Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşlarında Bir Savaş Finansman Kaynağı Olarak Nefîr-i Âmm Bedeli (1688-1689)
Öz
Osmanlıların 1683’te Viyana önlerindeki yenilgisi, Avrupa’da Kutsal İttifak adıyla bir haçlı birliğinin doğmasına neden oldu. İttifaka karşı yapılan savaşlarda Osmanlı Devleti, Macaristan’da ve Mora’da toprak kaybetmeye başladı. 1686’da ka- yıplar sarsıcı boyutlara erişince nefîr-i âmm ilanına gidildi. Bundan sonra cihada katılmak Müslümanlar için fıkhen farz-ı ayn haline gelmiş ve bir nevi seferberlik hayata geçirilmiştir. Nefîr-i âmm, ahaliye askeri olduğu kadar mali yükümlülükler de getiriyordu. Bu kapsamda 1688’de nefîr-i âmm bedeli adıyla yeni bir vergi tarh edildi. Çalışmada Osmanlı Devleti’nin nefîr-i âmm bedeli uygulaması çerçevesinde hazine gelirlerini artırma çabası incelenmiş ve bu bedelin savaşın sürdürülebilirliğine yaptığı mali katkı ile yeni vergiye karşı toplumun gösterdiği tavır üzerine yoğunlaşılmıştır. İncelemeler neticesinde nefîr-i âmm bedeli kapsamında devletin toplam gelirlerinin %3,28’ine tekabül eden bir katkının sağlandığı ve verginin toplanması esnasında ahalinin kayda değer bir muhalefet sergilemediği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
seferberlik savaş finansmanı vergilendirme avarız vergiye direnme.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Merkez Teşkilatı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Haziran 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 61 Sayı: 61 |
