Feminizm ve Çizgi Roman

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 85 - 101, 27.03.2021

Aylin Güngör

https://doi.org/10.48146/odusobiad.845225

Öz

Çizgi roman modern dünyada hem bir teori olarak hem de bir güldürü unsuru olarak üzerine pek çok araştırmalar üretilen bir disiplindir. Kadınların bu disipline dâhil olması ise; erkek söyleminin azaltılması, kadın karakterlere ağırlıklı olarak yer verilmesi, kadın okurun varlığının önemsenmesi ve kadın çizerlerin yeteneklerinin fark edilmesiyle başlamıştır. Bu nedenle kadın çalışmaları ve çizgi roman konusu değerlendi-rilirken tarihi sürecin doğru bir şekilde ele alınması gerekmektedir. Yüzyıllarca cadı, büyücü gibi ithamlarda bulunarak toplumdan sürekli dışlanan kadınlar, ilk hak ve özgürlük arayış taleplerini Fransız Devrimi’nin etkisiyle 18. yüzyılda elde edebilmiştir. Daha sonra kadınlar feminizm çatısı altında birleşerek, toplumsal değişime ekonomik, politik ve kültürel açıdan öncülük etmişlerdir. Özellikle ikinci dalga feminist harekette toplumsal cinsiyetin vurgulanması görsel kültür bağlamında çizgi romanları etkilemiş ve cinsiyet temsili değişerek güçlü kadın karakterler yaratılmıştır (Blom, 2017: 10). Böylece güçlü kadın karakterlerinin oluştu-rulması feminizmin hedefi olan bağımsız kadın idealinin çizgi romanlarda ortaya çıkmasını sağlamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın amaçlarından biri; günümüzde çoğu toplumda feminizmin daha çok kabul görmesi, kadınlar arasında yayılması ve insanların bilinçlenmesi için bir görsel anlatım unsuru ve grafik anlatı türü olarak çizgi romanların kullanılıp kullanılmadığının sorgulanmasıdır.
Şüphesiz Feminizmin bu kadar ilerlemesinde kadınlardan ayrı olarak akımın kendi içersinde yaşadığı dalga metaforu benzetmesi de etkilidir. Günümüzde hâlâ dördüncü ve beşinci dalgalar gibi yeni dalgaların ortaya çıktığı iddia edilmektedir. Bu yüzden çalışmanın diğer bir amacı da ortaya çıkabilecek altıncı bir dalganın varlığının çizgi roman ve grafik anlatı türleriyle olabileceği ihtimalinin değerlendirilmesidir. Son yıllarda yaşanan yeni medya alanlarındaki gelişmelerle birlikte hem feminizm hem de çizgi roman alanında dijit-alleşme süreci de başlamıştır. Genellikle basılı materyale dayanan çizgi romanlar ise; dijitalleşerek her türlü mecradan okunabilmektedirler. Sonuç olarak bu çalışmada öncelikle feminizmdeki dalga metaforu sorunsalına değinilerek yeni medyalarla olan ilişkisinden bahsedilmiştir. Daha sonra çizgi romanın feminist hareketlerle olan bağı araştırılarak çizgi roman alanında yaratılan bazı kadın süper kahramanlar betimsel analiz yoluyla açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Çizgi Roman, Kadın Süper Kahramanlar, Yeni Medya, Dalga Metaforu

Destekleyen Kurum

Hacettepe Üniversitesi

Proje Numarası

9109”.

Teşekkür

“Bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje Kimliği: 9109”. Danışmanım, Sayın Prof. N. Şule Atılgan'a katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Feminism and Comics

Öz

Comic book is a discipline on which many researches are produced both as a theory and as an element of humor in the modern world. Women began to be included in this discipline when the masculine discourse decreased, female characters were given more place, presence of female readers was regarded and talents of female illus-trators were realized. For this reason, when evaluating the subject of women's studies and comics, the historical process should be handled correctly. Women who had been excluded from society with accusations like witchcraft for centuries, obtained their demand for right and freedom for the first time in the 18th century under the influ-ence of the French Revolution. Then women united under the roof of feminism and led the social change economi-cally, politically and culturally. Emphasis on gender especially in the second-wave feminist movement affected comics in the context of visual culture, which changed the gender representation and created stronger female characters (Blom, 2017:10). Thus, the creation of strong female characters brought an independent woman ideal in comics as a goal of feminism. Therefore, one of the aims of this study is to question whether comics as a visual expression element and graphic expression have an effect on the acceptance of feminism among women and people. Undoubtedly, the wave metaphor within the movement has affected the progress of feminism apart from women.
It is claimed that new waves such as the fourth and fifth waves still continue to appear today. So the study also aims to evaluate the possibility that a sixth wave that might be associated with comic book and graphic narrative genres. Besides recent developments in the new media areas, feminism and comics areas have begun to digital-ize. Thanks to digitalization, comics which are usually based on printed materials can be read in all kinds of chan-nels. As a result, The study primarily discussed the wave metaphor in feminism and its relationship with the new media and then investigated the bond of comics with feminist movements and explained specific female superhe-roes in comics via descriptive analysis.

Anahtar Kelimeler

Feminism, Comics, Female Superheroes, Wave Metaphor, New Media

Proje Numarası

9109”.

Kaynakça

• Referans1 Baumgardner, J. (2011). F’em!, Goo Goo, Gaga and Some Thoughts on Balls. Berkely: Seal Press.
• Referans2 Berlatsky, N. (2015). Wonder Woman, Bondage and Feminism in the Marston/ Peter Comics 1941-1948. NewJersey: Rutgers University Press.
• Referans3 Beşe, T. (2019). Sümeyye Kesgin Röportajı, https://kayiprihtim.com/roportaj/sumeyye-kesgin-soylesi/.
• Referans4 Chamberlain, P. (2017). The Feminist Fourth Wave Affective Temporality. Switzerland: Springer İnternational Publishing.
• Referans5 Chute, H. (2010). Graphic women: Life narrative and contemporary comics. Columbia University Press.
• Referans6 Counter, R. (2012). Is it time for fitch-wave feminism?. https://rosemarycounter.com/is-it-time-for-fifth-wave-feminism/.
• Referans7 Gibson, M. (2018). Let’s hear it for the girls! Representations of girlhood, feminism and activism in comics and graphic novels. https://maifeminism.com/lets-hear-it-for-the-girls-representations-of-diverse-girlhoods-feminism-intersectionality-and-activism-in-contemporary-graphic-novels-and-comics/.
• Referans8 Garcha, N. (2020). Covid: The Fifth Wave Feminism. https://medium.com/@natashagarcha16/covid-the-fifth-wave-of-feminism-f2e3d2a2a123.
• Referans9 Karunakaran, S. (2017). Muslimahs in Comics and Graphic Novels: History and Representation. The İ Journal, 3(1). 1-21.
• Referans10 Kern, S. M. (2015). Females and Feminism Reclaim the mainstream: New Superheroines In Marvel Comics. (Yüksek Lisans Tezi). Middle Tennessee State University, Jewlscholar. USA.
• Referans11 Laughlin, K. A., Gallagher, J., Cobble, D. S., ve diğerleri (2010). ‘Is it Time to Jump Ship? Historians Rethink the Waves Metaphor. Feminist Formations, 22(1), 76– 135.
• Referans12 Madrid, M. (2009). The Supergirls: Fashion, Feminism, Fantasy, and the History of Comic Book Heroines. Ashland: Exterminating Angel.
• Referans13 Manovic, L. (2001). The Language of New Media. Massachusetts: MIT Press.
• Referans14 Munder, A. (2017). Wonder Women Are Everywhere. https://www.22westmedia.com/magazine/culture/wonder-women-are-everywhere-wonder-woman-s-history-against-sexism-patriarchy-and-her-influence-on-female-characters.
• Referans15 Patton, M, Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
• Referans16 Prensky, M. (2001). The Game Generations: How Leaners Have Changed. McGraw, H. (Ed.). Digital Game-Based Learning içinde (ss. 2-26). USA: Paragon House.
• Referans17 Rigel, N., Batuş, G., Yücedoğan, G., Çoban, B. (2005). Kadife Karanlık, 21. Yüzyıl İletişim Çağını Aydınlatan Kuramcılar. İstanbul: Su Yayınevi.
• Referans18 Redfern, C. ve Aune, K. (2012). Baş Harfi F. Ankara: Ayizi Kitap.
• Referans19 Rivers, N. (2014). Beyond the Boundaries: Exploring Diversity within Contemporary Feminist Thought. (Doktora Tezi). University of Gloucestershire, Faculty of Media, Arts and Technology. Degree of Philosophy. United Kingdom.
• Referans20 Robbins, T. (1999). From girls to grrrlz: history of [women] comics from teens to zines. San Francisco: Chronicle Books.
• Referans21 Robinson, L. S. (2004). Wonder Woman Feminism and Superheroes. London: Rutledge.
• Referans22 Sabin, R. (1996). Comics, Comix & Graphic Novels, A history of Comic Art. London: Phaidan Press.
• Referans23 Sabin, R. (1993). Adult comics: An introduction. Rutledge.
• Referans24 Scott, J. W. (2013). Feminist Tarihin Peşinde. İstanbul: BGST Yayıncılık.
• Referans25 Thomas, L. J. (2017). The Rebirth of the Female Superhero: Kamala Khan’s Ms. Marvel, The Image of Rebirth in Literature. Media and Society for the Academic Study of Social Imagery Conference Proceedings, Colorado. 76-85.
• Referans26 Timusu, N. (2005). Sanallığın Gerçekliği İnternetin Kimlik ve Topluluk Alanlarına Girişi. Binark, M ve Kılıçbay, B. (Ed.). İnternet, Toplum, Kültür içinde (ss. 89-105). Ankara: Epos Yayınları.
• Referans27 Trier-Bieniek, A. (2015). Feminist Theory and Pop Culture. Rotterdam: Sense Publishers.
• Referans28 Van Der Gaag, N. (2018). Feminizm. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Referans29 Womensequality, (08. 05. 2017). We Launch The Fifth Wave. https://www.womensequality.org.uk/we_launch_the_fifth_wave.
• Referans30 Yurdakul, D. ve Girişken, Y. (2017). Görsel Odaklanmada Kadın ve Erkekler Arası Farkılıklar: Basılı Reklam Görselleri Üzerine Bir Çalışma. Marmara Business Review, 2( 2), 183-199.