AN OVERVIEW OF THE ROYAL CENTER ANTIOCHEIA WHICH WAS FOUNDED BY THE KINGS OF SELEUCUS AND THE ANTIOCHEIA CITIES IN ITS IMMEDIATE VICINITY

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 35 - 52, 20.03.2019

Meltem Temizkan

https://doi.org/10.33469/oannes.6

Öz

After the death of the Macedonian King Alexander the Great, the empire he founded had been divided as a result of the wars between his commanders due to the absence of an heir. The King of Seleukos, Seleukos I Nikator seized part of the Asia Minör territory after these wars. The king has built cities in order to continue his domination in these lands. Sixteen of these cities which founded by Seleukos I Nikator including the royal center were named as Antiocheia. Other Seleucid kings, who came to power after Seleukos I Nikator, were also established cities called Antiocheia. It was observed that these cities were focused especially in the immediate vicinity of the royal center of Antiocheia. In this context, the establishment of new cities in the lands captured by the kings and the fact that they gave names to these new cities in a way which is connected to their own culture provided the permanence of their domination in the lands they had acquired. At the same time, with the establishment of these new cities, it was seen that there was also an increase in the colonization activities and it was understood that some cities in the vicinity of the king center Antiokheia only changed their names to Antiocheia. This situation has been shown to be a link between the city and kingdom. The accessibility of both the commercial and the raw material sources of the cities of Antiocheia had attracted the attention of the Hellenistic Kingdoms and later of the Roman Empire. It was determined that the cities of Antiocheia are still important after Seleucid Kingdom. In this study, both the royal center Antiocheia and the other Antiocheia cities that were established in the region surrounding the city were aimed to be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Seleucus, Hellenism, Colony, Antiokheia, Rome

SELEUKOS KRALLARI TARAFINDAN KURULAN KRALİ MERKEZ ANTİOKHEİA VE YAKIN ÇEVRESİNDEKİ ANTİOKHEİA KENTLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Öz

Makedonya Kralı Büyük İskender’in ölümünden sonra, kurmuş olduğu imparatorluk gerçek anlamda bir varisin bulunmamasından dolayı komutanları arasında yaşanan savaşlar sonucunda bölünmüştür. Seleukos Kralı Seleukos I Nikator, yaşanan bu savaşların ardından Önasya topraklarının bir bölümünü ele geçirmiştir. Kral ele geçirmiş olduğu bu topraklarda hakimiyetini sürdürebilmek adına kentler inşa etmiştir. Krali merkez dahil olmak üzere Seleukos I Nikator’un kurmuş olduğu bu kentlerden on altısı Antiokheia olarak adlandırılmıştır. Seleukos I Nikator’dan sonra başa geçen diğer Seleukos krallarının da Antiokheia adında kentler kurdukları belirlenmiştir. Bu kentlerin özellikle krali merkez Antiokheia’nın yakın çevresinde yoğunlaştığı gözlemlenmiştir. Bu bağlamda kralların ele geçirmiş oldukları topraklarda yeni kentler kurmaları ve bu yeni kentlere kendi kültürlerine bağlı bir şekilde ad vermiş olmaları ele geçirmiş oldukları topraklarda hakimiyetlerinin kalıcılığını sağlamıştır. Aynı zamanda bu yeni kentlerin kurulması ile birlikte kolonileştirme faaliyetlerinde de artış olduğu görülmüş ve krali merkez Antiokheia’nın yakın çevresindeki bazı kentlerin yalnızca adlarının Antiokheia olarak değiştiği anlaşılmıştır. Bu durum kent ile krallık arasında bir bağ kurulmaya çalışıldığını göstermiştir. Antiokheia kentlerinin genelde hem ticari hem de hammadde kaynaklarına erişim açısından elverişliliği Hellenistik Krallıklar’ın ve sonrasında Roma İmparatorluğu’nun dikkatini çekmiştir. Böylelikle Antiokheia kentlerinin Seleukos Krallığı döneminden sonra da önemini koruduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada, hem krali merkez Antiokheia hem de bu kentin yakın çevresini kapsayan bölgede kurulmuş olan diğer Antiokheia kentlerinin analizi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seleukos, Hellenism, Koloni, Antiokheia, Roma

Kaynakça

• AKALIN, A. G., 2003. “Troas Synoikisis’i”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 33/21, ss. 1-16.
• AKALIN, A. G., 2006. “Hellenleştirmede Bir Yerleşim Öğesi: Katoikia”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 39/25, ss. 65-74.
• AKKURNAZ, S., 2018. “Sikkeler Işığında Alabanda’nın Siyasi ve Kültürel Tarihi’ne Kısa Bir Bakış”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1/5, ss. 298-324.
• AKTAŞ, M., 2006. Pisidia Antiocheia’sı Kent Sikkeleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• ALBAYRAK, Y., 2016. “Edessa’da Paganizm ve Hıristiyanlık”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 32, ss. 316-324.
• AUSTIN, M., 2006. The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest, Second Edition, Cambridge University Press.
• BARDAKÇI, K., 2017. Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Kilikia Bölgesi İle Lykaonia Bölgesi Arasındaki İlişkiler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• BARNES, H. – WHITTOW, M., 1998. “MedievalCastles: Antioch on the Maeander”, Anatolian Archaeology, 4, ss. 17-18.
• BEŞALTI, K., 2016. “Magarsus ve Mallos İlişkisi Hakkında Bir Değerlendirme”, Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2/2, ss. 32-38.
• BILLOWS, R. A., 1997. Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State, University of California Press.
• BİNGÖL, O. – KÖKDEMİR, G., 2012. “Menderes Magnesia’sı (Magnesia Ad Maeandrum) (1984-2010)”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi 75. Yıl Armağanı, Arkeoloji Bölümü Tarihçesi ve Kazıları, Anadolu/Anatolia Ek Dizi, III.2, Ed.: Orhan Bingöl-Aliye Öztan-Harun Taşkıran, Ankara, ss. 391-404.
• CHRISTENSEN-ERNST, J., 2012. Antioch on the Orontes: A History and a Guide, Hamilton Books.
• COHEN, G. M., 1978. Seleucid Colonies, Wiesbaden.
• COHEN, G. M., 1995. The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor, University of California Press.
• COHEN, G. M., 2006. The Hellenistic Settlements In Syria, The Red Sea Basin, and North Africa, University of California Press.
• COHEN, G. M., 2013. The Hellenistic Settlements in the East from Armenia and Mesopotamia to Bactria and India, University of California Press.
• DİNÇ, Y. – ÜÇEÇAM KARAGEL, D. , 2017. “Antakya Şehrinin Kuruluşu ve Mekansal Gelişimi”, Türkiye Coğrafyası Araştırmaları Prof. Dr. Mesut Elibüyük’e Armağan, Ed.: Ferhat Arslan, Pegem Akademi, Ankara, ss. 571-596.
• DOWNEY, G., 1961. History Of Antioch in Syria From Seleucus to the Arab Conquest, Princeton University Press.
• DOWNEY, G., 1963. Ancient Antioch, Princeton University Press.
• DURUKAN, M., 2017. “Yeni Veriler Işığında Mallos, Magarsos ve Antiokheia Ad Pyramos Problemi”, OLBA XXV, ss. 345-380.
• GÖKHAN, İ., 2014. “Roma ve Bizans Dönemlerinde Germanicia (Maraş)”, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, Vol. 2, ss. 76-87.
• GRAINGER, J. D., 1990. Seleukos Nikator –Constructing a Hellenistic Kingdom, by Routledge.
• HARRAK, A., 1992. “The Ancient Name of Edessa”, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 51, No. 3, ss. 209-214.
• İPLİKÇİOĞLU, B., 1997. Eskibatı Tarihi-I, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İPLİKÇİOĞLU, B., 2007. Hellen ve Roma Tarihinin Anahatları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• JONES, A. H. M., 1937. The Cities of the Eastern Roman Provinces, Oxford University Press.
• KAPLAN, A., 2016. “Antikçağ’da Denizcilik-İskenderun Körfezi Limanlarının Mimari Yapıları ve Deniz Ticaretine, Kültürel, Siyasi Hayata Etkileri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/33, ss. 325-336.
• KARAMUT, İ., 1987. Pisidia Antiokheia’sı Heykeltraşlığı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• KAŞKA, G., 2017. “Pisidia Antiokheia’sında Hristyanlık”, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 41, ss. 21-33.
• KAYA, M. A., 2000. “Suriye Krallığı’nın Büyük Menderes Havzasındaki Kolonileri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 15, ss. 121-136.
• KÖKDEMİR, G., 2015. “Magnesia Ad Maeandrum: 300 Yıllık Araştırma Tarihçesi “1715-2015”, Anadolu 41, ss. 159-185.
• KUTER, N. – ERDOĞAN, E., 2006. “Yalvaç, Pisidia Antiocheia Antik Kenti ve Çevresinin Peyzaj Özellikleri ve Turizm Açısından Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1/1, ss. 111-123.
• LEVICK, B., 1967. Roman Colonies in Southern Asia Minor, Clarendon Publisher.
• MALALAS, J., 1986. The Chronicle, Çev.: E. Jeffreys, M. Jeffreys, R. Scott, University of Melbourne Publication.
• MANSEL, A. M., 2014. Ege ve Yunan Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• MORKHOLM, O., 2000. Erken Hellenistik Çağ Sikkeleri-Büyük İskender’in tahta çıkışından Apameia Barışı’na kadar (İ.Ö. 336-188), Çev.: Oğuz Tekin, Homer Yayınları.
• ÖZHANLI, M., 2008. “Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008”, ANMED Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri 2009-7, Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul, ss. 70-74.
• ÖZHANLI, M., 2013. “Pisidia Antiokheia Özelinde Roma Dönemi Kent Planlaması”, I. Ulusal Pisidia Araştırmaları Sempozyumu, Pisidia Araştırmaları-I, (05-06.11.2012) Bildiri Kitabı, Süleyman Demirel Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Isparta, ss. 155-175.
• ÖZSAİT, M., 1985. Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
• PAMİR, H., 2001. “Seleuceia Pieria”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• PAMİR, H., 2009. “Alalakh’dan Antiokheia’ya Hatay’da Kentleşme Süreci”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12/6, ss. 258-288.
• PAMİR, H., 2014. “Antakya Hipodrom ve Çevresi Kazısı”, Hatay Arkeolojik Kazı ve Araştırmaları, Ed.: Aynur Özfırat-Çilem Uygun, Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, no.50, Antakya, ss. 251-274.
• POMEROY, S. B. – BURSTEIN, S. M. – DONLAN, W. – TOLBERT ROBERTS, J., 2004. A Brief History of Ancient Greece: Politics, Society and Culture”, Oxford University Press.
• RAMSAY, W. M., 2000. Tarsos. Aziz Pavlus’un Kenti, Çev.: Levent Zoroğlu, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• SALMERI, G., 2003. “Processes of Hellenization in Cilicia”, Olba VIII, ss. 265- 293.
• SARILAR, M., 2012. Küçükasya’daki Seleukos Kolonileri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• SARILAR, M., 2014. “Küçük Asya’da I. Antiokhos (Soter) Dönemi’nde Seleukos Kolonileri”, Eskiçağ Yazıları 6, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, ss. 159-190.
• SARILAR ÖZDEMİR, M., 2015. “Pisidia, Pamphylia ve Kilikia Bölgelerindeki Seleukos Kolonileri”, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu, (4-7 Kasım 2015) Bildiri Kitabı, AKMED, Antalya, ss. 663-684.
• SAUVAGET, J., 1934. “Le Plan De Laodiceé-sur-Mer”, Bulletin d’Etudes Orientales, 4, ss. 81-114.
• SAYAR, M. H., 1994. “Antik Kilikia’da Şehirleşme”, Türk Tarih Kurumu Kongresi XII/I, (12-16 Eylül 1994), Ankara, ss. 193–216.
• SÉVILLE, I. D., 2004. Étymologies - Livre 15: Les Constructions et lesTerres, Ed.: Jean-Yves Guillaumin, Pierre Monat, Presses Universitaires de Franche-Comté.
• SHERWIN WHITE, S. – KUHRT, A., 1993. From Samarkhand to Sardis: A new approach to the Seleucid empire, University of California Press.
• SÖNER, H., 2017. “Antiokheia ad Maeandrum Antik Kenti”, Humanitas, 5/9, ss. 139-153.
• STRABON, 1987. Geographika, Çev.: Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• STROOTMAN, R., 2014. Courts and Elites in the Hellenistic Empires: The Near East After the Achaemenids, c. 330 to 30 BCE, Edinburgh University Press.
• TAŞDÖNER ÖZCAN, K., 2015. “Hellenistik Dönemin Küçük Bir Krallığı: Kommagene”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 13, ss. 97-118.
• TAŞLIALAN, M., 1997. Yalvaç Pisidia Antiocheia, İstanbul.
• TAŞLIALAN, M., 1999. “Pisidia Antiokheia’sının Tarihçesi”, I. Uluslararası Pisidia Antiocheia Sempozyumu (2-4 Temmuz 1997) Bildiriler Kitabı, Kocaeli Gazetecilik ve Yayın, ss. 5-19.
• TEMİZKAN, M., 2017. Seleukoslar Döneminde Antiokheia (Antakya), Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
• TEMPESTA, C., 2013. “Central and local Powers in Hellenistic Rough Cilicia”, New Archaeological and Historical Approaches, Ed.: Michael C. Hoff-Rhys F. Townsend, Oxford, ss. 26-41.
• TEXIER, C., 2002. Küçük Asya, Çev.: Ali Suat, C. III, Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları.
• THONEMANN, P., 2016. The Hellenistic Age, Oxford University Press.
• TOPDAL, E., 2007. Kilikia Eyaleti: Kentler ve Roma Yönetimi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• TSCHERIKOWER, V., 1927. Die hellenistischen Stadtegründungen von Alexander dem Grossen bis auf die Römerzeit, Philologus. Supplemente, 19, Leipzig.
• ÜRKMEZ, Ö., 2014. “Eski Çağ’da Maraş ya da Margašti Germanicia”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2/11, ss. 67-95.
• ÜRKMEZ, Ö., 2016. “Antiochia ad Taurum; Antiochus IV; Astuwaramanza”, Kahramanmaraş Ansiklopedisi, no. 145, Ed.: İbrahim Solak, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayınları, Kahramanmaraş, ss. 307- 355.
• YILDIRIM, N., 2017. “Asi Nehri’nin Adı Üzerine Bir İnceleme”, Archivum Anatolicum (ArAn), 11/2, ss. 77-88.
• YILDIRIM, N., 2018. “Antiocheia’dan Antakya’ya Bir Kent Adının Serüveni Üzerine Analizler”, Cappadocia Journal of History and Social Sciences, Vol. 10, ss. 150-162.
• YILDIRIM, N. – ÖZKAYA DUMAN, O., 2018. “An Analytic Study on The Historical Development of Colonialism in International Relations”, Migration, Politics, Violence and Woman’s Studies, Ed.: Leyla Aydemir, Hamburg, ss. 407-424.
• YİĞİTPAŞA, D., 2016a. Doğu Anadolu Geç Demir Çağı Kültürü, Gece Kitaplığı.
• YİĞİTPAŞA, D., 2016b. “Cultural Change In The Post-Urartian, Median And Achaemenid Periods Of Eastern Anatolia”, Amisos, 1/1, s. 87-106.