Konya Çeşmelisebil Belediye Bahçesinde Korunan Roma Dönemi Taş Eserler

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 449 - 465, 20.09.2022

Nizam Abay

https://doi.org/10.33469/oannes.1098108

Öz

Çeşmelisebil, günümüz Konya ili Sarayönü ilçesine bağlı bir mahalledir. Antik Dönem Phrygia sınırları içerisinde kalan ve birçok uygarlığa ev sahipliği yapan yerleşimin antik ismi Gdanmaa veya Kristenos olarak bilinmektedir. Kentte, Roma ve Bizans Dönemi ait birçok arkeolojik buluntu karşımıza çıkmaktadır. Bu buluntulardan bazıları da belediye binasının bahçesinde yer almaktadır. Çalışma kapsamına alınan stel ve sunak buluntu grubu, yerel kireç taşından yapılmış dikdörtgen prizma formundadır. Buluntular üzerindeki ana kabartma figürler, genelde aynı tipte olup tek başlarına veya çift olarak tasvir edilmişlerdir. Alçak kabartma olarak işlenen bu figürlerin ikonografik ve stilistik durumu, yakın bölgedeki eserlerle kıyaslandığında MS 2-3. yüzyıllar arasına tarihlendirilmektedir. Bu ana kabartma figürlere Grekçe yazıt ve çeşitli objelerin eşlik ettiği de görülmektedir. Bu objelerin kadınların günlük hayatta kullandıkları iğ, öreke ve üç ayaklı masa gibi ev eşyaları oldukları anlaşılmaktadır. Dolayısıyla yazıtlar bağlamında da bir kadın veya erkeğe ait olduğunu anladığımız bu eserler, ölü gömme geleneği ve kültüyle ilgili önemli veriler de sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sarayönü, Mezar Steli, Sunak, Roma, İkonografi

Roman Stone Artefacts Preserved in Municipal Garden of Konya Çeşmelisebil

Öz

Çesmelisebil is a neighborhood in the Sarayönü district of present-day Konya province. The ancient settlement is known as Gdanmaa or Kristenos, which hosted many civilizations, was within the borders of Ancient Phrygia. Numerous archaeological findings were collected from the Roman and Byzantine Periods in the city. Some of these findings are located in the garden of municipality building. The stele and altar finding group included in the study are in the form of rectangular prisms, and made of local limestone. The main relief figures on the findings generally demonstrate the same type and are depicted singly or in pairs. The iconographic and stylistic character of these figures, which are carved in low relief, are dated to 2nd-3rd centuries AD when compared to the artefacts in the nearby region. It is also seen that these main relief figures are accompanied by Greek inscriptions and various objects. It is understood that these objects are household items such as spindles, distaff, houses, trivet tables which were used by women in daily life. Therefore, these artefacts, which we understand that belong to a woman or a man in the context of inscriptions, also provide important data about the burial tradition and cultic

Anahtar Kelimeler

Sarayönü, Grave Stele, Altar, Roman, Iconography

Kaynakça

• ABAY, N., 2016. “Konya Koyunoğlu Müzesinde Roma Dönemine Ait İki Stel”, SEFAD, 35, ss. 329-342.
• BAHAR, H., 2014. “İlk Çağda Sarayönü” Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu Bildiri Kitabı, Konya Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, ss. 1-26.
• BAŞARAN, C., 1995. Anadolu Mimari Bezemeleri Roma Çağı Lotus-Palmet Öğesi, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını, Erzurum.
• BELKE, K. – RESTLE, M., 1984. Galatien und Lykaonien, Tabula Imperii Byzantini, Verlag Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften, Wien.
• COULTON, J.J., 2005. “Pedestals as Altar in Roma”, Asia Minor Anatolian Studies, 55, ss.127-157.
• DELEMEN, İ., 1993. Anadolu’da Atlı Tanrılar. Lykia, Pisidia, Lykaonia, Isauria, Phrygia, Lydia ve Karia Bölgelerinde Taş Eserler Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• DELEMEN, İ., 1999. “Anatolian Rider-Gods Anatolian Rider-Gods: a study on stone finds from the Regions of Lycia, Pisidia, Isauria, Lycaonia, Phrygia, Lydia and Caria in The Late Roman Period”, Asia Minor Studien, 35, Bonn.
• FIRATLI, N., 1965. “İstanbul’un Yunan ve Roma Mezar Stelleri”, Belleten, XXIX /114, ss. 263-328.
• HORSLEY., G.H.R., 2007. The Greek and Latin Inscriptions in the Burdur Archaeological Museum. Regional Epigraphic Catalogues of Asia Minor 5. British Institute of Archaeology at Ankara. Monographs, 34, The British Instıtute of Archaelogy at Ankara.
• HUBNER, S., 2003. Spiegel und Soziale Gestaltungskraft alltäglicher Lebenswelt: Der Kult des Men in Lydien und Phrygien, (ed. E. Schwertheim ve E. Winter) Religion und Region. Götter und Kulte aus dem östlichen Mittelmeerrraum, Asia Minor Studien (45), Bonn, 179-200.
• KARACA, E., 2012. Allianoi’dea Bulunmuş Kemik Ağırşak ve Örekeler, İsmail Fazlıoğlu Anı Kitabı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları, No.3, ss.133‐138, Edirne.
• KARAYAKA, N., 2007. Hellenistik ve Roma Döneminde Pisidia Tanrıları, Ege Yayınları, İstanbul.
• KELP, U., 2015. Grabdenkmal und lokale Identität: ein Bild der Landschaft Phrygien, Asia Minor Stadien 74, Kelp, Ute.
• KOCH, G., 2001. Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri, Çev.: Z. Zühre İlkgelen, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• KRETSCHMER, P.,1896. Einleitung in die Geschichte der Griechischen Sprache, Göttingen, Vandenhoech.
• KURT, M., 2014. “Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Sarayönü ve Çevresi” Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu Bildiri Kitabı, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Konya, ss. 27-44.
• LOCHMAN, T., 2003. Grab und Votivreliefs asu Phrygien, Art Print, Basel.
• MALAY, H., 1987. Epigrafi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• MAMA I, 1928. “Monumenta Asiae Minoris Antiqua”, Ed. Calder, W. M, The Manchester University Press, London.
• MAMA VII, 1956. “Monuments from Eastern Phrygia”, Ed. Calder, W.M., The Manchester University Press, London.
• MAMA XI, 1957. Monumenta Asiae Minoris Antiqua. Kaynak: http://mama.csad.ox.ac.uk/monuments/MAMA-XI-204.html.
• MCLEAN, B.H., 2002. Greek and Latin Inscrıptıons In The Konya Archaeologıcal Museum, Ankara: British Institute of Archaeology.
• MITCHELL, S., 1993. Anatolia Land, Men, and Gods in Asia Minor, Vol I: The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule, Clarendon Press: Oxford.
• NEWBOLD, R., 1925. ''The Eagle and the Basket on the Chalice of Antioch'', America: American Journal of Archaeology, 29, ss. 357-380.
• ÖZCAN, F., 2014. “Isparta Müzesi’nden Yerel Stilde Bazı Roma Dönemi Mezar Stelleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32, ss. 143-154.
• PFUHL, E. – MOBIUS, H., 1977. Die Ostgriechischen Grabreliefs, I. Mainz: Verlag Philipp von Zabern.
• PFUHL, E. – MOBIUS, H., 1979. Die Ostgriechischen Grabrelief: Textband II, Mainz: Verlag Phillip von Zabern.
• PTOLEMY, 1843. Geographikes Hyphegeseos (Geographika), Yay. Haz.:C. F. A. Nobbe, Lipsiae.
• RAMSAY, A. M., 1906. “Isaurian And East-Phrygian Art In The Third And Fourth Centuries After Christ”, Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Ed.: W. M. Ramsay, Aberdeen, ss. 3-92.
• ROBERT, L., 1946. “Un dieu Anatolien: Kakasbos”, Hellenica III, ss. 38-73.
• SEVİN, V., 2001. Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• SEVGÜL, Ç. C., 2019. “Eşyanın Cinsiyeti: Hitit Ritüellerinde Kadın”, TUBA-AR/24, İstanbul, ss. 74-89.
• STRABON,, 2000. Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası (Kitap XII-XIII-XIV), Çev.: Prof. Dr. Adnan Pekman, Arkeoloji Sanat Yayınları, İstanbul.
• ŞAHİN, M., 2000. Miletopolis Kökenli Figürlü Mezar Stelleri ve Adak Levhaları, TTK Basımevi, Ankara.
• TALLON, P., 2015. Cult in Pisidia Religious Practice in Southwestern Asıa Minor from Alexander the Great to the Rise of Christianity, Brepols, Belgium.
• TOSUN, M., 2014. Fethiye Müzesi’ndeki Atlı Tasvirli Adak Stelleri, Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• VOLLING, E., 2011. “Spinnen. B. Archäologisch”, Reallexikon der Assyriologie, 13, ss. 3-5.
• WAETZOLDT, H., 2011. “Spinnen. A. Philologisch”, Reallexikon der Assyriologie, 13, ss. 1–3.
• WUJEWSKI, T. 1991. Anatolian Sepulchral Stelae in RomanTimes: Poznań Uniwersytet im.
• YILMAZ, M., 2005. Bozkır Çevresinin (Hadim-Ahırlı-Yalıhüyük) Antik ve Tarihi Eserleri, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
• ZGUSTA, L., 1964. Kleinasiatische Personennamen, Prague.
• ZWICKER, J., 1947. Paulys Realencyclopadie der classischen Altertumswissenschaft, RE II A, I, Metzler, Stutgart