Latin İmparatorluğu Döneminde Venedik’in Vasallık Politikası (1204-1261)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 615 - 629, 26.12.2023

Ömer Özdemir

https://doi.org/10.48120/oad.1346719

Öz

Müslümanlar üzerine gerçekleştirilmesi planlanan ancak Ortodoks Bizans İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’te son bulan IV. Haçlı Seferi (1202-1204), Venedik Cumhuriyetine büyük imkanlar sağlamıştır. Zira Haçlılara sağladığı donanma desteği sayesinde seferi başarıya taşıyan güç olarak Venedik müttefiklerinden pek çok ayrıcalık elde etmiştir. Bunun en açık yansıması ise Partitio Romaniae’da görülür. Bizans coğrafyasının Haçlılar ve Venedik tarafından paylaşıldığı bu belge ile Cumhuriyet İyon Denizi’nden Konstantinopolis’e kadar uzanan alanda pek çok irili ufaklı ada ve beldeyi ele geçirmiştir. Belirlenen yerler Doğu Akdeniz ticaret yollarının güvenliğini sağlamak adına oldukça stratejik konuma sahiptir. Ancak Venedik gibi bir deniz cumhuriyetinin birbirinden bu kadar uzak beldeleri elde tutması mümkün değildir. Zira bunun için gerekli olan askerî ve malî kaynaklardan yoksundur. Bundan dolayı Cumhuriyet paylaşım antlaşmasında doğrudan hâkimiyet kurmadığı her beldeye vasal atama yoluna gitmiştir. Merkeze bağlı kalacaklarından emin oldukları için Venediklilere öncelik verilse de başka milletlerden idareciler de vasal olarak Venedik’e biat etmişlerdir. Ancak söz konusu coğrafyanın kaotik durumundan ötürü vasallık politikasının beklenilen etkiyi yaratmadığı açıkça görülmektedir. Bu makalede, Venedik’in vasal atadığı altı farklı bölge mercek altına alınmıştır. Taraflar arasındaki antlaşmalar Türkçeye çevrilerek Cumhuriyetin hangi kıstaslar çerçevesinde politikalar ürettiği ve bunların nasıl sonuçlar doğurduğu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Venedik, Haçlılar, Latinler, Bizans İmparatorluğu, Vasallık

Vassalage Policy of Venice in the Era of Latin Empire (1204-1261)

Öz

The Fourth Crusade (1202-1204), which was planned to target Muslims but ended in the capital of Orthodox Byzantium, Constantinople, provided great opportunities to the Venetian Republic. Thanks to the naval support it provided to the Crusaders, Venice, as the driving force behind the successful campaign, gained many privileges from her allies. The most evident reflection of this can be seen in the Partitio Romaniae, where the territories of Byzantium were divided between the Crusaders and Venice. Through this document, the republic assumed the ownership of numerous small and large islands and towns in the area that extended from the Ionian Sea to Constantinople. The designated locations held a strategic position to ensure the security of the trade routes in the Eastern Mediterranean. However, it was feasible for a maritime republic like Venice to maintain control over distant territories. It lacked the necessary resources, both in terms of military and finances. Therefore, as a result, the republic followed a policy of appointing vassals to oversee the territories it didn't directly establish control over. Although priority was given to Venetians due to their loyalty, administrators from other nations also became vassals under Venice. Yet, due to the chaotic state of the region in question, it's evident that the vassal policy didn't yield the expected results. This article examines six different regions where Venice appointed vassals. The agreements between the parties were translated into Turkish, and the criteria under which the republic produced policies and how these resulted were examined.

Anahtar Kelimeler

Venice, Crusaders, Latins, Byzantine Empire, Vassalage

Kaynakça

• Ana Kaynaklar
• Andrea Dandolo, Chronica Per Extensum Descripta, RIS XII, ed. L. A. Muratori, Bologna: 1728.
• Cafari et Continuatorum Annales Ianuae 1099-1294, MGH SS XVIII, Hannover 1863.
• G. L. Fr. Tafel ve G. M. Thomas, Urkunden zur alteren Handels- und Staatgeschichte der Republik Venedig I-II, Viyana: Der Kaiserlich-Königlichen Hof- und Staatsdruckerei, 1856.
• Geoffroi de Villehardouin, Memories of the Crusades, ing. çev. Frank Marzials, London: 1921.
• Historia Ducum Veneticorum, ed. H. Simosfeld, MGH SS XIV, Hannover: 1883.
• Liber Iurium Reipublicae Genuensis I, Historiae Patriae Monumenta, Torino: 1854.
• Martin da Canal, Les Estories de Venise, ing. çev. Laura K. Morreale, Archivio del Littorale Adriatico XII, Padova: 2009.
• Niketas Choniates, O City of Byzantium, ing. çev. Harry J. Magoulias, Detroit: Wayne State University Press, 1984.
• Ralph of Coggesgall, Chronicle, “Contemporary Sources for the Fourth Crusade”, ed. Alfred J. Andrea, Boston: Brill, 2008.
• Robert of Clari, The Conquest of Constantinople, ing. çev. Edgar Holmes McNeal, New York: Columbia University Press, 2005.
• The Devastatio Constantinopolitana, “Contemporary Sources for the Fourth Crusade”, ed. Alfred J. Boston: Brill, 2008.
• The Old French Chronicle of Morea, An Account of Frankish Greece after the Fourth Crusade, ing. çev. Anne Van Arsdall ve Helen Moody, Farnham: Ashgate, 2015.
• Araştırma Eserler
• Balard, Michel, “The Genoese in the Aegean”, Mediterranean Historical Review, 1989, 158-174.
• Brand, Charles M., “Partitio Romaniae”, The Oxford Dictionary of Byzantium III, Oxford University Press, Oxford 1991, 1591-1592.
• Brown, Horatio F., Venice An Historical Sketch of the Republic, London: Rivington Percival&Co, 1895.
• Bury, John B., “The Lombards and Venetians in Euboia 1205-1303”, The Journal of Hellenic Studies, VII, (1886): 309-352.
• Carile, A., “Partitio Terrarum Imperii Romanie”, Studi Veneziani, 7, 1965, 125-305.
• Constable, Olivia Remie, Housing the Stranger in the Mediterranean World; Lodging and Travel in Late Antiquity and the Middle Ages, New York: Cambridge University Press, 2003.
• Finlay, George, A History of Greece: from its Conquest by Roman to the Present Time B. C. 146 to A. D. 1864, Vol IV, Oxford: Oxford University Press, 1877.
• Fotheringham, J. K., “Genoa and the Fourth Crusade”, The English Historical Review, Vol 25 No. 97, (1910): 26-57.
• Fotheringham, J. K., Marco Sanudo Conqueror of the Archipelago, Oxford: Clarendon Press, 1915.
• Gasparis, Charalambos, “The Period of the Venetian Rule on Crete: Breaks and Continuities during the Thirteenth Century”, içinde Urbs Capta, The Fourth Crusade and its Consequences, ed. Angeliki Laiou, 233-246. Paris: Lethielleux, 2005.
• Gertwagen, Ruthy, “Venice’s Policy towards the Ionian and Aegean Islands c. 1204-1423, The International Journal of Maritime History 1-20, (2014): 1-20.
• Grierson, Philip, “Hyperpyron”, The Oxford Dictionary of Byzantium II, Oxford University Press, Oxford 1991, 964-965.
• Grierson, Philip, “Manuelaton”, The Oxford Dictionary of Byzantium II, Oxford University Press, Oxford 1991, 1292.
• Heyd, W., Yakındoğu Ticaret Tarihi, çev. Enver Ziya Karal, Ankara: TTK Yayınları, 2000.
• Hodgson, F. C., Venice in Thirteenth and Fourteenth Centuries, London: George Allen&Sons, 1910.
• Jacoby, David, “Byzantine Crete in the Navigation and Trade Networks of Venice and Genoa”, içinde Byzantium, Latin Romania and the Mediterranean, 517-540. Aldershot: Routledge, 2001.
• Jacoby, David, “The Venetian Presence in the Latin Empire of Constantinople (1204-1261): the Challenge of Feudalism and the Byzantine Inheritance”, içinde Byzantium, Latin Romania and the Mediterranean, 141-201. Aldershot: Routledge 2001.
• Küçüksipahioğlu, Birsel, “Dördüncü Haçlı Seferi ve İstanbul’un Ele Geçirilmesi”, içinde Byzantion’dan Constantinopolis’e İstanbul Kuşatmaları, ed. Murat Arslan – Turhan Kaçar, 335-348. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2017.
• Laiou, Angeliki E. ve Morrisson, Cecile, The Byzantine Economy, Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• Lane, Frederic C., Venice A Maritime Republic, London: The John Hopkins University Press, 1973.
• Longnon, Jean, “The Frankish States in Greece 1204-1311”, içinde A History of the Crusades, II, ed. K. M. Setton, 235-274. London: The University of the Wisconsin Press, 1969.
• Madden, Thomas F., Enrico Dandolo and the Rise of Venice, Maryland: The John Hopkins University Press, 2003.
• Madden, Thomas F., Venice A New History, New York: Penguin Group, 2012.
• Miller, William, The Latins in the Levant; A History of Frankish Greece 1204-1566, New York: E. P. Dutton and Company, 1908.
• Nicol, Donald M., Bizans ve Venedik; Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları, 2000.
• Nicol, Donald M., The Despotate of Epiros 1267-1479, Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
• Norwich, John Julius, A History of Venice, London: Penguin Books, 2003.
• Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara: TTK Yayınları, 2011.
• Pryor, John H., Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş; Araplar, Bizanslılar, Batılılar ve Türkler, çev. Tunç Tayanç, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2004.
• Robbert, Louise Buenger, “Venice and Crusades”, içinde A History of the Crusades Vol V, ed. K. M. Setton, 379-451: London: University of Wisconsin Press, 1969.
• Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi III, çev. Fikret Işıltan, Ankara: TTK Yayınları, 2019.
• Schilbach, Erich, “Litra”, The Oxford Dictionary of Byzantium II, Oxford University Press, Oxford 1991, 1238.
• Setton, K. M., The Papacy and the Levant 1204-1571 Vol I, Philadelphia: The American Philosophical Society, 1976.
• Wolff, Robert Lee, “The Latin Empire of Constantinople 1204-1261”, içinde A History of the Crusades, II, ed. K. M. Setton, 187-234. London: The University of Wisconsin Press, 1969.