AVRUPA’NIN FELAKETLER YÜZYILINDA BİR DEVRİMCİ OLARAK JOHN WYCLİFFE’İN ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 80 - 94, 19.06.2019

Banu Çetin Ünal

Öz

John
Wycliffe 1330-1384 yılları arasında İngiltere’de yaşamıştır. Oxford
üniversitesinde eğitim gören Wycliffe bir teolog ve filozof olarak görev
yapmıştır. Oxford’da öğretmenlik yapmış ve aynı zamanda vaazlar vermiştir.
Ortaçağ Avrupa’sının en belirgin özellikleri farklı egemen güçlerin bir arada
bulunmasıydı. Bunlardan en baskın olanı da Katolik kilisesiydi. John Wycliffe,
Avrupa için kilise hakimiyetinin en baskın sayılabileceği yüzyılda kiliseyi
eleştirerek ön plana çıkmıştır. John Wycliffe halkın sadece İncil’i anlayarak
eğitilebileceğine inanıyordu. Bu yüzden kutsal kitap olan İncil’i halk diline
çevirerek halkın anlamasını sağlamış ve halkı bilinçlendirmiştir. Halkın
fakirliğine karşı kilisenin zenginliğini eleştiren Wycliffe reform anlayışına
farklı bir bakış açısı getirmiş ve kendinden sonra gelen Martin Luther, Kalvin
gibi reformistlere öncü olmuştur. Çalışmamızda Wycliffe’in
XIV. yüzyılda Avrupa’ya olan etkisinden ve kendisinden sonraki heretik olarak
adlandırılan grupları  nasıl
etkilediğinden bahsetmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Wycliffe, Reform, Orta Çağ, Heretik

Kaynakça

• Albayrak, Kadir, “İznik Konsili Öncesinde Ve Sonrasında Heretik Hıristiyan Akımları”, Uluslararası İznik Sempozyumu, 2005, ss:103-137.
• Alıcı, Mehmet,” Protestanlığın İngiliz Yorumu: Puritanizm”, Genç Akademisyenler İlahiyat Araştırmaları Sempozyumu, (ed: Sami Erdem), M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Vakfı yay., İstanbul 2009, ss: 519-532.
• Artz, Frederick B., Orta Çağların Tini İS 200-1500 Tarihsel Bir Gözlem, (Çev: Aziz Yardımlı), İdea yay., İstanbul 2006.
• Borezcky, Elemer, John Wycliffe ’s Discourse On Dominion in Community, (ed: Robert J. Bast), c.139, Brill, Netherlands 2008.
• Bruce, F. F., “John Wycliffefe and the English Bible”, Churchman Journal, c.98, S.4, 1984, ss: 294-306.
• Çatalbaş, Resul , “ Avrupa’nın İlk Evanjelikleri: Moravyalılar”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , c. 12, S. 23 , 2013, ss. 113-126.
• Çatalbaş, Resul, Anglikan Kilisesinin Ortaya Çıkışı Ve Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• Deanesly, Margaret, The Lollard Bible And Other Medieval Biblical Versions, Cambridge Universitesi yay., 1920.
• Dyson Hague M.A, Wycliffefe An Historical Study, The Church Record S.S Publications, Toronto.
• Evans, G.R.,” John Wycliffe: The Biography of a Legends”, AutoBiography Journal, S. 14, 2006, ss:1-20.
• Gül, Muammer, Orta Çağ Avrupa Tarihi, Bilge Kültür Sanat yay., İstanbul 2017.
• Güngör, Ali İsra, “•Hıristiyanlıkta Püriten Anlayış ve Etkileri”, Dini Araştırmalar Dergisi, c. 7, S.21, ss:7-26.
• Healey, J. E., “John of Gaunt and John Wycliffe”, CCHA Journal, S. 29,Toronto 1962, ss:41-57.
• Karaimamoğlu, Tolgahan , “Kara Ölüm Veba Salgını ve Ortaçağ İngiltere’sine Etkileri “, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.37, 2016, ss:591-610.
• Khoo, Jeffrey, Seven Stars Of The Protestant Reformation Far Eastern Bıble College In Commemoration of the 500th Anniversary of the Reformation, Far Eastern Bıble College, 2017.
• King, Peter, “Wıllıam Of Ockham: Summa Logıcae”, Acumen Journal, 2005, ss:1-31.
• Lahey, Stephen E., Metaphysics and Politics in the Thought of John Wycliffe, Cambridge Universitesi yay., Amerika 2003.
• Lambert, Malcolm, Ortaçağda Dinsel Heretiklıklar, (çev: Erdem Gökyaran), Kabalcı yay., İstanbul 2015.
• Lavinsky, David W., After Wycliffe: Lollard Biblical Scholarship and the English Vernacular, c.1380-c.1450, University of Michigan, 2009.
• Lensch, Christopher K. “The Mornıngstar Of The Reformatıon: John Wycliffefe”, Wrs Journal, c.3, S.2, 1996, ss:16-22.
• Lindberg, Carter, Avrupa’da Reform Tarihi, ( çev: Özgür Umut Hoşafçı), İnkılap yay., İstanbul 2014.
• Noble, Terence P., Wycliffefe’s New Testament Translated By John Wycliffefe And John Purvey, Kanada 2001.
• Özalp, Mürsel, Papanın Yanılmazlığı Doktrini, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 2015.
• Perrin, Jean Paul, History of the Old Waldensess Anterior to the Reformation, New York, 1884.
• Seiser, Franz, “John Wycliffef – Morgenstern der Reformation”, Täuferspuren kurz und bündig, S.6, Juni 2017, ss:1-4.
• Snuffer, Denver C., “John Wycliffefe 1330-1384”, The Christian Reformation , 2017, ss:1-2.
• Şahin, Mehmet, “Anglikanizm Öncesi İngiltere Ve Anglikanizm’in Doğuşu”, S.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.18, ss:137-154.
• Ülgen, Pınar, Ortaçağ Avrupa’sının Ölümle Dansı, Arkeoloji ve Sanat yay., İstanbul 2017.
• Waechter, Pfarrerin M., “Predigt über John Wycliffe (ca.1330-1384)”, Französische Friedrichstadtkirche , 23. Oktober 2016 , ss:1-5.
• Walker, Williston, A History of the Christian Church, Yale Universitesi, New York 1918.
• Wilson, John Laird, John Wycliffefe Patriot and Reformer “The Morning Star of The Reformation” A Biography, Funk & Wagnalls, New York 1984.
• Yamı, Vedat Şafak, Çağdaş Anglikan Kilisesinin İdari Ve Dini Yapısı, Doktora Tezi, Konya 2007, ss:4-230.