Haçlıların Tunus’a Müdahalesi: VIII. Haçlı Seferi ve Yansımaları

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 183 - 195, 26.12.2019

Ayşe Ödemiş

Öz

VIII. Haçlı
Seferi (Tunus Haçlı Seferi), 1270 yılında Fransa Kralı IX. Louis önderliğindeki
grubun Tunus eksenli Haçlı hareketidir. Haçlıların, başlangıç itibariyle “kutsal
topraklara yardım” sloganıyla harekete geçtiği seferin, Tunus üzerine yapılması
dikkat çekicidir. 1270 Haçlı Seferi rotasının Kuzey Afrika oluşunda, Fransa
Kralı Louis’in kardeşi Charles d’Anjou’nun etkisi büyüktür. Ancak Haçlıların,
Kuzey Afrika’ya yönelmelerinin nedenleri bununla sınırlı değildir. Kral
Louis’in dinî ve siyasî kaygıları, Charles d’Anjou’nun Akdeniz ve Bizans
hâkimiyeti düşüncelerinin yansımaları, Tunus Seferi’ni şekillendirmiştir.

Tunus Haçlı Seferi için
bir hezimet mi, yoksa düzenlenme amacına hizmet mi etti? Sorusu üzerinde
durulmalıdır. Haçlılar, daha önce tanımadıkları, iklimini ve coğrafyasını
bilmedikleri Tunus’ta, henüz savaşamadan, kısa sürede ordusunun önemli bir
kısmını ayrıca liderini hastalıktan kaybetmiştir. Her ne kadar Charles d’Anjou
seferi tamamlasa da neticeleri uzun vadede kutsal toprakları etkileyecektir.
Çalışmamız, Tunus Haçlı Seferi’nin sebepleri, gelişimi ve yansımaları üzerinde
dururken, seferin arka planına da özellikle değinmeyi amaçlamıştır

Anahtar Kelimeler

VIII. Haçlı Seferi, Tunus, IX. Louis, Charles d’Anjou

Kaynakça

• Abdülkadir Yuvalı, “Hülagû”, DİA, C. 18, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998, ss. 473-75. Ahmet Refik Altınay, Haçlılar, (Hazırlayan: Güray Kırpık), Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2007.Allan Murray, “Crusade of 1267”, Crusades Encylopedia, Vol. I, (Ed. Alan V. Murray), California, 1911, ss. 311.Andreas Kiesewetter, “Charles I of Anjou, “Crusades Encylopedia”, Vol. I, (Ed. Alan V. Murray), California, 1911, ss. 238-39.Aziz Semih İlter, Şimali Afrika’da Türkler, C. 1, Vatan Gazete-Matbaa, Kütüphane, İstanbul, 1936.Claude Cahen, Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, Çev: Mustafa Daş, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2010.Corliss K. Slack, Historical Dictionary of The Crusades, The Scareccow Press, İnc. Lanham, Maryland, and Oxford, 2003.Dana C. Munro, “The Popes and the Crusades”, Proceeding of the Amercan Philosophical Society, Vol. 55, No. 5, 1916, ss.348-356. Https://www.jstor.org/stable/984051, 23.01.2019, 11: 39.Elizabeth Siberyy, Crıtıcısm of Crusading (1095-1274), Clarendon Press-Oxford, New York, 1985.Georges Goyau, “Louis IX”, The Catholic Encylopedia, Vol. 9, Robert Appleton Company, New York, 1910, ss. 368-71.George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Çev: Fikret Işıltan, 7. Basım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2011.H. A. Nomiku, Haçlı Seferleri, Çev: Kriton Dinçmen, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997.Işın Demirkent, “Haçlılar”, DİA, C. 14, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996, ss. 525-546. Işın Demirkent, Haçlı Seferleri, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 1997. Işın Demirkent, “Haçlı Seferleri Düşüncesinin Doğuşu ve Hedefleri”, Haçlı Seferleri Tarihi-Makaleler-Bildiriler-İncelemeler, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 2007, ss. 1-19.İbn Ebû Dinar, Mu‘nis fî Ahbari İfrıkıyye ve Tunis, Beyrut: Dârü’l-Mesire; Tunis: Müessesetu Saidan, 1993.İsmail Yiğit, Endülüs (Gırnata Sultanlığı) ve Kuzey Afrika İslam Devletleri, C. 1, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2017.Jean de Joinville, Bir Haçlının Hatıraları, Çev: Cüneyt Kanat, Vadi Yayınları, İstanbul, 2002.Jean Richard, The Crusades (c.1071-c.1291), (Translated by: Jean Bırrell ), Cambridge University Press, 1999.John Julıus Norwıch, Bizans-Gerileme ve Çöküş Dönemi (MS. 1082-1453), C. 3, Çev: Selen Hırçın Riegel, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2013.John V. Tolan, Seracens-İslam in the Medieval Europan Imagınation, Columbia Universt Press, New York, 2002.Jonathan Riley-Simith, “The Crusading Movement and Historians”, The Oxford Illustrated History of the Crusades, Oxford Unıversity Press, New York, 1995, ss. 1-12.J. M. Roberts, Avrupa Tarihi, (Çev: Fethi Aytuna), İnkılâp Kitapevi, İstanbul, 2017.Joseph R. Strayer, “The Crusades of Louis IX”, A History of The Crusades, Vol. 2, (Ed. Kenneth M. Setton), The Universty of Wısconsın Press, London, 1969, ss. 487-518.Linda Goldsmith, “Crusade of Louis IX. of France de Tunıs”, Crusades Encylopedia, Vol. I, (Ed. Alan V. Murray), California, 1911, ss. 318-321.Margared Wade Labarge, Saint Louis-Most Christian King of France, Printed in the United States of America, Toronto, 1958.Michael Lower, “Conversion and St. Louis’s Last Crusade”, Jnl of Ecclsiastical History, Cambridge University Press, Vol. 58, No. 2, 2007, ss. 211-231. Michael Lower, “Tunus in 1270: A Case Study of İnterfaith Relations in the Late Thirteenth Century”, The İnternational History Review, Vol. 28, No. 3, 2006, ss. 504-514. Http://www.jstor.org/stable/40111221, 01.04.2014, 17:16.Mike Paine, Haçlı Seferleri, Çev: Cumhur Atay, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2011.Muhammed Razûk, “Hafsîler”, DİA, C. 15, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997, ss. 125-128.Philip B. Baldwin, “Charles of Anjou, Pope Gregory X and the Crown of Jerusalem”, Journal of Medieval History, 38: 4, 2012, ss. 424-442. Ramazan Şeşen, Haçlılar Önünde Sultan Baybars, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2016.R. Stephen Humbreys, “XIII. Yüzyılda Eyyûbîler, Memlûkler ve Latin Doğu”, Çev: Mustafa Kılıç, C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/I, 2007, ss. 359-378.Salim Koca, “Haçlı Seferleri Sebep ve Sonuçları Bakımından Nasıl Değerlendirilebilir?”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, C. 10, Sayı 20, 2017, ss. 15-35.Seyhun Şahin, “Hohenstaufen Hanedanı-Papalık Çekişmesi ve Aragon Kralı III. Petro ile Charles de Anjou’nun Sicilya’ya Müdahalesi”, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13: 2, 2018. Steven Runcıman, Haçlı Seferleri Tarihi, C. 3, Çev: Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.Steven Runcıman, The Sicilian Vespers, A History of the Mediterranen World in the Later Thirteenth Century, Cambridge at the University Press, 1958.Thomas Asbridge, Haçlı Seferleri, Çev: Ekin Duru, Say Yayınları, İstanbul, 2014.W. B. Stevenson, The Crusades in the East, Cambridge at the Universt Press, California, 1907.William Chester Jordan, Louis IX and the Challenge of the Crusade, Princeton University Press, Princeton, 2015.