From Isbiliya to Seville: The Transformation of an Andalusian City a Christian Cultural Center (13th Century)

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 592 - 611, 26.12.2025

Enes Şanal

https://doi.org/10.48120/oad.1732518

Öz

Seville, one of the ancient cities of the Iberian Peninsula, was ruled by various Muslim states from 712, when it came under Islamic rule, until 1248, when it was captured by the Kingdom of Castile-León. The city, where Muslims, Christians, and Jews lived together, became one of the most important cultural centers of the peninsula during the Islamic period, owing to its multi-religious character and rich cultural heritage. During this period, the city was home to distinguished scholars of different religions and important architectural structures. In the Islamic period, the scientific activities of Muslim, Christian and Jewish scholars in the city ensured the continuation of a vibrant intellectual life, while human relations between people of different religions helped the development of intercultural interaction. Intellectual life and architecture were among the areas where this intercultural interaction was most intense. This article aims to determine the change and transformation in the scientific, cultural and architectural fields of Seville, which was under Islamic rule for about five and a half centuries, in the 13th century, when it joined the territory of the Kingdom of Castile-León, based on Islamic and Christian sources of the period. In this context, the changes in the intellectual life of the city in the 13th century will be analyzed, as well as the architectural structures that were newly built or converted by Christians. In addition, the ways in which the Christians took over Islamic scientific and cultural heritage in this city will be analyzed from a comparative perspective. The activities of kings known for their intellectual character, such as King Alfonso X of Castile-León, in order to benefit from the Islamic scientific heritage in this newly captured city by the Christians will also be discussed in this article.

Anahtar Kelimeler

Seville , Isbiliya , al-Andalus , Alfonso X , Alcazar

İşbîliye’den Sevilla’ya: Bir Endülüs Şehrinin Hristiyan Kültür Merkezine Dönüşümü (13. Yüzyıl)

Öz

İber Yarımadası’nın kadim şehirlerinden biri olan Sevilla, İslâm idaresi altına girdiği 712 yılından Kastilya-León Krallığı tarafından ele geçirildiği 1248 yılına kadar muhtelif Müslüman devletler tarafından idare edildi. Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudilerin bir arada yaşadığı şehir İslâmî devirde çok dinli yapısı ve sahip olduğu medeni birikim sayesinde yarımadanın en önemli kültür merkezlerinden biri hâline geldi. Şehir bu devirde farklı dinlere mensup seçkin âlimlere ve önemli mimari yapılara ev sahipliği yapmaktaydı. İslâmî devirde Müslüman, Hristiyan ve Yahudi âlimlerin bilimsel faaliyetleri şehirde canlı bir entelektüel yaşamın devamını sağlarken farklı dinlerden insanların arasındaki beşerî münasebetler, kültürler arası etkileşimin gelişmesine yardımcı oldu. Bahsi geçen kültürler arası etkileşimin en yoğun görüldüğü alanlar arasında entelektüel yaşam ve mimari dikkat çekmekteydi. Bu makale, yaklaşık beş buçuk yüzyıl İslâm idaresi altında kalan Sevilla’nın Kastilya-León Krallığı topraklarına katıldığı 13. yüzyılda bilimsel, kültürel ve mimari alanlarında yaşadığı değişimi ve dönüşümü devrin İslâm ve Hristiyan kaynaklarına dayalı olarak tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda 13. yüzyılda şehrin entelektüel yaşamındaki değişimlerin yanı sıra şehirde yeni inşa edilen ya da Hristiyanlar tarafından dönüştürülen mimari yapılar da tetkik edilecektir. Ayrıca Hristiyanların ele geçirdikleri bu şehirdeki İslâm bilim ve kültür mirasını hangi yollarla devraldıkları da karşılaştırmalı bir bakış açısıyla tetkik edilecektir. Kastilya-León Kralı X. Alfonso gibi entelektüel karakteriyle bilinen kralların Hristiyanlar tarafından yeni ele geçirilen bu şehirdeki İslâm bilim mirasından istifade etmek amacıyla gerçekleştirdikleri faaliyetler de makale kapsamında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sevilla , İşbîliye , Endülüs , X. Alfonso , Alcazar

Kaynakça

• Abdülvâhid el-Merrâkûşî. el-Mu’cib fî Telhîsi Ahbâri’l-Mağrib. 4 cilt. Tetuan: Editora Marraqui, 1955.
• Abraham ben Solomon de Torrutiel, Sefer ha-Kabbalah, Çeviren Jaime Bages Tarrida. Revista del Centro de Estudios Historicos: 1922.
• Adıgüzel, Cumhur Ersin. İşbîliyye’nin Endülüs’ün Siyasî ve Kültürel Tarihindeki Yeri ve Önemi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
• Adıgüzel, Cumhur Ersin. “Endülüs’te Bir Tabip Ailesi: Beni Zühr”. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi 3/1 (2020), 137-151.
• Aguliar Piñal, Francisco. History of the University of Seville. Sevilla: Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Sevilla, 1991.
• Albarracin, Jose Vicente Niclos. Tres Culturas, Tres Religiones: Convivencia y Dialogo entre Judios, Cristianos y Musulmanes en la Peninsula Iberica. Salamanca: Editorial San Estaban, 2001.
• Alfonso X el Sabio. Las Siete Partidas. 4 cilt Imprenta Real: 1807.
• Alfonso X el Sabio Estoria de España.Madrid: Bailly-Bailliere e Hijos, 1906.
• Ahbâru Mecmua, Çeviren David James. New York: Routledge, 2012.
• Azar, Henry A. The Sage of Seville: Ibn Zuhr His Time, and His Medical Legacy. New York: The American University in Cairo Press, 2008.
• Balbas, L. Torres. Ciudades Hispano-Musulmanas. Madrid: Instituto Hispano-Arabe de Cultura, 1971.
• Ballesteros, Antonio. Sevilla en el Siglo XIII. Madrid: Establecimiento Tipografico de Juan Perez Torres 1913.
• Barney, Stephen A. vd. The Etymologiae of Isidore of Seville. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
• Breval, Pablo Manuel Santos. Cementerios de Sevilla: una Vision de la Ciudad Medievo (VIII-XV). Sevilla: Preambulo, 2020.
• Bosworth, Clifford Edmund. Historic Cities of the Islamic World. Leiden: Brill, 2007.
• Cabo Gonzalez, Ana Maria- Suarez Ortiz, Alvaro. “Los Estudios Arabes en la Ciudad de Sevilla y en su Universidad: Una Aproximacion a su Larga Historia (Siglos XIII-XXI)”. Philologia Hispalensis 31/1 (2017), 10-36.
• Campbell, Donald. Arabian Medicine and Its Influence on the Middle Ages. ed. Kegan Paul. New York: Trubner & Co. Ltd, 1926.
• Chalmeta, Pedro. “Kûmis”. The Encyclopaedia of Islam 5/376-378. Leiden,1986.
• Chejne, Anwar G. Historia de España Musulmana. Madrid: Catedra, 1993.
• Conrad, Michael A. “In the Shadow of Toledo, Seville, and Granada: on the Historic Significance of Murcia for the Transmission of Islamic Knowledge in the Twelfth and Thirteenth Centuries”. Artistic and Cultural Dialogues in the Late Medieval Mediterranean. ed. Maria Marcos Cobaleda. 143-162. Cham: Palgrave Macmillan (2021).
• Constable, Olivia Remie. Trade and Traders in Muslim Spain: The Commercial Realignment of the Iberian Peninsula 900-1500. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
• Constable, Olivia Remie. To Live a Moor: Christian Perceptions of Muslim Identity in Medieval and Early Modern Spain, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2018.
• Crónica de Castilla. ed. Patricia Rochwert-Zuili. Paris: Open Edition Books, 2010.
• Doubleday, Simon R. The Wise King: A Christian Prince, Muslim Spain, and the Birth of the Renaissance. New York: Basic Books, 2015.
• Echevarria, Ana. “Islamic Influence on Christian Legislation in the Kingdom of Castile”. Journal of Medieval History 45/3 (2019), 301-315.
• el-Ubûdî, Câsîm “İşbîliye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23/428-429. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Erdem, Sargon. “Alcazar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2/469-470. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Fernandez Delgado, Juan Jose. “Alfonso X el Sabio, Creador de la Prosa Castellana”. Toletum: boletin de la Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Historicas de Toledo 58 (2011), 85-105.
• Fitz, Francisco Garcia. “El Islam Visto por Alfonso X”. Cristianos y Musulmanes en la Peninsula Iberica: La Guerra, La Frontera y La Convivencia: XI. Congreso de Estudios Medievales. 393-402. Avila: Fundacion Sanchez Albornoz, 2009.
• Garcia Arenal, Mercedes. “Cristianos, Moros y Judios en la Epoca de Alfonso X”, Alfonso X: Toledo 1984. 31-48. Toledo: Museo de Toledo, 1984.
• Garcia Pulido, Luis Jose. “La Torre del Oro”, Obras Singulares de la Arquitectura y la Ingenieria en España. ed. Tomas Abad Balbao. 86-87, Madrid: Fomento de Construcciones y Contratas, 2004.
• Garcia Sanjuan, Alejandro. “Jews and Christians in Almoravid Seville as Portrayed by the Islamic Jurist Ibn Abdun”, Medieval Encounters 14 (2008), 78-98.
• Gonzalez Jimenez, Manuel vd. Sevilla en tiempos de Alfonso X el Sabio. Sevilla: Biblioteca de Temas Sevillanos: 2000.
• Harvey, Leónard Patrick. “The Alfonsine School of Translators: Translations from Arabic into Castilian Produced Under the Patronage of Alfonso the Wise of Castile (1221-1252-1284)”. Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland 109/1 (1977), 109-117.
• Heather L. Ecker. “The Conversion of Mosques to Synagogues in Seville: the Case of the Mezquita de la Juderia”. Visual Culture of Medieval Iberia 37/2 (1997), 190-207.
• Hurtado Garcia, Manuel Andres. The Royal Alcazar of Seville. Madrid: Pigmalion, 2023.
• Iyanga Pendi, Augusto. Historia de la Universidad en Europa. Valencia: Universitat de Valencia, 2000.
• İbn Abdûn. Risale fi’l Kadâ ve’l-Hisbe. Çeviren Emilio Garcia Gomez- E. Levi Provencal. Sevilla: Biblioteca de Temas Sevillanos, 1981.
• İbn Abdülmünim Himyerî. Ravzü’l-Mitar. Çeviren Maestro Gonzalez. Valencia: Anuabar, 1963.
• İbn Haldûn. Mukaddime. Çeviren Zakir Kadiri Ugan. İstanbul: MEB Yayınları, 1997.
• İbn Hayyân. el-Muktebes min Enbai Ehlil Endelüs. thk. Mahmud Ali Mekki. Kahire: Vezaret-i Evkaf: 1994.
• İbnü’l-Kûtiyye. Târîhu iftitâhil-Endelüs. Çeviren David James. Londra, New York: Routledge, 2009.
• İbn Sâhibüssalât. Tarihi’l-men bi’l-imâme. Çeviren Ambrosio Huici Miranda. Anubar: 1969. Imagenes, “Patrimonical” (Erişim 19 Haziran 2022).
• Karlığa, Bekir. “İbn Rüşd”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20/257-288. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Kennedy, Kirstin. “Influence and Power: Arabic Iconography in Alfonso X’s Book of Chess”. Under the Influence: the Concept of Influence and the Study of Illuminated Manuscripts. ed. John Lowden vd. 89-96. Turnhout: Brepols, 2007.
• Kries, Douglas. “Music, Poetry, and Politics in Averroes’s Commentary on Plato’s Republic”. Plato’s Republic in the Islamic Context. ed. Alexander Orwin. 87-110. Rochester: University of Rochester Press 2022.
• Lisanüddin İbnü’l Hatîb. el-İhâta fi Ahbâri Gırnata, thk. Yusuf Ali Tavil. 4 cilt. Beyrut: Darü’l-Kitabu’l-İlmiyye, 2003.
• Mahdi, Muhsin. Ibn Khaldun’s Philosophy of History. Chicago: The University of Chicago Press, 1971.
• Makkarî, Ahmed b. Muhammed. Nefhu’t-tib min ğusni’l-Endelüsi’r-ratîb ve zikru vezîrihâ Lisanüddin İbnü’l-Hatîb thk. Reinhart Dozy vd., 1. Leiden: Brill, 1861.
• Mariana, Juan de. Historia General de España. Clasicos de Hispania: 2014.
• Marin Guzman, Roberto. “Unity and Variety in Medieval Muslim Society: Ethnic Diversity and Social Classes in Muslim Spain (711-1090)”. Cultural Symbiosis in al-Andalus. ed. Sanaa Osseiran. 91-106. Beyrut: UNESCO Regional Office for Education in the Arab States (2004).
• Martínez Gázquez, José. “Studium Arabicum et Hebraicum en Murcia”. Francesco D’assisi e al-Malik al-Kamil. ed. Giuseppe Buffon - Sara Muzzi. 13-22. Milano: Edizioni Terra Santa-Universita Antonionum (2020).
• Martinez, Salvador. Alfonso X. The Learned: A Biography, Leiden: Brill, 2010.
• Marquer, Julie. “El poder escrito: problematicas y significacion de las inscripciones arabes de los palacios de Pedro I de Castilla (1350-1369)”. Anales de Historia del Arte 23/2 (2003), 499-508.
• Marquez Villanueva, Francisco. el Cultural Concepti Alfonsi. Bellatera: Edicions Bellatera, 2004.
• Maser, Matthias. “Conquered Cities: Continuity and Transformation of Urban Structures in the Castilian Reconquista Territories (11th-14th Centuries)-Toledo and Seville”. The Power of Cities: The Iberian Peninsula form Late Antiquity to the Early Modern Period. ed. Sabine Panzram. 201-246. Leiden: Brill (2019).
• McVaugh, Michael vd. The Regimen Sanitatis of “Avenzoar”: Stages in the Production of a Medieval Translation. Leiden: Brill, 2019.
• Milton, Gregory B. “Jews and Finance in Medieval Iberia”. The Jew in Medieval Iberia: 1100-1500. ed. Jonathan Ray. 257-286. Boston: Academic Studies Press, 2012.
• Navarro Palazon, Julio. “Sobre Palacios Andalusíes: Siglos XII-XIV”. Vivir en Palacio en la Edad Media Siglos: XII-XV. ed. Xavier Barral i Altet. 111-144. Segovia: Caja Segovias, 2005.
• Nickson, Tom. Toledo Cathedral: Building Histories in Medieval Castile. The Pennsylvania State University Press: 2015.
• Nickson, Tom. “Remembering Fernando Multilingualism in Medieval Iberia”. Viewing Inscriptions in the Late Antique and Medieval World. 170-186. Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
• O’Callaghan, Joseph F. The Learned King: The Reign of Alfonso X of Castile. University of Pennsylvania Press: 1993.
• Ruiter, Michael. “Alfonso X of Castile: Alfonso the Tolerant”. Constellations 4/2 (2013), 308-317.
• Ruiz Rodriguez, Ana. “Alfonso X y Sevilla: Scriptorium y Fuentes Musicales”. Toletum: boletin de la Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Historicas de Toledo 2 (2022), 263-292.
• Sâid el-Endelüsî. Tabakatü’l-Ümem. Çeviren Ramazan Şeşen. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları: 2014.
• Scheindlin, Raymond P. “al-Mutamid İbn Abbad”, Encyclopedia of Arabic Literature. ed. Julie Scott Meisami- Paul Starkey. 558 (London: Routledge, 1998).
• Sezgin, Fuat. İslâm’da Bilim ve Teknik. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları: 2008. Smith, Colin. Christians and Moors in Spain, Aris&Philips: 1989.
• Spolsky, Bernard. The Languages of the Jews: A Sociolinguistic History. Cambridge University Press: 2014.
• Stone, Gregory, B., “Ramon Llull”. The Literature of al-Andalus, ed. Maria Rosa Menocal vd. 345-357. Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
• Stroumsa, Sarah. Andalus and Sefarad: on Philosophy and its History in Islamic Spain. Princeton University Press: 2019.
• Szpiech, Ryan. Conversion and Narrative: Reading and Religious Authority in Medieval Polemic. University of Pennsylvania Press: 2013.
• Şanal, Enes. Endülüs Medeniyeti’nin Avrupa’ya İlmî Etkileri (1125-1284), İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Şanal, Enes, “Geç Ortaçağ’da Katalan Âlimlerin İslâm Tasavvuru ve Misyonerlik Faaliyetleri”. Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi 92 (2023), 91-115.
• Şerîf İdrîsî, Nüzhetü’l-Müştak, Çeviren Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2021.
• Trillo de Leyna, Juan Luis. Sevilla: Fragmentacion de la Manzana. Universidad de Sevilla Consejeria de Obras Publicas y Transportes: 1992.
• Uludağ, Süleyman. “İbn Haldûn”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 19/538-543. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Valencia, Rafael. “Islamic Seville: Its Political, Social and Cultural History”. The Legacy of Muslim Spain. ed. Salma Khadra Ceyyusi. 136-148. Leiden: Brill, 1992.
• Vaughan, Laura Elaine. Muslims, Jews and Christians in Medieval Muslim Seville: (711-1248 CE) Perceiving Artistic Expressions as Signs of Acculturation. Oregon: University of Oregon, The School of Music and the Honors College, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Vegas Gonzalez, Serafin. La Escuela Traductores de Toledo en la Historia del Pensamiento. Toledo: Imprenta Serrano, 1997.
• Vila, Jacinto Bosch. La Sevilla Islamica, 712-1248. Sevilla: Publicaciones de Universidad de Sevilla, 1988.
• Yavuz, Mehmet Ali. “Endülüs’te Siyaset-Ekonomi İlişkisi: Ticarî Hayatın Gerileme Süreci”. İSTEM 41 (2023), 139-158.
• Qabawa, Fakhr ed-Din. “İbn Usfûr el-İşbîlî”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20/431-432. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Wright, Owen. “Music in Muslim Spain”, The Legacy of Muslim Spain. ed. Selma Hadra el-Ceyyusi. 555-579. Leiden: Brill, 1992.