Kavak Tepecik Tümülüsü Üzerine Gözlemler

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 451 - 466, 30.07.2021

Davut Yiğitpaşa , Akın Temür

https://doi.org/10.48146/odusobiad.916029

Öz

Antikçağın mezar anıtlarından olan tümülüsler, gerek içindeki mezar odasının mimarisi ve gerekse mezar sahibine sunulan hediyeleriyle birlikte yapıldığı dönemin ve ait olduğu uygarlığın mimarisini ve sosyo ekonomik yapısını anlamamızı sağlayan önemli arkeolojik yapılardır. İçerisinde mezar sahiplerine sunulan değerli ölü armağanlarından dolayı, yapıldığı dönemden itibaren definecilerin gözde mekanlarına dönüşen bu yapıları, sağlam olarak ele geçirmek oldukça güçtür. Yüzey araştırmalarında tespiti yapılan tümülüslerin hepsinin kazısını yapmak mümkün değildir. Birçoğuna da ancak soyulduktan sonra müdahale edilebilmektedir. Çalışmaya konu olan Tepecik Tümülüsü de bunlardan biridir. Her ne kadar soyulmuş olsa da mimari formunu büyük ölçüde koruyabilmiştir. Samsun ve çevresinde çok sayıda tümülüsün bulunduğu düşünüldüğünde kazısı yapılabilen Tümülüs sayısı bir elin parmaklarını geçmemektedir. Bu kapsamda Tepecik Tümülüsü gerek mezar odasının mimari formu ve gerekse buluntularıyla bölgenin ölü gömme adetleri ve teknolojisi konusunda önemli bilgiler sunmaktadır. Hellenistik tümülüsleri; bir mezar odası ve ön oda olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır ve bu odalara bir dromosla girilmektedir. Mezar odalarının üzeri kesme taştan yapılmış, beşik tonoz örtüyle kaplıdır. Dromos girişleri genelde doğu yönlüdür. Tümülüste bulunan seramikler düzleştirilmiş ağız kenarlı derin kaseler, kısa boyunlu çömlekler, monokrom ve polikrom boya bezemeli amorflardan oluşmaktadır. İnce çeperli, yüksek bir teknik ve artistik işçiliği olan “Nitelikli Mal” olarak adlandırabileceğimiz karakteristik özellikli parçalar üzerindeki pembe, krem, açık krem, kirli beyaz ve açık, pembemsi kahve hamurlu, hamurunun renginde astarlı ve iyi açkılıdırlar. Bu kapların bir kısmı bezemeli bir kısmı ise bezemesizdir. Çanak-çömlek parçaları ile mimari birlikte bir bütün olarak değerlendirildiğinde, mezar yapısının MÖ 2. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Arkeolojisi, Amisos, Hellenistik, Kavak, Tümülüs

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Proje Yönetim Ofisi

Proje Numarası

(PYO.FEN.1901.17.009)

Observations On Kavak Tepecik Tumulus

Öz

Tumuli, one of the grave monuments of antiquity, are important archaeological artifacts that enable us to understand the architecture and socio-economic structure of the period and civilization in which it was built, together with the architecture of the tomb chamber and the gifts presented to the tomb owner. It is very difficult to seize these structures, which have become favorite places of treasure hunters since the time they were built, due to the valuable gifts, presented to the grave owners. It is not possible to excavate all of the tumuli detected in the surveys. Many of them can only be intervened after they are robbed. Tepecik Tumulus, which is the subject of the study, is one of them. Although it has been robbed, it has been able to preserve largely managed to maintain its architectural form. Considering that there are many tumuli in Samsun and its surroundings, the number of tumuli that can be excavated does not exceed the fingers of one hand. In this context, Tepecik Tumulus provides important information about the burial customs and technology of the region with both the architectural form of the burial chamber and the findings. Hellenistic tumuli; it consists of two parts, a tomb chamber and an anterior chamber, and these rooms are entered by a dromos. The grave chambers are made of cutting stone and covered with a barrel vault cover. Dromos entrances are generally east oriented. The ceramics found in the tumulus consist of flattened rimmed deep bowls, short necked jars, monochrome and polychrome painted amorphs. Fine-walled, high technical and artistic workmanship, the characteristic pieces that we can call "Fine Ware" are pink, cream, light cream, off-white and light, pinkish brown paste, lined in the color of the paste and well burnished. Some of these pottery are decorated and some are undecorated. Considering the pottery and the architecture as a whole, it is thought that the tomb structure was built in the 2nd century BC.

Anahtar Kelimeler

Black Sea Archeology, Amisos, Hellenistic, Kavak, Tumulus

Proje Numarası

(PYO.FEN.1901.17.009)

Kaynakça

• Akok, M. (1948). “Samsun İli Havza İlçesi’nin Lerdüge Köyü’nde Bulunan Tümülüsler”, Belleten XII/48, ss. 835-853.
• Alkım, U. B., H. Alkım Ve Ö. Bilgi (1988). İkiztepe I, Ankara.
• Avşar, G. (2016). Anadolu Tümülüslerinin Tipolojik Açıdan incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Atasoy, S. (1997). Amisos Karadeniz Kıyısında Bir Kent. Samsun.
• Atasoy, S., Endoğru, M., Dönmez, Ş. (2005). “Samsun-Baruthane Tümülüsleri Kurtarma Kazısı”, Anadolu Araştırmaları Dergisi XVIII/2, ss. 153-165.