Knidos Cyprus Red-Slipped (Late Roman D) Pottery

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 661 - 688, 29.09.2023

Songül Sözel

https://doi.org/10.33469/oannes.1332747

Cited By: 1

Öz

Knidos, one of the most significant port cities of the ancient era, played an active role as a transit and stopping point in the commercial network between the Mediterranean and Aegean Seas. Excavations and research have provided evidence supporting the city's status as a trading center from the Classical Period to the Late Antiquity, with a wide range of ceramics, including amphorae, lamps, kitchenware, and red-slipped pottery, connecting the Eastern Mediterranean and the Aegean Islands. Throughout the Early and Late periods, Knidos facilitated the dissemination of both locally-produced and imported pottery to external markets, making it a crucial hub for obtaining ceramic groups from distant and diverse regions. Notably, the Late Roman D period witnessed the prominence of Red-Slipped pottery in Knidos, contributing to the understanding of the region's economic level and trade system while defining prominent trade routes. The publication of various ceramic groups found within the context of Knidos, especially in the Late Antiquity period, sheds light on the city's production, import, and export activities in the broader Mediterranean and Aegean trade system. The present article focuses on the prevalence and existence of Cyprus Red-Slipped pottery during the Late Antiquity period, highlighting its continued significance in maritime trade at Knidos. This study emphasizes the communication and trade relations with Late Roman centers, particularly Cyprus. The aim is to provide information about the production quality, distribution of forms, and local or regional interactions of the Cyprus Red-Slipped pottery recovered in Knidos.

Anahtar Kelimeler

Knidos, Late Antiquity, Contextual Structures, Cyprus Red-Slipped Pottery, Plates-Bowls

Knidos Kıbrıs Kırmızı Astarlı (Geç Roma D) Kapları

Öz

Antik dönemin en önemli liman kentlerinden biri olan Knidos, Akdeniz ve Ege Denizinin ticari ağında aktif geçiş ve durak noktası olmuştur. Kazı ve Araştırmalar sonucu tespit edilen veriler Klasik Dönemden Geç Antik döneme kadar Doğu Akdeniz ve Ege Adaları arasındaki coğrafyasında seramiklerden amphoralar, kandiller, mutfak kapları ve kırmızı astarlı kaplardan oluşan geniş bir yelpazede kentin ticaret merkezi durumunda oluşmasını desteklemektedir. Erken dönemlerden itibaren gerek kendi üretimi kapları gerek ithal ürünleri dış piyasaya ulaştırma, uzak ve farklı bölgelere seramik gruplarını teminini kolaylaştıran Geç Roma döneminde Knidos’ta bu seramiklerin başında Kırmızı Astarlı seramikler gelmektedir. Geç Roma-Geç Antik dönemde coğrafi alanlarda, farklı formlarda üretilen ve yayılan Kırmızı Astarlı Seramikler, bölgenin ekonomik düzeyini, ticaret sistemini belirlemede kolaylık sağlama ve ticari rotalarını belirginleşmesine imkan sunmaktadır. Knidos Antik kentinde ve özellikle de Geç Antik dönem kontekst yapı/mekânlardan ele geçen kaplarla beraber Akdeniz ve Ege bölgelerindeki ticaret sistemi içerisinde bulunan farklı seramik gruplarının yayınlanması, kentin üretim, ithalat ve ihracatı hakkında detaylı veriler aktaracaktır. Makalenin konusunu oluşturan Kıbrıs Kırmızı Astarlı kaplarla Geç Antik dönemde de yoğunluğunu ve varlığını ortaya koyan deniz ticareti, Knidos özelinde devam ettirdiğini bu kaplar kanıtlamaktadır. Geç Roma merkezleriyle özellikle de Kıbrıs ile olan iletişim ve ticari ilişkileri üzerinde durulacaktır. Knidos’tan ele geçen Kıbrıs Kırmızı Astarlı kapların üretim kalitesi, form dağılımı ve kapların yerel veya bölgesel etkileşimi hakkında bilgi sunması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Knidos, Geç Antik Dönem, Kontekst Yapılar, Kıbrıs Kırmızı Astarlı Kaplar, Tabak-Kase

Kaynakça

• ADAK-ADIBELLİ, I., 2006. Tarsus Geç Roma Seramiği, Ankara Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• AKIN, F., 2012. Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Tabakları, Çanakları ve Kâseleri (2006-2011 Buluntuları). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya.
• AYDIN, S., 2019. “Olba Kazılarında Bulunan Geç Antik Dönem Unguentariumlar”, Seramik Araştırmaları Dergisi, 1, 2019, s. 97-135.
• BES, P., 2020. “Early Byzantine Pottery from L”imyra’s West and East Gate Excavations”, Adalya 23, 361-407, DOI 10.47589/adalya.838038.
• BOARDMAN, J.– HAYES, J. W., 1973. Excavations at Tocra1963-1965: The Archaic Deposits II and Later Deposits. The British School at Athens. Suppl. 10, Oxford.
• BONIFAY, M., 1998, Le Puits de rue du Bon-Jêsus. Les vaisselles Mediterranêennes İmportêes. Fouilles â Marseille. Les Mobiliers (Ier-VIIe s.). Paris, Errance, 1998, pp.200-205, (Etudes Massaliêtes).
• BİLGİN, M., 2021. “Sillyon Territoryomu’nda Bulunan Kepez Yerleşiminin Kırmızı Astarlı Seramikleri Üzerine Ön Değerlendirmeler”, Arkhaia Anatolika 4, s.174-214.
• CARANDINI, A. – TORTORELLA, S., 1981. “Ceramica Africana“, Atlante dell forme ceramiche I. Ceramic Fine Romana nel Bacino Mediterraneo, Enciclopedia Dell’Arte Antica, Roma 1981, 78- 117, 144- 166, 177-181.
• CROWFOOT, J. W. – CROWFOOT G. M. – KENYON K. M., 1957. The Object from Samaria. Samaria- Sebaste III, Londra.
• DIEDERICHS, C., 1980. Céramiques Hellénistiques, Romaines et Byzantines, Salamine De Chypre IX, Paris.
• DOKSANALTI, E. M. –, KARAOĞLAN, İ. – TOZLUCA, D. O., 2018: Knidos Denizlerin Buluştuğu Kent, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara.
• DOKSANALTI, E. M., 2020: “Knidos ‘Liman Caddesi’ Geç Antik Dönem Atölye/Dükkan ve Buluntuları (Late Antiquity Workshop/Shop and Findings from Knidos “Harbor Street”)”. Olba XXVIII, 377-420.
• DOMZALSKI, K., 2013. “Terra Sigillata, Red Slip and Glazed Wares From Jıyeh (Porphyreon) and Chhim in Lebanon: Similarities and Differences in Supplying Coastal and Mountain Customers”. Archeologia LXIV: 23-51.
• EISENMENGER, U., 2003. “Late Roman Pottery in Limyra (Lycia)”, C. Abadie-Reynal (ed.), Les céramiques en Anatolie aux époques héllenistique et romaine. Actes de la Table Ronde d’Istanbul, Varia Anatolica XV, 2003, s.193-196.
• EL-KHOURI, L., 2014. “Late Roman Fıne Pottery From Gadara (Umm Qaıs), 2011 Season Of Excavatıon, Mediterranean Archaeology And Archaeometry, Vol. 14, No 2, Pp. 115-138.
• ERGÜRER, H. E., 2012. Parion Roma Dönemi Seramiği, Atatürk Üniversitesi.Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• ERGÜRER, H. E., 2016. “Parion Tiyatrosunda Bulunan Seramikler, Sigillata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri”. Eds. C. Başaran–E. Ergürer, Parion Roma Tiyatrosu, 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, 23-164.
• FINDIK, E. F., 2010. “Late Roman- Early Byzantine Pottery From The Excavations of St. Nikolaos Church in Myra”, (Ed. E. M. Doksanaltı, E. Aslan), Proceedigs of the International Symposium, Trade and Production Through The Ages, Konya, 97- 114.
• FIRAT, N., 1999. Perge Konut Alanı Keramiği, İstanbul Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• GUNNEEWEG, J. – PERLMAN, I. – YELLIN, J., 1983. The Provenience, Typology and Chronology of Eastern Terra Sigillata, QEDEM, 17. Institute of Archaeology, Hebrew University of Jerusalem.
• HAYES, J. W., 2007. “Pottery”, (Ed. A. H. S Megaw), Kourion, Excavations in the Episcopal Precinct, Dumbarton Oaks Studies XXXVIII, USA 2007, 435- 475.
• HAYES, J. W., 1972. Late Roman Pottery, British School at Rome, London.
• JACKSON, M. – ZELLE M. – VANDEPUT L. – KÖSE V., 2012. Primary evidence for Late Roman D Ware production in southern Asia Minor: a challenge to 'Cypriot Red Slip Ware', Anatolian Studies, Vol. 62 pp. 89-114.
• JOHNSON, B. L., 2008. Ashkelon 2, Imported Pottery of the Roman and Late Roman Periods, U.S.A.
• KAYA, İ., 2007. Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazılarında Ele Geçen Terra Sigillata ve Red Slip (Kırmızı Astarlı) Seramikler (1998-2004). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• KENKEL, F. 2007. “Cypriot Red Slip Ware and Its Derivatives from Pednelissos”. B. Böhlendorf Arslan, A. O. Uysal ve J. Witte-Orr (Eds.), Akdeniz ve Çevresindeki Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik ve Ortaçağ Seramiği ve Mimari Seramiği, Byzas, 7 (ss. 131-146). Ege Yayınları.
• KIZILARSLANOĞLU, H. A., 2018. “Dağlık Kilikia Liman ve Ticaret Kenti Elaiussa Sebaste Geç Roma Kırmızı Astarlı ‘D Grubu’na ait Servis Kapları”. in: T. Kahya, A. Özdizbay, N. Öner Tüner, M. Wilson (Eds.), Uluslararası Geç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2015, Sempozyum Bildirileri, Antalya: 455-477.
• MARKSTENIER, T. – LEMAITRE, S. – YENER-MARKSTEINER, B., 2007. “Die Grabungen am Südtor von Limyra: Die Grabungen der Jahre 1982-1986 am Südtor von Limyra”. Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 76: 171-237.
• MARKSTEINER, T. – YENER-MARKSTEINER, B., 2009. “Die Grabungen in Sondage 30/36/37 in der Weststadt von Limyra: Der archäologische Befund und die Keramik”. Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 78: 221-252.
• MEYZA, H. 2007. Nea Paphos V. Cypriot Red Slip Ware. Studies on a Late Roman Levantine Fine Ware. Warsaw.
• MİMAROĞLU, S., 2020. “Letoon Geç Roma–Erken Doğu Roma Dönemi Kırmızı Astarlı Seramiklerinin Ön Değerlendirilmesi”, Cedrus VIII, 279-297.
• MİRZANLI, F., 2019. Olympos Piskoposluk Sarayı Kazılarında Bulunan Erken Bizans Seramikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
• MLYNARCZYK, J., 2014, “LRC (Phocaean) ware pottery in the urban context of Hippos- Susita”. in: H. Meyza (Ed.), Late Hellenistic to Mediaeval Fine Wares of the Aegean Coast of Anatolia Their Production, İmitation and Use, Varsovie.
• ORANSAY, B. S. A – ŞEN-YILDIRIM, D., 2011. “Seramik Çalışmaları”. in: H. S. Alanyalı. Side 2010, ANMED 9: 100-112.
• OREN-PASKAL, M., 2008. “Excavation at Bal Galim: The Pottery”, Contract Archaeology Reports III, 32- 53.
• ÖZ, C., 2020. Myra ve Andriake Geç Roma Dönemi Seramikleri, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya.
• ÖZTAŞKIN, M., 2017. “Olympos Kazısı Seramik Buluntuları”. in: B. Yelda Olcay Uçkan (Ed.). Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları, Akmed Series in Mediterranean Studies 2, İstanbul: 209-224.
• POBLOME, J. – DEGRYSE, P. – COTTİCA, D. – FIRAT, N., 2001. A New Early Byzantine Production Centre in Western Asia Minor. A Petrographical and Geochemical Study of Red Slip Ware From Hierapolis, Perge and Sagalassos. RCRFActa, 37, 119–126.
• POBLOME, J. – FIRAT, N., 2011. “Late Roman D. A Matter of Open(ing) or Closed Horizons?.” M. Cau, P. Reynolds, ve M. Bonifay (Eds.), LRFW 1. Late Roman Fine Wares. Solving problems of typology and chronology: A review of the evidence, debate and new contexts (ss. 49-56). Archaeopress.
• PREITE, A. D., 1997. “Sigillata Cipriota Tarda (Cypriot Red Slip Ware)”, (Ed. A.Di Vita- A. Martin), Gortina II, Monografie della scuola archeologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente VII, Bottega d'Erasmo, Padova 1997, 193- 196.
• REYNOLDS, P., 2011. “Fine Wares From Beirut Contexts, c. 450 to The Early 7th Century”, LRFW 1, 207-230.
• RILEY, J. A., 1975. “The Pottery from the First Session of Excavation in the Caesarea Hippodrome”, Bulletin Of The American School Of Oriental Research, 218 (1975), 25 – 63.
• RÜCKERT, B., 2007. “Keramik aus den Sondagen 9, 30 und 31 der Grabungskam pagne 2002 in Limyra. Ein Zwischenbericht”. in: S. Lemaitre (Ed.), Céramiques Antiques en Lycie (VIIe S. A.C. – VIIe S. P.C.) Les Produits et Les Marchés. Ausonius Editions Etudes 16, Bordeaux: 25-76.
• SEZGİN, K., 2017. Tlos Antik Kenti Stadyum Alanı Seramikleri, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya 2017.
• SLANE, K. W. – SANDERS, G. D. R., 2015. “Corinth: Late Roman Horizons”, Hesperia 74/2, 243-297.
• SÖZEL, S. – SELEK, K. M. – KILINÇ, S. Y., 2021: “Evaluation of a commercial shop-workshop (Place 3/Room 3) on the Knidos Harbor Street”, Anados Studies of the Ancient World, 15/2015, Trnava, 205-226.
• ŞEN-YILDIRIM, D.– ORANSAY, B. S. A., 2014. “Seramik Çalışmaları”. in: H. S. Alanyalı. Side 2013 Yılı Kazı ve Araştırmaları, ANMED 12: 94-108.
• TAŞTEMUR, E. – DİNÇ, M., 2018. “Akmonıa Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Terra Sigillatalar Ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2605-2620.
• TEKOCAK, M., 2006. Kelenderis Roma Çağı Seramiği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• TEKOCAK, M., 2007. “Kelenderis Aşağı Şehir Sondajında Bulunan Kıbrıs Kırmızı Astarlı (Geç Roma D) Kapları”, İDOL, Arkeologlar Derneği Dergisi, Yıl.9, Sayı. 33.
• VANDEPUT, L. 2009. “Late Antiquity in the Taurus Mountains Remains in Pednelissos and its Territory”. Colloquium Anatolicum, 8, 23-44.
• VANDEPUT, L. – KÖSE, V., 2010. “Pisidia Survey Project: Research in the territorium of Pednelissos”. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 27(2), 179–194.
• VANDEPUT, L. – KÖSE, V. – JACKSON, M., 2010. “Psidia Survey Project 2011: Research in the Territory of Pednelisos”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 28(3), 75-90.
• WILLIAMS, C., 1989. Anemurium The Roman and Early Byzantine Pottery, Pontifical Institude of Mediaeval Studies, Toronto.
• YAMAN, A., 2018. Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Muğla, 2018.