, 1998.
• Yurdaydın, Hüseyin Gazi, “Celâl-zâde Salih’in Süleyman-nâme’si”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIV, Ankara, 1967, s. 1-12.