An Implementation of The Relationship of Audit Quality and Profitability in Participation Banks

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 1997 - 2012, 30.11.2022

Fatih Akbaş

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1133889

Öz

As in all commercial enterprises, audit activities are very important in banks. The results of the audit activities reveal how well the activities of the organization are functioning. Audit processes are carried out by committees appointed by the boards of directors. In this study, the effect of audit committee effectiveness on bank profitability is analyzed. The data used in the analysis belong to participation banks operating in Turkey from 2015 to 2021. The selected variables were obtained from reports prepared according to the auditing standards applied in the banking sector. A balanced panel data method is used in the study. As a result of the analysis, a significant and positive relationship was found between the effectiveness of the audit committee and the ratio of net dividend income to assets (NKEK) at a 10% statistical significance level. A one-unit change in audit committee effectiveness affects the dependent variable of the model, NKEK, by 0.9627 units in the same direction. There is no significant relationship between the other independent variable, total assets, and the dependent variable. Banks with an effective audit committee may have a high audit quality. Knowing that they will undergo a high-quality audit process and adjusting internal audit processes accordingly may increase the profitability of banks.

Anahtar Kelimeler

Audit Committee, Panel Data, Participation Banks, Profitability, Independent Audit.

Katılım Bankalarında Denetim Kalitesi ve Kârlılık İlişkisi Üzerine Bir Uygulama

Öz

Tüm ticari işletmelerde olduğu gibi bankalarda da denetim faaliyetleri oldukça önemlidir. Organizasyonun faaliyetlerinin ne kadar sağlıklı işlediğini denetim faaliyetlerinin sonucu ortaya koymaktadır. Denetim süreçleri ise yönetim kurulları tarafından görevlendirilen komiteler tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmada denetim komitesinin etkinliğinin banka kârlılığı üzerindeki etkisi incelenmiştir. İnceleme de kullanılan veriler 2015-2021 yıllarında Türkiye’de faaliyette bulunan katılım bankalarına aittir. Seçilen değişkenler bankacılık sektöründe uygulanan denetim standartlarına göre oluşturulan raporlardan edinilmiştir. Çalışmada dengeli panel veri yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda denetim komitesinin etkinliği ile net kâr payı gelirlerinin aktiflere oranı (NKEK) arasında %10 istatistiki önem düzeyinde anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Denetim komite etkinliğinde meydana gelebilecek bir birimlik değişim modelin bağımlı değişkeni olan NKEK’yı aynı yönde 0,9627 birim etkilemektedir. Diğer bağımsız değişken aktif toplamı ile bağımlı değişken arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Etkin bir denetim komitesine sahip bankalar yüksek bir denetim kalitesine sahip olabilir. Kalitesi yüksek bir denetim sürecine gireceğini bilmek ve iç denetim süreçlerini buna göre ayarlamak bankaların kârlılığını arttırabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Denetim Komitesi, Panel Veri, Katılım Bankaları, Kârlılık, Bağımsız Denetim

Kaynakça

• Abughazaleh, N., O’Connell. Vincent ve Princen, J. (2015). Audit Quality, Auditor Size and Legal Environments. Quarterly Journal of Finance and Accounting, 53(3/4), 39–78.
• Acar, M. (2020). Finansal Raporlama Kalitesi İle Denetim Kalitesi Arasındaki İlişkinin Türk Bankacılık Sektörü Çerçevesinde İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 125–154.
• Al-Khaddash, H., Al Nawas, R. ve Ramadan, A. (2013). Factors affecting the quality of Auditing: The Case of Jordanian Commercial Banks. International Journal of Business and Social Science, 4(11), 206–222.
• Al Ani, M. K. ve Mohammed, Z. O. (2015). Auditor Quality and Firm Performance: Omani Experience. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 74, 13–23.
• Asiriuwa, O., Aronmwan, E. J., Uwuigbe, U. ve Uwuigbe, O. R. (2018). Audit Committee Attributes and Audit Quality: A Benchmark Analysis. Business: Theory and Practice, 19, 37–48.
• Bankaların Bağımsız Denetimi Hakkında Yönetmelik. (2015, 02 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 29314). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-5.htm.
• Bell, T. B., Causholli, M. ve Knechel, W. R. (2015). Audit Firm Tenure, Non-Audit Services, and Internal Assessments of Audit Quality. Journal of Accounting Research, 53(3), 461–509.
• Boone, J. P., Khurana, I. K. ve Raman, K. K. (2010). Do the Big 4 and the Second-tier firms provide audits of similar quality? Journal of Accounting and Public Policy, 29(4), 330–352.
• Bouaziz, Z. (2012). The Impact of the Presence of Audit Committees on the Financial Performance of Tunisian Companies. International Journal of Management & Business Studies, 2(4), 57–64.
• Bumin, M. (2009). Türk Bankacılık Sektörünün Karlılık Analizi: 2002-2008. Maliye ve Finans Yazıları, 1(84), 39–60.
• Cahan, S. F. ve Sun, J. (2015). The Effect of Audit Experience on Audit Fees and Audit Quality. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 30(1), 78–100.
• Carey, P. ve Simnett, R. (2006). Audit Partner Tenure and Audit Quality. The Accounting Review, 81(3), 653–676.
• Çatıkkaş, Ö., Okur, M. ve Balkan, İ. (2012). Bankalarda Denetim Komitesi Uygulaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
• Çatıkkaş, Ö. ve Yurtsever, G. (2007). Türkiye Uygulamaları Açısından Denetim Komiteleri Üzerine Bir Değerlendirme. Mali Çözüm, (81), 79–102.
• Cengiz, S., Dinç, Y. ve Güngör, S. (2017). Bağımsız Denetim Kalitesinin Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 171–197.
• Climent-Serrano, S., Bustos-Contell, E., Labatut-Serer, G. ve Rey-Martí, A. (2018). Low-Cost Trends in Audit Fees and Their Impact on Service Quality. Journal of Business Research, 89, 345–350.
• Dang, L. (2004). Assessing Actual Audit Quality. Doktora Tezi. Drexel University,Philadelphia. DeAngelo, L. E. (1981). Auditor Size and Audit Quality. Journal of Accounting and Economics, 3(3), 183–199.
• Donelson, D. C., Ege, M., Imdieke, A. J. ve Maksymov, E. (2020). The Revival of Large Consulting Practices at The Big 4 And Audit Quality. Accounting, Organizations and Society, 87, 101157.
• Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ. (2019, 14 Eylül). Resmî Gazete (Sayı: 30888). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/09/20190914-4.htm.
• Francis, J. R. ve Michael, D. Y. (2009). Big 4 Office Size and Audit Quality. The Accounting Review, 84(5), 1521–1552.
• Gul, F. A., Wu, D. ve Yang, Z. (2013). Do Individual Auditors Affect Audit Quality? Evidence From Archival Data. Accounting Review, 88(6), 1993–2023.
• Günçavdı, Ö. ve Küçükçifci, S. (2002). Türkiye’de Finansal Liberalleşme Sürecinin Başarımı Ve Malî Kesim Üzerine Bir Değerlendirme. ODTÜ Gelişme Dergisi, 29(1–2), 87–107.
• Houssem Eddine, C. O. (2015). Audit Quality Influencing Factors: Comparative Study between Islamic and Conventional Banks in Malaysia. Middle East Journal of Business, 10(1), 17–26.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2019). Faizsiz Finans Denetim Standartlarına İlişkin Kurul Kararları. https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/4626/Faizsiz-Finans-Denetim-Standartlarına-İlişkin-Kurul-Kararları-14-Aralık-2019-tarihli-ve-30978-Sayılı-Resmî-Gazetede-Yayımlanmıştır-, (Erişim Tarihi: 17.03.2022).
• Kandemir, T. ve Akbulut, H. (2013). Bağımsız Denetimin Etkinliğinde Denetimden Sorumlu Komitenin Rolü: Türkiye’deki Bağımsız Denetim Firmalarına Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 37–55.
• Karakoç, M. (2013). Türk Ticaret Kanunu İle Birlikte Bağımsız Denetimde Meydana Gelen Gelişmeler. Muhasebe ve Finans, (59), 17–38.
• Kesen, B. ve Salur, M. N. (2020). Bağımsız Denetim Kalitesinin Şirketlerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 559–576.
• Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Seri IV, No:56)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri IV, No:63). (2013, 22 Şubat). Resmî Gazete (Sayı: 28567). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130222-9.htm.
• Li, J., Mangena, M. ve Pike, R. (2012). The Effect of Audit Committee Characteristics on Intellectual Capital Disclosure. The British Accounting Review, 44(2), 98–110.
• Mansouri, A., Pirayesh, R. ve Salehi, M. (2009). Audit Competence and Audit Quality: Case in Emerging Economy. International Journal of Business and Manageent, 4(2), 17–25.
• Minutti-Meza, M. (2013). Does Auditor Industry Specialization Improve Audit Quality? Journal of Accounting Research, 51(4), 779–817.
• O’Sullivan, N. (2000). The Impact of Board Composition and Ownership on Audit Quality: Evidence from Large UK Companies. British Accounting Review, 32(4), 397–414.
• Şaban, U. (2003). İşletmelerde Denetimin Etkinliğini Sağlamada Denetim Komitesinin Rolü ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Muhasebe ve Denetime Bakış, 3(8), 71-82.
• Shockley, R. A. (1981). Perceptions of Auditors’ Independence: An Empirical Analysis. The Accounting Review, 56(4), 785–800.
• Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri X, No:22). (2006, 06 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 26196). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060612M1-1.htm.
• Stewart, J. ve Munro, L. (2007). The Impact of Audit Committee Existence and Audit Committee Meeting Frequency on the External Audit: Perceptions of Australian Auditors. International Journal of Auditing, 11(1), 51–69.
• Tanyeri, A. ve Memiş, M. Ü. (2017). Bağımsız Denetimin Etkinliği Açısından İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Komitelerin Önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 9(1), 61–77.
• TKBB Danışma Kurulu. (2018). BDDK Kurul Kararı. tkbbdanismakurulu.org.tr.https://tkbbdanismakurulu.org.tr/uploads/belgeler/BDDK-Kurul-Karari.pdf, (Erişim Tarihi: 18.01.2022).
• Tuan, K. (2019). Bağmsız Denetim Hizmetinin Kalitesi ve Finansal Performans: Borsa İstanbul Örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 649, 69–81.
• Tuan, K., Besen, R. ve Saygı, A. (2019). Bağımsız Denetimde Kalite Göstergeleri: Literatür İncelemesi. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(2), 211–227.
• Türkiye Bankalar Birliği. (2022). İstatistiki Raporlar. TBB. https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59, (Erişim Tarihi: 18.01.2022).
• TÜSİAD. (2012). Uygulama Örnekleri ile Birlikte A’dan Z’ ye Denetim Komiteleri. İstanbul: Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/5614-uygulama-ornekleri-ile-birlikte-adan-zye-denetim-komiteleri, (Erişim Tarihi: 21.03.2022).
• Yakar, S. (2015). Denetim Kalitesinde Denetim Komitesinin Etkinliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 251–263.