Yeryüzüne Atılan İlk Adım: Âdem’in Tepesi ve Ayak İzi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 37 - 47, 25.06.2020

Murat Tural

Öz

Yaratılışın aziz hatırasıyla bütünleşmesinden dolayı Hz. Âdem yüzyıllar hatta binyıllardır tartışılır bir karakter olmaya devam etmektedir. Tarih boyunca kimisi yaratılışı anlamak için, kimisi ilk dindarı kavramak için, ötekiler de safları sıkı tutmak gayesiyle İsa’ya kurtarıcılık payesini bahşederken onu anmadan edememişlerdir. Hâl böyle olunca, Âdemoğlu, onunla ilişkilendirilen her şeye büyük önem atfetmiştir. Sri Lanka (Serendib)’da olduğu söylenilen ona ait ayak izi de bunlardan biridir. Âdemoğlu yüzyıllarca, muhtemel ki Âdem’in yaşadığı yerlerden de geçerek, belki de Âdem’in hiç ayak basmadığı bu yere seyahat etmiştir. Bu makalede evvela Hz. Âdem ve Hz. Havva isimleri ile anılması âdeta bir mütearife haline gelen cennet konusuna temas edilmiştir. Bu konudaki belirsizliğin ise cennetin yeryüzünde olup olmadığı meselesi üzerine odaklandığı gözlemlenmiştir. Cennet bahsine çokça atıf yapan kutsal kitapların böylesine önemli bir mevzuda sessiz kalışı, anlaşılan o ki bu sahada genişçe bir literatürün oluşmasına kaynaklık etmiştir. Bu konudaki literatür tarandığında genel itibarıyla onun Serendib’e ilk adımını attığı bildirilmektedir. Esas olarak bu çalışma, Orta Çağ’da onun izini sürmüş olanları konu edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Âdem, Cennet, Sri Lanka

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

The First Step on Earth: The Peak and the Footprint of Adam

Öz

Adam continues to be a controversial character for centuries or even millennia due to his integration with the cherished memory of genesis. Throughout history, he has been mentioned by some to understand the genesis, by some to grasp the first priest, and by some others to enhance solidarity between their followers while bestowing his provision for salvation in Jesus Christ. Therefore, humankind has attributed a great importance to everything associated with him. His footprint is one of them, which is said to be in Sri Lanka (Serendib). For many centuries, humankind has traveled to this place where perhaps Adam never stood, by passing through the places where he most likely lived. This paper first emphasizes on the subject of “heaven”, whose remembrance together with the names of Adam and Eve has become an axiom. The uncertainty on this subject focuses on whether the heaven is on the earth. The silence of holy books, which often mention about heaven, on such an important subject, apparently, has led to the creation of a large literature in this field. In general, studies on this subject have reported that Adam took his first step to Serendib. In fact, this study mainly discusses those who followed his traces in the Middle Ages.

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Akbari, Suzanne Conklin; “Currents and Currency in Marco Polo’s Devisement dou monde and The Book of John Mandeville”, Marco Polo and the Encounter of East and West, (Ed. Suzanne Conklin Akbari-John Tulk), University of Toronto Press, Toronto, 2008, ss. 110-130.
• Augustine; The Literal Meaning of Genesis, On Genesis, The Works of Saint Augustine, A Translation for the 21st Century, (Trans. Edmund Hill), New City Press, New York, 2002.
• Aydın, Fuat; “Aden’e Dönüş ya da Tesettürün Hikmetine Dair”, Eski Yeni Dergisi, S. 10, 2008, ss. 62-69.
• Basil; Letters and Select Works, Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church, Vol. VIII, (Ed. P. Schaff-H. Wace), The Christian Literature Company, New York, 1895.
• Bolay; Süleyman Hayri, “Âdem”, DİA, C. 1, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988, ss. 358-363.
• Crone, Patricia; God’s Rule: Goverment and Islam, Columbia University Press, New York, 2004.
• Delumeau, Jean; History of Paradise: The Garden of Eden in Myth and Tradition Champaign, University of Illinois Press, New York, 2000.
• Deniz, Gürbüz; “Kur’an’a Göre Hz. Adem’in Serüveni”, İslami Araştırmalar, C. XXII, S. 2, 2011, ss. 89-105.
• Duncan, Joseph E.; Milton’s Eartly Paradise: A Historical Study of Eden, University of Minnesota Press, Minneapolis, 1972.
• Edson, Evelyn; Mapping Time and Space: How Medieval Mapmakers Viewed Their World, The University of Chicago Press, 1997.
• Eliade, Mircea; Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu (Menşeler’in Özlemi), (Çev. M. Aydın), Din Bilimleri Yayınları, Konya, 2004.
• Eliade, Mircea; Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Muhammed’den Reform Çağına, C. III, (Çev. A. Berktay), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2003.
• Eliade, Mircea; Şamanizm, (Çev. İ. Birkan), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014.
• Eliade, Mircea; The Myth of the Eternal Return Or, Cosmos and History, Princeton University Press, New Jersey, 1991.
• Gurevich, A. J.; Categories of Medieval Culture, (Trans. G. L. Campbell), Routledge&Kegan Paul, London, 1985.
• Gündüz, Şinasi; “Düşüş”, Din ve İnanç Sözlüğü, Vadi Yayınları, Konya, 1998, s. 68.
• Hahn, Thomas; “The Indian Tradition in Western Medieval Intellectuel History”, Medieval Ethnographies: European Perceptions of the World Beyond (The Expansion of Latin Europe, 1000-1500), (Ed. Joan-Pau Rubies), Ashgate, Variorum, 2009, ss. 213-234.
• Higgins, Iain; Writing East: The ‘Travels’ of the Sir John Mandeville, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 1997.
• İbn Battûta, Ebu Abdullah Muhammed; İbn Battuta Seyahatnamesi, (Çev. A. Sait Aykut), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015. İbn Haldun; Mukaddime, (Haz. Süleyman Uludağ), Dergâh Yayınları, İstanbul, 2016.
• İbn Hurdazbih; el-Mesâlik ve’l-Memâlik, (Yollar ve Ülkeler Kitabı), (Çev. M. Ağarı), Kitabevi, İstanbul, 2008.
• Jordanus Catalani; Mirabilia Descripta (Wonders of the East), (Trans. C. H. Yule), Hakluyt Society, London, 1863.
• Kabbani, Rana; Avrupa’nın Doğu İmajı, (Çev. Serpil Tuncer), Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 1993.
• Kara, Ömer; “Kur’an’da Âdem’in Cenneti”, Ekev Akademi Dergisi, C. 1, S. 3, 1998, ss. 77-111.
• Karauğuz, Güngör; Âdem’in Çocukları, Çizgi Kitabevi, Konya, 2015.
• Kazvînî, Hamdullâh Müstevfî; Nûzhet’ül Kûlûb, (Neşr. G. Le Strange), Brill, Leiden, 1915.
• Kazvînî, Hamdullâh Müstevfî; Târih-i Güzide, (Neşr. Abdülhüseyin Nevaî), Emir-i Kebir, Tahran, 1394.
• Kazvînî, Zekeriyyâ b. Muhammed; Âsârü’l-bilâd ve ahbârü’l-ibâd, (Neşr. Mîr Haşim-i Muhaddis), Emir-i Kebir, Tahran, 1373.
• Kirman, Mehmet Ali; “Cennetten Kovulma (The Fall)”, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2011, ss. 103-104.
• Le Goff, Jacques; “The Medieval West and the Indian Ocean: An Oneiric Horizon”, Medieval Ethnographies: European Perceptions of the World Beyond (The Expansion of Latin Europe, 1000-1500), (Ed. Joan-Pau Rubies), Ashgate, Variorum, 2009, ss. 155-172.
• Mandeville; The Travels of Sir John Mandeville, The Version of the Cotton Manuscript in Modern Spelling, Macmillian Company, New York, 1905.
• Marco Polo; Dünyanın Hikaye Edilişi, C. II, (Çev. Z. Zühre İlkgelen), İthaki Yayınları, İstanbul, 2004.
• Marignolli (Marignola); Kronika Marignolova, Cathay and the Way Thither: being a collection of medieval notices of China, Vol. III, (Ed. Henry Yule and Henri Cordier), Hakluyt Society, London, 1914.
• Mesudî; Murûc ez-Zeheb, (Altın Bozkırlar), (Çev. Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul, 2014.
• Montecorvino; Letters, Cathay and the Way Thither: being a collection of medieval notices of China, Vol. III, (Ed. Henry Yule and Henri Cordier), Hakluyt Society, London, 1914.
• Mukaddesî (Makdisî); Ahsenü’t-Takâsîm, (İslam Coğrafyası), (Çev. Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2015.
• Öztürk, Mustafa; “Âdem, Cennet ve Düşüş”, Milel ve Nihal, Yıl 1, S. 2, 2004, ss. 151-186.
• Öztürk, Mustafa; “Kur’an’ın ‘Cennet’ Betimlemelerinde Yerel ve Tarihsel Motifler”, İslâmiyât, IV, S. 1, 2001, ss. 145-162.
• Phillips, Seymour; “The Outer World of the European Middle Ages”, Implicit Understandings: Observing, Reporting and Reflecting on the Encounters Between Europeans and Other Peoples in the Early Modern Era, (Ed. Stuart B. Schwartz), Cambridge University Press, Cambridge, 1995, ss. 23-63.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem; Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, Fakülte Kitabevi Yayınları, Isparta, 2008.
• Süleyman el-Tacir; Ahbar el-Sîn ve’l-Hind (Doğu’nun Kalbine Seyahat, Çin ve Hind Ülkeleri Hatıraları ve İlaveleri), (Çev. Ramazan Şeşen), Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2012.
• Şirin, İbrahim; “Seyahatnamelerin Sosyo-Ekonomik, Sosyo-Kültür ve Düşünce Tarihi Yazımında Yeri ve Önemi”, Geçmişten Günümüze Seyahatler ve Seyahatnameler, (Ed. Mehmet Ali Beyhan), Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2013, ss. 101-111.
• Taberi; Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, C. I, (Çev. Zakir Kadiri Ugan-Ahmet Temir), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1991.
• Tanoğlu, İshak-Sara; Eserleriyle Mor Afrem, Anadolu Ofset, Anadolu Ofset, İstanbul, 2006.
• Topaloğlu, Bekir; “Cennet”, DİA, C. 7, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993, ss. 376-386.
• Woodward, David; “Medieval Mappaemundi”, The History of Cartography; Cartography in Prehistoric, Ancient and Medieval Europe and the Mediterranean, (Ed. J. B. Harley-David Woodward), The University of Chicago Press, London, 1987, ss. 286-370.