Şehzade Selim’in Kefe ve Edirne Seferi (1510-1511): Sebeb-i Ziyaret Tevliyet-i Hilafet mi, Yoksa Evlat ve Baba Hasreti miydi?

Yıl 2025, Cilt: 65 Sayı: 65, 1 - 48, 27.05.2025

Fikret Yılmaz

https://doi.org/10.18589/oa.1719195

Öz

Bu makale I. Selim’in (1512-1520) taht mücadelesi hakkında Osmanlı kaynaklarında ve modern tarihyazıcılığındaki anlatıları tekrar değerlendiriyor ve yeni belgelerin ışığında ilgili kaynakların yeniden analizine dayanan alternatif bir anlatı kurmayı amaçlıyor. Bu yüzden, makalenin ilk kısmında Selim hakkındaki mevcut anlatının üretilme sebepleri tartışılıyor. Buna bağlı olarak Osmanlı kaynaklarındaki anlatıların Selim’in kardeşleriyle giriştiği taht rekabeti sırasında ihdas ettiği bir dizi bid’atın tashih edilmesi ihtiyacından doğduğu iddia ediliyor. Selim’in ihtilalci bir mücadele sonunda mevcut padişahı devirmesi ve yerine geçmesinin, gelecekte şehzadeler arasında çıkması muhtemel taht rekabetlerinde model alınmasının saltanatın intikali bakımından büyük bir tehlike arzettiği ve bunun Osmanlı müelliflerinin ürettiği anlatıyla izale edilmeye çalışıldığı ileri sürülüyor. Bundan dolayı, selimname telifatı ile taht rekabetleri arasında doğrudan bir bağlantı bulunduğu savunuluyor. Makalenin ikinci kısmında ise Selim’in bid’atlarını tashih eden ve meşrulaştıran mevcut anlatının unsurları tartışılarak yerine alternatif bir anlatı öneriliyor.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu , Kırım Hanlığı , Yavuz Sultan Selim , Taht Rekabeti , Selimname , Bid’at , Kefe.

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları Berlin Staatsbibliothek, Ms. Orient, 821 (Edirneli Ruhi, Tevarih-i Âl-i Osman). Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı (=BOA) Maliyeden Müdevver: BOA.MAD.d., 7. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Evrakı: BOA.TS.MA.e., 434-54, 566-13, 566-14, 566-22, 566-23, 566-26, 566-27, 592-16, 672-5, 699-16, 699-74, 745-21, 745-27, 745-80, 747- 2, 747-6, 749-58, 752-18, 754-100/3, 754-100/4, 754-100/5, 754-100/6, 754-100/7, 754-100/9, 754-100/11, 754-100/12, 745-27, 755-18 , 755-49, 756-1, 756-47, 756-63, 812-27, 850-38, 851-28, 855-12 , 967-27/1-2-4- 14- 15, 967-28/1-3-22, 967-45, 967- 62, 967-97/6, 967-97/7. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Yazmaları, O. 071. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan 1277 (Sa’di b. Abdülmüteal, Selimname).