In this study, 19th-century tombstones which were spotted during the research conducted in Sakarya Geyve District,
Umur Bey Village were examined. Nine of the fourteen graves, identified in our study, belong to males and five of
them to females. All of the graves are in the type of earth graves and are in the form of a rectangular plate according
to their formal features. Marble is used as a construction material.
When examined in terms of decoration and technique, it is seen that the scraping and carving technique is mostly
applied as low relief and high relieFigür The headdress types on the male tombstones are in the form of sarık, kavuk,
and fez. The footstones are mostly in the form of a rectangular plate and are terminated with a triangular crown. On
the female tombstones, the headdress, herbal, and triangular crowns are observed. Footstones are in similar form
to those of men. Vegetative and geometric decorations are dominant, especially on the headstone stones. The decoration applications in the works are mostly vegetal and geometric. In herbal forms, rose, tulip, acanthus leaves, and
date palm were applied in a stylized manner. In terms of geometric decorations, it was observed that compositions
consisting of five-pointed stars, vertical, horizontal, and diagonal lines were applied. In the inscription texts, sülüs
and talik lines are applied straight or inclined form to the right. The tombstones in Sakarya-Geyve Umur Bey Village,
which is a work of art in terms of technical and compositional features, are partially both in local and metropolis
style. Due to the proximity of Sakarya-Geyve to the metropolis, it is thought that the tombstones examined were
ordered directly from Istanbul or from local workshops that produce in the metropolis style.
Bu çalışmada, Sakarya Geyve İlçesi, Umur Bey Köyü’nde gerçekleştirdiğimiz araştırmalarda tespit edilen 19. yüzyıl
mezar taşları değerlendirilmiştir. Çalışmamızda belirlenen on dört mezardan dokuzu erkek beşi ise kadınlara aittir.
Mezarların tamamı şahideli toprak mezar türünde olup, biçimsel özelliklerine göre dikdörtgen plaka formundadır.
Malzeme olarak mermer kullanılmıştır. Süsleme ve teknik açısından incelendiğinde oyma ve kazıma tekniğinin daha
çok alçak kabartma ve yüksek kabartma şeklinde uygulandığı görülmektedir. İncelenen erkek mezar taşlarındaki
başlık tipleri, sarık kavuk ve fes şeklindedir. Ayak taşları daha çok dikdörtgen plaka formundaki gövde üzerine üçgen
tepelik ile sonlandırılmıştır. Kadın mezar taşlarında ise başlık, bitkisel ve üçgen tepelik görülmektedir. Ayak taşları
ise erkeklerinki ile form olarak benzerlik göstermektedir. Özellikle baş ucu taşlarında bitkisel ve geometrik bezeme
hakimdir. Bitkisel bezemede gül, lale, akant yaprakları ve hurma ağacı stilize şekilde uygulanmıştır. Geometrik
bezemede ise beş kollu yıldız, düşey, yatay ve çapraz çizgilerden oluşan kompozisyonların uygulandığı tespit
edilmiştir. Kitabe metinlerinde sülüs ve talik hat düz veya sağa eğilimli olarak uygulanmıştır Teknik ve kompozisyon
özellikleri açısından sanat eseri niteliği taşıyan 19.yüzyıla tarihlenen Sakarya- Geyve Umur Bey Köyü’nde yer alan
mezar taşları kısmen mahalli kısmen de başkent üslubuna sahiptir. Sakarya- Geyve’nin başkente yakınlığı sebebiyle,
incelenen şahidelerin ya doğrudan İstanbul’dan ya da başkent üslubuna uygun üretim yapan yerel atölyelerden
sipariş edildiği düşünülmektedir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | MAKALE |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 25 Kasım 2020 |
Gönderilme Tarihi | 19 Eylül 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |
Bilginin ışığında aydınlanmak dileğiyle....
ODÜSOBİAD