Yunus Emre’de ‘İnsan Sevgisi ve İyi İnsan Olma‘ Anlam Alanının Göstergebilimsel Çözümlemesi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 649 - 674, 02.08.2022

Ceren Selvi

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1104707

Öz

Göstergebilim, göstergeler üzerinden çözümleme yapan bir bilim dalıdır. Hem dil içi hem dil dışı göstergeler üzerinden derin yapıda yer alan anlamları yüzey yapıya çıkarır. Dil dışı göstergeler, bireyin günlük hayatında her an karşılaştığı sembollerden oluşmaktadır. Dil çalışmalarında ise dil içi göstergeler temel alınarak göstergebilim çözümlemeleri yapılır. Yunus Emre’nin şiiri incelendiği zaman da karşımıza yalın ama çok güçlü bir dil çıkmaktadır. Şiirlerinde yer verdiği söz varlığı çok geniş bir alana yayılmıştır. Göstergebilim aracılığı ile de Yunus Emre’nin şiirlerinde yer verdiği dil içi göstergeleri çözümlemek ve derinde yapıda kalıp fark edilmesi güç olabilen anlamları çözümlemek oldukça önemlidir.
Çalışmamızda yer verdiğimiz “insan sevgisi ve iyi insan olma” imgesi Yunus Emre için çok önemlidir ve şiirlerinde çokça değindiği bir konudur. Yunus Emre’nin evrensel bir yapısının olması, ele aldığı bu konular sayesinde olmuştur. Yunus Emre’nin şiirleri içerisinde ‘insan sevgisi ve iyi insan olma’ anlam alanını tespit ettiğimiz örnekler aşağıda verilmiştir ve her bir şiir kendi içerisinde gösterge tespit ve açıklamaları ile incelenmiştir.
Sonuç olarak Yunus Emre’nin ‘insan sevgisi ve iyi insan olma’ izleğinin geçtiği şiirleri, Peirce’in üçgenine göre değerlendirilip yorumlanacaktır. Yunus Emre’nin şiirlerinde sıklıkla üzerinde durduğu bu temanın değerlendirilmesi ve göstergebilim kuramlarının yardımı ile yeniden yorumlanması oldukça önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Peirce, Yunus Emre, İnsan Sevgisi

Teşekkür

Değerli hocalarım ilk raporumun benzerlik oranı çok düşük çıkmıştı. Turnitin kullanmayı tam bilmediğim için tekrar yükleme yapınca ilk dosyayı da gördüğü için oran yüksek çıkıyor. Sizler tekrar tarama yapacağınız için başka rapor alamadığım için yine de bu raporu gönderiyorum. Çok teşekkür ederim.

Semiotic Analysis of the Meaning Field of 'Humanity and Being a Good Human' In Yunus Emre

Öz

Semiotics is a science that analyzes through signs. It brings the meanings in the deep structure to the surface structure through both intralingual and non-linguistic signs. Non-linguistic signs consist of symbols that an individual encounters at every moment in daily life. In language studies, semiotic analyzes are made based on intralinguistic signs. When Yunus Emre's poetry is examined, we encounter a simple but very powerful language. The vocabulary that he used in his poems spread over a wide area. By means of semiotics, it is very important to analyze the intralingual signs that Yunus Emre includes in his poems and to analyze the meanings that remain in the deep structure and can be difficult to notice.
The image of "humanity and being a good person", which we include in our work, is very important for Yunus Emre and is a subject that he mentions a lot in his poems. Yunus Emre has a universal structure thanks to these topics. Examples of Yunus Emre's poems in which we identified the meaning of "love of people and being a good person" are given below, and each poem is examined in itself with indicator determinations and explanations.
As a result, Yunus Emre's poems with the theme of "humanity and being a good person" will be evaluated and interpreted according to Peirce's triangle. Evaluation of this theme, which Yunus Emre frequently emphasizes in his poems, and its reinterpretation with the help of semiotic theories are considered very important.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Peirce, Yunus Emre, Humanity

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2016). Göstergebilime Giriş, Bilge Kültür Sanat Yayın, İstanbul.
• Aksan, D. (2005). Yunus Emre Şiirinin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Aydın, M. (2014). Dilbilim El Kitabı, Akademik Kitaplar, İstanbul.
• Demirci, K. (2013). Türkoloji İçin Dilbilim, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Eziler K. ve Ayşe Z. (2013). Dilbilime Giriş, Ankara: Seçkin Yay.
• Gölpınarlı, A (2020). Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Göstergebilim Tartışmaları (2001). Multilingual, İstanbul.
• Günay, D. (1991). “Dilbilim-Göstergebilim İlişkileri ve Edimbilim”, Dilbilim Araştırmaları, 1991, s. 79-87.
• Günay, D. (2016). Kültürbilime Giriş, Papatya Bilim, İstanbul.
• Günay, D. (2018). Bir Yazınsal Göstergebilim Okuması Kuyucaklı Yusuf, Papatya Bilim, İstanbul.
• Günay, D. (2020). 21. Yüzyılda Göstergebilim, Papatya Bilim, İstanbul.
• Güneş, A. (2013). Göstergebilim Tarihi, NWSA-Humanities Science, 8, (4), s. 332-348.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 34, s. 25-36.
• Kerimoğlu, C. (2014). Genel Dilbilime Giriş, Pegem Akademi, Ankara.
• Kıran, A.-Z. (2013). Dilbilime Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Özmakas, U. (2009). Charles Sanders Peirce’in Gösterge Kavramı, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/1, s. 32-45.
• Rifat, M. (2014). Göstergebilimin ABC’si, Say Yayınları, İstanbul.
• Rifat, M. (2014). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları-1, Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Rifat, M. (2014). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları-2. Temel Metinler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Rifat, M. (2018). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü, Alfa, İstanbul.
• Tatcı, M. (2012). Yûnus Emre Dîvân-ı İlâhîyât, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Tatçı, M. (2020). Her Genç Bir Yûnus, H Yayınları, İstanbul.
• Üçok, N. (2004). Genel Dilbilim (Lengüistik), Multilingual, İstanbul.
• Ünal, M. F. (2016). Göstergebilim Serüveni, Mütefekkir-Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, s. 379-398.
• Vardar, B. (2001). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri,
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual, İstanbul.
• Yılmaz, M. ve Temizkan, M. (2013). Türkiye Cumhuriyeti’nde tedavüle sürülen banknotların göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 36, 86-131.