Bizans Yollarında Unutulmuş Bir Yerleşim: Korniaspa

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 62 - 82, 26.06.2024

Pınar Serdar Dinçer , Emre Doğandor

https://doi.org/10.48120/oad.1374604

Öz

Tarihi geçmişi Roma dönemine dek uzanan Korniaspa'nın coğrafi konumu, Bizans Anadolu'sunda tarihî coğrafya açısından hâlâ bir gizemdir. Korniaspa'nın yerini tespit etmeye yönelik yürütülen önceki girişimler, öznel varsayımlar ve daha spesifik bilgilere duyulan ihtiyaç nedeniyle sınırlı kalmış, bu da tam yerini belirlemeyi zorlaştırmıştır. Ancak tarihi kayıtlar Korniaspa'nın Kapadokya ile Galatya sınırında yer aldığını ve Tavium'u Sebasteia'ya bağlayan ana yol üzerinde bulunduğunu göstermektedir. Çevredeki yüzey araştırmalarında Bizans kalıntıları bulunsa da bunların, henüz kapsamlı kazı çalışmalarının yapılmadığı Tavium'dan geldiği düşünülmektedir. Korniaspa ile ilgili olarak, eldeki kaynaklar Ariusçu piskopos Eunomios'un doğum yerinin Korniaspa bölgesi olduğunu söylemektedir. Aynı zamanda, Korniaspa yalnızca bir kez yazıtlı kayıtlarda geçer ve bu, Phrygia, Dorylaion'da ikinci erken döneme (M.S. 3. yüzyıl) tarihlendirilmiş bir adak taşının arkasında yer alır. Ancak, ilgili referansın Korniaspa'ya atıfta bulunduğu konusundaki gerçeklik tartışmalı olmakla beraber çoğu araştırmacı, yazıtın Korniaspa’yı işaret ettiği konusunda hemfikirdir.
Bu makale, Korniaspa adının olası Kelt kökenini ve bölgenin Kelt geçmişiyle olan bağlantısını incelemektedir. Ayrıca Korniaspa'nın, Basil'in iddia ettiği gibi Galatya'nın bir parçası olup olmadığını ve Korniaspa'nın Avrupa ile ilintili bağlantılarını araştırmaktadır. Çalışma, Korniaspa'nın konumuna ilişkin en doğru anlayışa ulaşmak için mevcut tüm kanıtların dikkate alınması ve öznel varsayımların ortadan kaldırılması gerektiğinin altını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Korniaspa, Keltler, Galatya, Eunomius, Tarihi Coğrafya

A Forgotten Settlement on the Byzantine Roads: Korniaspa

Öz

The geographical location of Korniaspa, whose history dates to the Roman period, remains a mystery in terms of historical geography in Byzantine Anatolia. Previous attempts to locate Korniaspa have been limited by subjective assumptions and the need for more specific information, making it challenging to pinpoint its exact location. However, historical records indicate that Korniaspa was situated along the border of Cappadocia and Galatia and along the main road connecting Tavium to Sebasteia. Although Byzantine remains were found during the surveys in the neighbourhood, they are thought to have come from Tavium, where extensive excavations have not yet been conducted. Concerning Korniaspa, the available sources say that the birthplace of the Arian bishop Eunomios was in the Korniaspa region. At the same time, Korniaspa appears only once in inscriptional records, on the back of a votive stone in a second early 3rd-AD-dated graveyard in Phrygia, Dorylaion. Although the authenticity of this reference to Korniaspa is disputed, most researchers agree that it refers to Korniaspa.
This article examines the possible Celtic origin of the name Korniaspa and its connection to the Celtic past of the region. It also explains whether Korniaspa was part of Galatia, as Basil claimed, and the European links to Korniaspa. This study highlights the need to consider all available evidence and eliminate subjective assumptions to arrive at the most accurate understanding of Korniaspa's location

Anahtar Kelimeler

Korniaspa, Celts, Galatia, Eunomius, Historical Geography

Kaynakça

• Belke, Klaus, “Galatien in der Spätantike”, Asia Minor Studien Forschungen in Galatien, 12, (1994), 171-188.
• Belke, Klaus ve Marcell Restle, Tabula Imperii Byzantini. 4, Galatien und Lykaonien, Viyana: Verl. der Österr. Akad. der Wiss. 1984.
• Bittel, Kurt, Kleinasiatische studien Istanbuler Mitteilungen 5, İstanbul: Archäologisches Institut des Deutschen Reiches, 1942.
• Brugarolas, Miguel, Gregory of Nyssa an English translation with supporting studies/Contra Eunomium I. Vigiliae Christianae, Supplements, Volume: 148, Leiden: Brill, 2018.
• Caesar, Julius, The Gallic War. çev. Henry John Edwards Cambridge: Harvard University Press, 1989.
• Coşkun, Altay, Interkulturelle Ortsnamen in Zentralkleinasien und Galatische Geschichte, Toronto: Names in Multi-Lingual, Multi-Cultural and Multi-Ethnic Contact. Proceedings of the 23rd International Congress of Onomastic Sciences (ICOS XXIII), 2009, 243–253.
• Coşkun, Altay, “Belonging and Isolation in Central Anatolia: The Galatians in the Graeco- Roman World”, içinde Belonging and Isolation in the Hellenistic World, ed. Sheila Ager ve Reimer Faber, Toronto: University of Toronto Press, 2012, 73-95.
• Coşkun, Altay, “A Survey of Recent Research on Ancient Galatia (1993–2019)”, Galatian Victories and Other Studies into the Agency and Identity of the Galatians in the Hellenistic and Early-Roman Periods Colloquia Antiqua, Leuven: Peeters, 2022, 3-94.
• Çoşkun, Altay, “Pauline Churches in the Galatike Chora: A New Plea for Their Location in North Galatia”, Galatian Victories and Other Studies into the Agency and Identity of the Galatians in the Hellenistic and Early-Roman Periods Colloquia Antiqua, Leuven: Peeters, 2022, 323-364.
• Cox, Machell, William, Christopher ve Cameron, Archibald. Monuments from Dorylaeum et Nacolea. «Monumenta Asiae Minoris Antiqua» [MAMA], 5. Manchester: Manchester Uni Press. 1937.
• Cuntz, Otto ve Gerhard, Wirth, Vol 1: Itineraria Antonini Augusti et Burdigalense, Boston: De Gruyter, 1990.
• Cuntz, Otto, Imperatoris Antonini Augusti itineraria provinciarum et maritimum (Itineraria Romana 1, 1-85), Leipzig: B. G. Teubner, 1929.
• Digital Atlas of Roman Empire, Erişim Harizan 26, 2023 https://imperium.ahlfeldt.se/ Foss, Clive, Atlas of the Greek and Roman World. ed. Richard Talbert, New Jersey: Princeton University Press, 2000.
• Franz, Johannes, Fünf Inschriften und fünf Städte in Kleinasien eine Abhandlung topographischen Inhalts, Berlin: Nicolaischen Buchhandlung, 1840.
• French, David, “Roma Yolları ve Mil Taşları”. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı II. Araştırma Sonuçları Toplantısı, İzmir: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1985, 123-129.
• French, David, Roman Roads and Milestones of Asia Minor Vol. 3: Milestones, Fasc. 3.4: Pontus et Bithynia (with Northern Galatia), Londra: BIAA Electronic Monograph 4, 2013.
• Gümüşçü, Osman, Kılıç, Yusuf, Çınar, Hüseyin ve Abdullah Uğur, ATTAP (Açıklamalı Türkiye Tarih Atlası Projesi). Ankara: TÜBİTAK/SOBAG, 2011.
• Hennessy, Kathryn, Remarkable Books: The World's Most Beautiful and Historic Works. New York: DK Penguin Random House, 2018.
• Hild, Friedrich, Das byzantinische Strassensystem in Kappadokien, Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1977.
• Hild, Friedrich ve Marcell Restle, Kappadokien (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandos). Tabula Imperii Byzantini, Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1981.
• David Rumsey Historical Map Collection. “Map of Asia Minor”, Temmuz 25, 2023. https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~340460~90108631:ASIAE--I--TAB
• Holder, Alfred, Alt-celtischer Sprachschatz. Leipzig: Teubner, 1896.
• Kaya, Mehmet Ali, “Anadolu'da Roma Eyaletleri: Sınırlar ve Roma Yönetimi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 24/38, (2005), 11-30.
• Lieu, Judith, Marcion and the Making of a Heretic: God and Scripture in the Second Century, Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
• Löhberg, Bernd, “Antonine Itinerary. Tabulae Geographicae”, Temmuz 23, 2023. https://www.tabulae-geographicae.de/english/roman-empire/the-antonine-itinerary/
• Luján, Eugeino, “The Galatian Place Names in Ptolemy and the Methodological Problems of Dealing with Celtic Linguistic Evidence in Asia Minor”, New Approaches to Celtic Place Names in Ptolemy’ Geography, Madrid: Ediciones Clasicas, 2005, 253-265.
• Marek, Christian, Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia (Istanbuler Forschungen), Tübingen: Ernst Wasmuth Verlag, 1993.
• Marek, Christian, In the Land of a Thousand Gods: A History of Asia Minor in the Ancient World, New Jersey: Princeton Univesity Press, 2016.
• Métivier, Sophie, La Cappadoce (IVe-VIe siècle): Une histoire provinciale de l’Empire romain d’Orient, Paris: Éditions de la Sorbonne, 2016.
• Migne, Jacques Paul, Patrologiae Cursus Completus, Paris: Series Graeca (vol. 45), 1858.
• Mitchell, Stephen, The Ankara district: the inscriptions of North Galatia. Londra: British Inst. of Archaeology at Ankara, 1983.
• Mitchell, Stephen, Anatolia. Land, Men, and Gods in Asia Minor. Volume II. The Rise of the Church. Oxford: Oxford University Press, 1993.
• Mitchell, Stephen ve French, David, The Greek and Latin Inscriptions of Ankara (Ancyra) Vol. 2 Late Roman, Byzantine and Other Texts, Münih: Verlag C. G. Beck, 2012.
• Ramsay, William Mitchell, “The historical geography of Asia Minor”, Royal Geographical Society Supplementary Papers, 4, (1890), 264-315.
• Sims-Williams, Patrick, Ancient Celtic Place-Names in Europe and Asia, Oxford: Blackwell, 2006.
• Speidel, Michael, “Hellennistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu: Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri”, Hellenistik Kappaddokia Krallığı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019, 118-133.
• Strabo, The Geography, Çev: Hans Claude Hamilton, Londra: George Bell & Sons XII/6, 1903.
• Liebana, Francisco Villar ve, Blanca María Prosper, “Los nombres de Córcega y sus paralelos europeos y minorasiáticos”, içinde Vascos, celtas e indoeuropeos. Genes y lenguas, ed. Francisco Villar Liebana ve Blanca María Prosper, Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca, 2005, 79-86.
• van Dam, Raymond “The Evil in Our Bosom”: Eunomius as a Cappadocian Father, içinde Becoming Christian: The Conversion of Roman Cappadocia, ed. Raymond van Dam, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press, 2003, 15-46.
• Voorburg, Rene, “Tabula Peutingeriana”, Temmuz 27, 2023, https://www.omnesviae.org/viewer/ Zgusta, Ladislav, Kleinasiatische Ortsnamen, Heidelberg, Winter, 1984.