Modern ailede çocuk merkezlilik ve bireyselleşme

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 1883 - 1902, 28.09.2025

Neslihan Er

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1733373

Öz

Modern toplumlarda çocukluk ve ebeveynlik olgularının tarihsel ve sosyolojik bağlamda yeniden şekillenme biçimi, bu çalışmanın ana inceleme konusunu oluşturmaktadır. Araştırmanın temel amacı, artan yaşam süresi, düşen ölüm oranları ve planlı doğum uygulamalarının aile yapısı üzerindeki etkilerini ortaya koyarak, çocuk merkezliliğin ve bireyselleşmenin modern ailede belirleyici hale gelme sürecini analiz etmektedir. Çalışma, Fransız sosyolog Paul Yonnet’nin demografik dönüşüm, istenen çocuk ve bireyselleşme üzerine geliştirdiği kuramsal çerçeveyi temel alarak aile içi rollerin, otorite ilişkilerinin ve toplumsal normların dönüşümünü anlamayı amaçlamaktadır. Araştırmanın önemi, bireyselleşme ile toplumsal normlar arasındaki gerilimin modern aile yapısına etkilerini ele alarak, çocukluk ve ergenlik dönemlerine dair güncel tartışmalara tarihsel bir perspektif sunmasında yatmaktadır. Elde edilen bulgular, ölüm oranlarının düşmesi ve doğurganlık tercihlerinin planlı hale gelmesinin, çocukların statüsünde köklü bir değişime yol açtığını; çocukların bireyselleşme sürecinin hızlandığını ve aile içindeki özerklik ile otorite arasındaki dengenin yeniden tanımlandığını göstermektedir. Bu doğrultuda araştırma, nitel bir yaklaşım benimsemekte ve fenomenolojik bir paradigma çerçevesinde, tarihsel-sosyolojik analiz yöntemine dayanmaktadır. Çalışmada Yonnet’nin aile ve demografi üzerine kaleme aldığı eserler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiş ve modern toplumlarda çocuk merkezlilik, ebeveynlik rolleri ve bireyselleşme süreçleri kapsamlı bir literatür taramasıyla incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile sosyolojisi , Din sosyolojisi , İstenen çocuk , Bireyselleşme , Paul Yonnet

Child-centeredness and individualization in the modern family

Öz

The way in which the concepts of childhood and parenthood are reshaped in a historical and sociological context within modern societies constitutes the main focus of this study. The primary aim of the research is to reveal the effects of increasing life expectancy, declining mortality rates, and the widespread adoption of planned birth practices on family structure, and to analyze the process through which child-centeredness and individualization become defining characteristics of the modern family. Based on the theoretical framework developed by the French sociologist Paul Yonnet on demographic transformation, the “wanted child”, and individualisation, the study seeks to understand the transformation of intra-family roles, authority relations, and social norms. The significance of the research lies in its contribution to current debates on childhood and adolescence by providing a historical perspective on the tension between individualization and social norms in shaping the modern family structure. The findings indicate that declining mortality rates and the transition to planned fertility have led to a profound change in the status of children; the process of children’s individualization has accelerated, and the balance between autonomy and authority within the family has been redefined. Accordingly, the research adopts a qualitative approach and is grounded in a phenomenological paradigm, utilizing a historical-sociological analysis method. Yonnet’s studies on family and demography are evaluated through content analysis, and child-centeredness, parenting roles, and individualization processes in modern societies are examined through an extensive literature review.

Anahtar Kelimeler

Sociology of family , Sociology of religion , Wanted child , Individualization , Paul Yonnet

Kaynakça

• Bayer, A. (2013). Değişen Toplumsal yapıda Aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 101-129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sirnakifd/issue/11320/135278
• Bonvalet, C., Ogg, J. (2008). Les Valeurs Familiales de la Cohorte Née Entre 1945 et 1954. Kante, A. M., Guyavarch, E., & Pison, G. (Ed.). Démographie et Cultures. Association Internationale des Démographes de Langue Française. https://www.erudit.org/fr/livres/actes-des-colloques-de-lassociation-internationale-des-demographes-de-langue-francaise/demographie-cultures-actes-colloque-quebec-2008/001530co.pdf
• De Tocqueville, A. (2022). Amerika’da Demokrasi. İlteişim Yayınları.
• Deschavanne, E. (2014). Tradition et Modernité. L’École des Parents, 4(609), 5-11. https://doi.org/10.3917/EPAR.609.0005
• Dolto, F. (2000). Çocuk ve Boşanma. Güncel Yayıncılık.
• Duman, M. Z. (2012). Aile Kurumu Üzerine Tarihsel Bir Okuma Girişimi ve Muhafazakâr İdeolojinin Aileye Bakışı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(4), 19-51. https://dergipark.org.tr/tr/pub/itobiad/issue/8758/109270
• Erbuğ, E. (2021). Ölüm Sosyolojisi: Geleneksel ve Modern Toplumda Ölümün Toplumsal Anlamları. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 8, 46-61. https://doi.org/10.48131/jscs.1005591
• Güler, D., & Ulutak, N. (1993). Aile Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Türk Toplum Yaşantısında Aile. Kurgu, 11(1), 50-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59595/858144
• Karadoğan, U. C. (2019). “Çocuk ve Çocukluk” Kavramının Tarihsel Süreçte Değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 4(7), 195-226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cm/issue/57213/807902
• Korkmaz, H. (2022). Modern Dönemde Geleneksel Kültür Kodlarının/Ataerkil Yapının Aile Hayatına Yansıması. Antakiyat, 5(1), 54-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/antakiyat/issue/70344/1105697
• Lafontaine, C. (2008). La Condition Postmortelle. Du Déni de la Mort à la Quête d’Une Vie Sans Fin. Études, 10(409), 327-335. https://doi.org/10.3917/etu.094.0327
• Meriç Yazan, Ü. (2012). Türkiye Kanatlarımızın Altında. Timaş Yayınları.
• Remy, J. (2006). Pourquoi les Enfants Font la Loi. L’Express, 13, 41-51. https://www.lexpress.fr/societe/pourquoi-les-enfants-font-la-loi_482875.html
• Tan, M. (2019). Çağlar Boyunca Çocukluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 71-88. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000859
• Turgut, M. (2014). Türkiye Aile Yapısı Araştırması Tespitler, Öneriler. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Turğut, F. (2017). Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1(1), 93-117. https://dergipark.org.tr/tr/pub/metder/issue/31233/455469
• Yonnet, P. (2010). L’Avènement de l’Enfant du Désir. Études, 1(412), 43-52. https://doi.org/10.3917/etu.4121.0043
• Yonnet, P. (2006). Le Recul de la Mort. L’Avenement de l’Individu Contemporain. Editions Gallimard.
• Youf, D. (2007). Le Recul de la Mort. L’Avènement de l’Individu Contemporain de Paul Yonnet. Sociétés et Jeunesses en Difficulté, 4, 759-766. https://journals.openedition.org/sejed/1393