Der Bektasclıi-Orden in Anatolien, vom spiiten fünfzelınten Jalırhundert bis 1826

Yıl 1984, Cilt: 04 Sayı: 04, 337 - 340, 01.12.1984

Nejat Göyünç

Öz

Anadolu'da Bektaşi tarikatı, onbeşinci yüzyıl sonlarmdan 1826'ya kadar

Öz

Son yıllarda biribiri ardına yayınladığı, her biri diğerinden ilginç araştırmalarla dikkati çeken Suraiya Faroqhi'nin bu yeni eseri, şimdiye kadar bazan dini tarilı, bazan sanat tarilli ·bakımından ele alman, Bektaşi tarikatı konusunu, öncekilerden farklı biçimde ele alan bir incelemedir. Gaye, bu tarikatın bütün bir cemiyet hayatı içerisindeki rolünü, onun ·bir parçası olarak belirtmektir. Bunun için de çalışmada tarikata ait tekkelerin coğrafi dağılımı, bunların teker teker iktisadi varlık ve durumları, şeyhler ile merkezi idare. arasındaki münasebetler, İl. Malımud zamanında- tarikatın vaziyeti meselelerine ağırlık verilmiştir. Yazar, bu alanda da şimdiye kadar pek az önçalışma yapıldığını, kaynaklarm da pek kısır olduğunu belirterek, daha ziyade başka tarikatler ve i5. ve i6. yüzyıllarda zaviyelerin . genel işlevi hakkında yapılan tetkl.lqerden faydalanmak zorunda kalmdığını da ilave etmektedir. Zamanlamanın tayininde de 15. yüzyılın son çeyreğinden öncesi dönemde vekayinamelerde ve menakıbnamelerde konuya ilişkin, dağınık bilgilerin tarikatlarm ve bunlara ait _zaviyelerin teşkilatı ve gelişmesi hak.kı.ı:icıa_· çok az .bilgi vermesi, II. Mahmud· zamanmda Bektaşi tarikatı'nın ve tekkelerlııin kapatılması üzerine, kıı:ıa bir süre sonra -bunlar yeniden açılmışiarsa da, toplum içerisindeki durümlarmm ve siyasi tesirlerinin çok değişmesi· rol oynamışhr. Faroqhi bu nedenle 1826'dan önceki devre Bektaşi tarikatının klasik. devri demektedir.

Anahtar Kelimeler

Anadolu, Bektaşi, 1826