Environmentally Ethical Attitudes of High School Students with Different Intellectual Development

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 205 - 219, 27.03.2021

Zeynep Deniz , Leyla Ayverdi

https://doi.org/10.48146/odusobiad.734448

Cited By: 1

Öz

The aim of the study is to compare the echocentric, anthropocentric and environmental antipathic attitudes of high school students with different mental development (mildly mentally retarded, normal and gifted) in terms of different variables The study was carried out in accordance with the screening research model. The data of the study were collected from 459 students in five different institutions selected according to the maximum diversity sampling method located in the city center. Ecocentric, Anthropocentric and Antipathhetic Attitudes toward Environment Scale (EAAATES) was used to collect data. The data were analyzed with SPSS-22 program. Findings showed that the ethical attitudes of high school students with different mental development levels differ significantly in favor of girls in echocentric attitudes and in favor of boys in antipathic attitudes. It was revealed that there were no significant differences in terms of grade level and number of siblings. Significant differences were observed in anthropocentric attitudes according to mother's education level, in echocentric and anthropocentric attitudes according to father's education level, and anthropocentric attitudes according to mental development level. Qualitative studies may be suggested to reveal the reasons why students with mild mental disabilities are more echocentric and less anthropocentric than those with different mental development.

Anahtar Kelimeler

Environmental ethics;, ecocentric;, anthropocentric;, antipathic attitude towards the environment,, high school students.

Zihinsel Gelişimleri Farklı Lise Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Etik Tutumları

Öz

Çalışmanın amacı zihinsel gelişimleri birbirinden farklı olan (hafif zihinsel engelli, normal ve üstün yetenekli) lise dönemindeki öğrencilerin ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutumlarının farklı değişkenler açısından karşılaştırılmasıdır. Çalışma, tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri il merkezinde bulunan, maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemine göre seçilen beş farklı kurumdaki 459 öğrenciden toplanmıştır. Verileri toplamak amacıyla Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS-22 programıyla analiz edilmiştir. Bulgular, zihinsel gelişim düzeyleri farklı lise öğrencilerinin çevreye yönelik etik tutumlarının ekosentrik tutumlarda kızlar lehine, antipatik tutumlarda erkekler lehine anlamlı düzeyde farklılaştığını göstermiştir. Sınıf düzeyi ve kardeş sayısına göre anlamlı farkların olmadığı ortaya çıkmıştır. Anne eğitim düzeyine göre antroposentrik tutumlarda, baba eğitim düzeyine göre ekosentrik ve antroposentrik tutumlarda, zihinsel gelişim düzeyine göre antroposentrik tutumlarda anlamlı farklarla karşılaşılmıştır. Zihinsel gelişimleri farklı olan öğrencilerden, hafif zihinsel engelli öğrencilerin daha ekosentrik ve daha az antroposentrik olmalarının nedenlerini ortaya çıkarmaya yönelik nitel çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çevre etiği, ekosentrik, antroposentrik, çevreye yönelik antipatik tutum

Kaynakça

• Alpak-Tunç, G. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Etik Yaklaşımları İle Sürdürülebilir Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Amerigo, M., Aragones, J., Frutos, B., Sevillano, V., Cortes, B. (2007). Underlying Dimensions of Ecocentric and Anthropocentric Environmental Beliefs. The Spanish Journal of Psychology, 10 (1), 97-1003.
• Atlı, K., Uzun, N., Saraç, C., Sağlam, N., Sağlam, S. (2015). Öğrencilerin Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutumlarının Akademik Başarıları ile İlişkisi. International Journal of Innovative Research in Education, 2(1), 39-47.
• Bozdemir, H., Faiz, M. (2018). Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Ekosentrik, Antroposentrik ve Antipatik Tutumları. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 61-75.
• Bülbül, S. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Etiği Algıları Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A Akademi.
• Ceyhan, B. (2018). Fen Bilimleri ve Sınıf Öğretmenlerinin Teknoloji ve Çevre Etiğine Yönelik Duyarlılıkları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Çobanoğlu, E. O, Karakaya, Ç. & Türer, B. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevreye Yönelik Değerlerinin Ekosentrik (Ekoloji Merkezli) ve Teknosentrik (Teknoloji Merkezli) Yaklaşımlar Çerçevesinde Belirlenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Çolak, M. (2017). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji Uygulamalarına Yönelik Tutumları İle Çevre Etiği Farkındalıkları Arasındaki İlişki. 26. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, 20-23 Nisan 2017, Ankara.
• Des Jardins, J. R. (2006). Çevre Etiği, Çevre Felsefesine Giriş. Ruşen Keleş (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Dunlap, R. E., Van Liere, K. D. (1978). The New Environmental Paradigm. Journal of Environmental Education, 9,10-19.
• Dikicigil, Ö. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Etiği Algıları Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ertan, B. (2004). 2000'li Yıllarda Çevre Etiği Yaklaşımları ve Türkiye. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 93-108.
• Erten, S., Aydoğdu, C. (2011). Türkiyeli ve Azerbaycanlı Öğrencilerde, Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Karşı Antipatik Tutum Anlayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 158-169.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., Özden, M. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468.
• Güler, M. (2017). Görme Engelli Ortaokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bakış Açılarının ve Çevre Sorunlarına Yönelik Zihinsel Modellerinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Karademir, Y. (2017). Öğretmen Adaylarının Doğaya Bağlılık Düzeyleri ve Etik Tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Karahan, G. (2009). Hemşirelik Öğrencilerinin Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karakaya, Ç. (2009). Antroposentrik (İnsanı Merkeze Alan) ve Nonantroposentrik (İnsanı Merkeze Almayan) Yaklaşımlara Göre Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bakış Açıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Karakuş, G. (2018). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, Ç., Girgin, S. (2019). 2-ÇDM (İki Faktörlü Çevresel Değerler Modeli) Tutum Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(1), 38-56.
• Kılıç, S. (2008). Çevre Etiği. Ankara: Orion Kitabevi.
• Kiziroğlu, İ. (2001). Ekolojik Potpuri. Ankara: Takav Yayıncılık.
• MEB. (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf
• Özdemir, İ. (2001). Yalnız Gezegen. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Özdemir, T. (2014). Fen Fakültesi Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bakış Açılarının (Antroposentrik, Ekosentrik, Antipatik) Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Özer, N. (2015). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Etiğine Yönelik Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
• Sadık, F., Çakan, H. (2010). Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
• Saka, M. (2016). Öğretmen Adaylarının Çevre Etiği Yaklaşımlarının Yordayıcısı Olarak Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 100-115.
• Snauwaert, D. (1996). The relevance of the anthropocentric-ecocentric debate. Erişim adresi: https://educationjournal.web.illinois.edu/archive/index.php/pes/article/view/2274.pdf
• Sönmez, D. (2018). Farklı Fakültelerde Öğrenim Gören Yükseköğretim Öğrencilerinin Çevre Etiği Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.