SORULARLA ESKİÇAĞ (ESKİBATI) TARİHİ’NDE YÖNTEM SORUNU

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 155 - 176, 24.09.2019

Hüseyin Üreten

https://doi.org/10.33469/oannes.10

Öz

Bilimsel anlamda “Eskibatı” kavramı ile bugün, Eski Hellen ve Roma’nın İÖ 3.000/2.800’lerden İS 7. yüzyıl başlarına kadar uzanan yaklaşık 3.500 yıllık dönemi tanımlanmaktadır. Eskibatı kavimlerinin, bir başka deyişle, bugünkü Avrupa kültür ve uygarlığının “düşünsel atası” sayılan Hellen kültürü yanında bu kültürün Avrupa’ya taşınmasında aracı olan Roma kültürünün tarihi, böylece başında Minos Uygarlığının bulunduğu, sonunda ise tüm Akdeniz’in fethedilerek “mare nostrum” olarak adlandırılmasının yer aldığı bir zaman kesiti içinde gelişmiştir. Eskibatı tarihinin coğrafi mekânı ise, Ege Havzası ile Kıta Hellas ve İtalya başta olmak üzere, içinde Karadeniz’in de yer aldığı 2.969.000 km2lik bir alandır. Bu alanda erken tarihlerden itibaren ortaya çıkan hiçbir devlet “Eskibatı” kavimleri olan Eski Hellen, Roma gibi geniş çaplı imparatorluklar haline gelmemişler doğrusunu söylemek gerekirse siyasal ekonomik bir sistem geliştirmemişlerdir. Bu nedenle Eskibatı Tarihi’ni bilmek ve anlamak aynı zamanda birçok milletin tarihi bir başka deyişle Dünya Tarihi hakkında da az ya da çok bilgi sahibi olmak demektir. Bu bağlamda, biz çalışmamızda “Eskiçağ” kavramının yer ve zaman bakımından değerlendirilmesi, bilimsel anlamda nitelikleri gereği “Eskidoğu Tarihi” ve “Eskibatı Tarihi” olarak genellikle iki gruba ayrılması, bu alanlarda özellikle de Eskibatı Tarihi alanında araştırma konularının nasıl belirlendiği, belirlenen konunun nasıl araştırılması gerektiği, araştırma konusuyla ilgili verilerin toplanması, analiz edilmesi ve değerlendirilmesi süreçlerinin ise nasıl gerçekleştirileceği gibi konularda en çok merak edilen soruları cevaplandırmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Eskiçağ, Eskibatı, Eski Hellen, Roma, Eskibatı Sorunu

PROBLEM OF METHODOLOGY IN THE HISTORY OF ANTIQUITY (ANCIENT WEST) WITH QUESTIONS

Öz

In the scientific meaning, the modern concept of “the Ancient West” defines the period of some thirty five centuries of Ancient Greece and Rome from 3.000/2.800 BC to 7th century AD. History of the European nations, that is the Hellenic culture which was considered as the “intellectual ancestor” of modern European culture and civilisation and also the Roman culture which was a medium in the transfer of this culture to Europe, thus developed in a time span that was started with the Minoan Civilisation and ended with the unification of the Mediterranean and its denomination as “mare nostrum”. Geographical space of Ancient Western history was an area of 2.969.000 km2 that encompass Aegean Basin, Continental Greece, Italia and Black Sea regions. None of the previous States of this area formed large empiers similar to that of “Ancient Western” nations of Greece and Rome and in fact could not be able to develop a political and economic system. In this context this study tries to answer the most disputed questions on the topics like evaluation of the concept of “Antiquity” with regard to space and time, in the scientific meaning its general demarcation into two main fields as “Ancient Eastern History” and “Ancient Western History” on the ground of their characteristics, how the research topics are determined within these subfields, especially in the Ancient Western History, how a determined topic needs to be studied and finally how must be the processes of collection of data related to research topic, their analysis and evaluation.

Anahtar Kelimeler

Antiquity, Ancient West, Ancient Greece, Roma, Issue of Methodology in Ancient Western History

Kaynakça

• ALKAN, N., 2015. “Efsaneden Aydınlanmacı Geleneğe Tarih Düşüncesi”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarihyazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji, Editör: Ahmet Şimşek, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, ss. 21 - 37.
• CARR, E. H., 1994. Tarih Nedir?, Çeviren: Misket Gizem Gürtürk, İletişim Yayınları.
• ERGİN, G., 2013. “Türk Klasik Bilimlerinde Kaynak Kitaplar Sorunu”, Arkeoloji Gazetesi, 25 Mart (http://arkeolojigazetesi.com/?author=7: Erişim Tarihi: 10 Şubat 2019).
• İPLİKÇİOĞLU, B., 1997. Eskibatı Tarihi I: Giriş, Kaynaklar, Bibliyografya, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• KARABAĞ, G., 2015. “Disiplinlerarası Tarih Çalışması”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarihyazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji, Editör: Ahmet Şimşek, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, ss. 223 - 258.
• KILIÇBAY, M. A., 2005. “Bir Akdeniz Ütopyası: Akdeniz Birleşik Devletleri”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, 9/34, ss. 231 - 238.
• KÖROĞLU, K., 2006. Eski Mezopotamya Tarihi: Başlangıcından Perslere Kadar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KÜLÇÜR, Ç., 2010. Erken Cumhuriyet Döneminde Eskiçağ Tarihi Araştırmaları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• ÖZTÜRK, İ. H., 2015. “Bilimsel (Modern) Tarihten Parçalanmış (Postmodern) Tarihe”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarihyazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji, Editör: Ahmet Şimşek, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, ss. 39 - 66.
• SARIGÖLLÜ, A., 1971. Roma Edebiyatında Tarih, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara.
• SÖNMEZ, E., 2010.Annales Okulu ve Türkiye’de Tarih Yazımı: Annales Okulu’nun Türkiye’deki Tarihyazımına Etkisi (Başlangıçtan 1980’e), Tan Kitabevi Yayınları.
• ŞAHİN, S., 1995. “Türkiye Genelinde Eskiçağ Bilimleri ve Eskiçağ Tarihi Temel Bilimleri”, Arkeoloji Dergisi, III, ss. 203 - 214.
• ŞİRİN, İ., 2015. “Genel Tarih Anlayışları”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarihyazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji, Editör: Ahmet Şimşek, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, ss. 93 - 117.
• TURAN, İ., 2015. “Tarih Araştırmaları İçin Sanal Arşiv ve Kütüphane Kullanımı”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarihyazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji, Editör: Ahmet Şimşek, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, ss. 179-197.