BÜYÜK SATRANÇ TAHTASI’NDA GÜNEY KAFKASYA: ERMENİSTANAZERBAYCAN SAVAŞI, DEVLETLERİN TUTUMU VE JEOPOLİTİK HAMLELER

Yıl 2021, Sayı: 1, 1 - 17, 30.05.2021

Emin Arif Şıhaliyev

Öz

Makalede “Büyük Satranç Tahtası” teorisine dayanarak Güney Kafkasya’nın dünyanın siyasi haritasındaki yeri, İkinci Karabağ Savaşı, büyük devletlerin tutumu araştırılmış, jeopolitik
hamleler analiz edilmiştir. Ermenistan ile Azerbaycan arasında Birinci Karabağ Savaşı’nın sonucu olarak Azerbaycan topraklarının %20’si Ermenistan tarafından işgal edilmişti. Çatışan taraflar arasında uzlaşma sağlanamadığından sorunun barışçıl yollarla çözümü devletlere havale edilmiş, fakat 1994 senesinden itibaren devam eden barış görüşmeleri beklentileri karşılayamamış ve nihai aşamaya varılamamıştı. Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgalinin sürmesi yeni bir savaş çıkma olasılığını artırmaktaydı. Azerbaycan’ın ekonomik ve askeri olarak güçlenmesi bölgedeki güç dengelerini değiştirdi. Ermenilerin 2020 yılında defalarca saldırıları karşısında Azerbaycan, askeri kuvvet kullanımına baş vurdu ve İkinci Karabağ Savaşı patlak verdi. Ermenistan’ın 27 Eylül 2020 tarihli sınır ihlali ve işgalci tavrı “ani savaş”ın başlangıcı idi. Azerbaycan’da hem resmi düzeyde hem de halkta artan topraklarını geri alma isteği de Ermenistan’ın saldırılarının karşılıksız kalmamasını sağladı. Sonuçta Azerbaycan tarafı meşru müdafaa hukukuna dayanarak işgal altındaki topraklarının büyük kısmını kurtardı.

Anahtar Kelimeler

Büyük Satranç Tahtası, Güney Kafkasya, Ermenistan, Azerbaycan, İkinci Karabağ Savaşı, Türkiye, Rusya, ABD, Fransa, jeopolitik hamleler

Kaynakça

• Armaoğlu, Fahir. 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu basımevi, 1997
• Brzezinski, Zbigniew. Büyük Satranç Tahtası, İstanbul: Sabah kitapları, 1998.
• Алиев: Баку приостановит военные действия, если Ереван будет конструктивен на переговорах. https://tass.ru/interviews/9755773, erişim tarihi: 20.10.2020
• Araz Aslanlı, “Karabağ’da hiç kesilmeyen ateş ve Rusya”. http://aljazeera.com.tr/gorus/karabagda-hic-kesilmeyen-ates-ve-rusya, erişim tarihi: 04.04.2016.
• Araz Aslanlı, “Moskva görüşünün neticesi: rahatlıg da var, narahatlıg da”. https://ayna.az/news/23152, erişim tarihi: 13.01.2021