Biyografik Bir Okuma Denemesi: EmineSemiye’nin Romanları

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 3, 697 - 704, 28.11.2017

Şahika Karaca

Öz

Edebî eserin ortaya
çıkışında eser-yazar ilişkisi çok önemlidir. Bu sebeple edebî eseri incelerken
yazarı çok yönlü bir incelemeye tabi tutarak eserini açıklama kullanılan tahlil
yöntemlerinden birisidir. Özellikle Tanzimat döneminden itibaren edebiyat dünyasında
yazdıklarıyla yer almaya başlayan kadın yazarlar kendilerini saklama dürtüsüyle
edebî eserlerini bir iç dökme unsuru olarak da kullanırlar. Böylece edebî eser
ataerkil sistemin gündelik yaşamdaki sınırlılıklarından kurtulabilmek için
kadın yazarlara kendilerini ifade etme özgürlüğü de vermektedir. Bu çalışmada
üzerinde durulacak olan Emine Semiye Hanım'ın romanlarında da hayatıyla örtüşen
birçok unsur bulunmaktadır. İlk kadın yazarlarımızdan Emine Semiye roman,
hikâye gibi edebî türlerin yanı sıra deneme, makale gibi türlerde de çok sayıda
yazı kaleme almıştır. Onun hayat hikâyesinin resmî söyleminde belirgin olmayan
kısımlarını yazdıklarından yola çıkarak en azından tahmin etmek mümkündür.
Çünkü Emine Semiye de dönemdeki diğer kadın yazarlar Fatma Aliye, Makbule Leman
gibi kurgunun biyografiden uzaklaştırıcı işlevinden yararlanarak
yaşanmışlıklarını edebî eserlerinde yansıtmıştır. Ancak gerçek hayatla edebî
eserin dünyasının birebir örtüştüğünü ya da örtüşebileceğini söylemek doğru
değildir. Edebî eser olmuş ya da olabilecek olanı yansıtırken birebir gerçeği
yansıtma iddiası yoktur ve teki anlatmayı değil genel olanı anlatmasıyla edebî
eser tarih gibi diğer anlatım türlerinden ayrılır. Bu çalışmada da Emine
Semiye'nin romanlarından yola çıkılarak bütünüyle henüz tamamlanamamış
biyografisini edebî eserlerinden yola çıkarak tahmin etmeye çalışacağız. Ancak
bu tahmin bize bütünüyle onun hayat hikâyesinin gerçekliğini yansıtmayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Biyografi, Edebî Eser, Yazar, Kadın Yazarlar, Emine Semiye

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Esas Evrakı: 142/7, 14 Nolu Belge, 18 Haziran 1280/11 Haziran 1865. Emine Semiye, “Âlem-i İnsaniyete Mühim Bir Hizmet Yahut Tabip SalomonMoiz Efendi”, Hanımlara Mahsus Gazete, S. 225, 12 Ağustos 1315/24 Ağustos 1899. Emine Semiye, “İtiraf-ı Hakikat, Mahmure Hamidullah Hanımefendiye”, Teârüf-i Müslimin, c. 2, S. 31, 25 Muharrem 1329/13 Kânunusani 1326/26 Ocak 1911, s. 99. Emine Semiye,Gayya Kuyusu,Dersaadet, S. 3, 10 Temmuz 1336/10 Temmuz 1920, s. 2. Emine Semiye, Bikes; Hanımlara Mahsus Gazete, S. 98-138, 23 Kânunusani 1312/4 Şubat 1897-13 Teşrinisani 1313/25 Kasım 1897; Millî Kütüphane, 06 MK. Yz. A 2670. Emine Semiye, Muallime, Hanım Kızlara Mahsus Gazete, S. 143-146, 21 Kânunuevvel 1316/3 Ocak 1901-25 Kânunusani 1316/7 Şubat 1901. Devamı Hanımlara Mahsus Gazete, S. 99/301-109/311, 15 Şubat 1316/ 28 Şubat 1901-2 Mayıs 1317/15 Mayıs 1901; Millî Kütüphane, O6 MK. Yz. A 4583. Emine Semiye, Mükâfat-ı İlahiye,Mütalaa,S. 1-25,22 Temmuz 1312/3 Ağustos 1896-31 Kânunuevvel 1312/12 Ocak 1897. Emine Semiye, Sefalet,Mütalaa, S. 26-12, 14 Kânunusani 1312/26 Ocak 1897-6 Ağustos 1314/18 Ağustos 1898; Hilal Matbaası, 1325. Emine Semiye,Gayya Kuyusu,Dersaadet,S.1-69, 8 Temmuz 1336/8 Temmuz 1920-13 Eylül 1336/13 Eylül 1920. Emine Semiye,İktitaf, Millî Kütüphane, 06 MK. Yz. A 458106; MK. Yz. A 4582; MK. Yz. A 2693. (İktitaf’ın Millî Kütüphanede 3 nüshası mevcuttur.). Karaca, Ş. (2010).Emine Semiye Hayatı-Fikir Dünyası-Sanatı-Eserleri, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi).Kayseri. Karaca, Ş. (2012)."İlk Dönem Türk Romanlarında Anne Kimliği", Akademik Bakış, S. 33, s. 1-16. Moran, B. (1999).Edebiyat Kuramları ve Eleştiri,İstanbul:İletişim Yay. Narlı, M. (2009). “Otobiyografi ve Roman/Otobiyografik Roman”, TurkishStudies, S.4, s.901-909. Hürmen, F. R. (2004).Ressam Naciye Neyyal’inMutlakiyet, Meşrutiyet ve Cumhuriyet Hatıraları.İstanbul: Pınar Yayınları. Taksim Atatürk Kitaplığı, Fatma Aliye Evrakı Katalogu: 16/5, 17 Haziran 928. Taksim Atatürk Kitaplığı, Fatma Aliye Hanım Evrakı: 16/3, 11 Ağustos 1324/24 Ağustos 1908. Toros, T. (1998). “Cevdet Paşa’nın Kızları”, Mâzi Cenneti I, 2. Baskı. İstanbul: İletişim, s. 217-223. Wellek, R. ve Varren, A. (2001).Edebiyat Teorisi.İzmir: Akademi Kitabevi.