Bir Akademik Kütüphanenin Mekânsal Tasarım Ölçütleri ve Niteliklerinin Mimarlık Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 1697 - 1720, 30.11.2022

Alper Bodur , Kader Keskin

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1170429

Öz

Günün değişen koşulları kullanıcı ihtiyaçları ile mekânların, yapıların biçim ve işlevlerinde değişimlere yol açmaktadır. Bu değişim, bireysel kullanılan mekânlarda olmakla birlikte kütüphaneler gibi toplu kullanıma, birlikte paylaşıma ve farklı işlevlere sahip yapılarda kendini göstermektedir. Kütüphane yapıları, bir yandan eğitime destek olurken bir yandan da toplumların sosyokültürel ve ekonomik anlamda gelişmesinin de öncülü olmakta, destek sağlamaktadır. Kütüphaneler, kullanıcı çeşitliliğine yönelik olarak çok farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Öyle ki bu noktada akademik kütüphaneler, öğrencilerin yanı sıra bilim insanlarına da sunduğu destek ve hizmet ile ayrıca önem kazanmaktadır. Ancak çeşitli kaynakların ve koleksiyonların bir araya getirildiği, kullanıcı hizmetine sunulduğu, depolandığı geleneksel kütüphane hizmet ve yapılarının günün değişen teknolojik ve sosyal gereksinmelerini karşılamadığı da bir gerçektir. Diğer yandan, doğru yöntemlerle oluşturulacak kurgu ve tasarımla kullanıcı istek ve ihtiyaçlarının kolaylıkla karşılanabileceği unutulmamalıdır. Bu bağlamda araştırmanın konusu, akademik kütüphanelerin mevcut fiziki koşullarının kullanıcı ihtiyacını karşılayıp karşılamadığını anlamak, inşa edilecek yeni nesil akademik kütüphanelerin mekânsal tasarım ölçütleri ve niteliklerinin mimarlık bölümü öğrencileri tarafından nasıl algılandığını değerlendirmek, kütüphane kullanıcılarının sunulan hizmetlerden ve mekânsal yönden beklentilerini, tatmin düzeyini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Merkez Kütüphanesi analiz edilerek öğrenci görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmalardan elde edilen veriler ve bulgular analiz edildikten sonra ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda konuya ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kütüphane, akademik kütüphane, kütüphane mekanları, kütüphane tasarımı, kütüphane mimarisi

Evaluation of Spatial Design Criteria and Qualities of an Academic Library by Architecture Students

Öz

The changing conditions of the day lead to changes in the forms and functions of the spaces and structures with the needs of the users. This change manifests itself not only in individual spaces, but also in structures with collective use, sharing and different functions such as libraries. Library structures not only support education, but also lead and support the socio-cultural and economic development of societies. Libraries come in many different forms for user diversity. At this point, academic libraries gain importance with the support and service they offer to scientists as well as students. However, it is also a fact that the traditional library services and structures, where various resources and collections are brought together, offered to the service of users and stored, do not meet the changing technological and social needs of the day. On the other hand, it should not be forgotten that user requests and needs can be easily met with the fiction and design that will be created with the right methods. In this context, the subject of the research is to understand whether the current physical conditions of the academic libraries meet the needs of the users, to evaluate how the spatial design criteria and qualities of the new generation academic libraries to be built are perceived by the students of the architecture department, to reveal the expectations and satisfaction level of the library users from the services provided and spatially. Within the scope of the study, Ondokuz Mayıs University Central Library was analyzed and student interviews were conducted. After the data and findings obtained from the studies were analyzed, suggestions were made on the subject in line with the results.

Anahtar Kelimeler

library, academic library, library spaces, library design, library architecture

Kaynakça

• Al Şensoy, S. & Midilli Sarı, R. (2020). Yeni nesil akademik kütüphane kavramı ve mimariye yansıması, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, July 2020 Volume 10 Issue 3, p. 285-310.
• Altuğ, B.G. (2019). Üniversite kütüphanelerinin mekânsal analizi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aydoğan Moza, E. (2020). Gelenekselden bilişime: Sürdürülebilir kütüphane tasarımının güncel ilkeleri, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydoğan Moza, E. & Tokman, L. (2015). "Bilişim teknolojileri" ve "Sürdürülebilir mimarlık" yaklaşımlarının "Yeni kütüphane mimarisi"ne mekansal etkileri, Milli Eğitim Dergisi, 208, 33-50. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36142/406085
• Barnett, J. Bull, S. & Cooper, H. (2016). Pop-up library at the university of birmingham: Extending the reach of an academic library by taking “the library” to the students, New Review of Academic Librarianship, 22(2–3), 112–131.
• Bazillion, R. J. (2002). Academic library construction: managing the design-to-build process, Journal of library administration, 36(4), 49-65.
• Beard, J. & Dale, P. (2010). “Library design, learning spaces and academic literacy”, New Library World, 111(11/12), 480-492, available at: http://dx.doi.org/10.1108/03074801011094859
• Bezirci, P. (2018). Dünya üniversite kütüphanelerinde mükemmellik örnekleri ve gelecek, Yükseköğretim Dergisi, 8(2), 234–246.
• Çelik, A. & Uçak, N. (1993). Üniversite kütüphaneleri üzerine, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 115-121.
• Delice Güller, E. & Bilbay, P. (2016). Kütüphane yapılarında okul öncesi çocuklara yönelik interaktif mekanların irdelenmesi, Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 398-414. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48653/618590
• Emsen, H. H. & Örmecioğlu, H.T. (2020). Üniversite kütüphanelerinin mekânsal tasarımının kullanıcı üzerindeki etkisine ilişkin istatistiki bir çalışma: Akdeniz Üniversitesi Merkez Kütüphanesi örneği, Türk Kütüphaneciliği, 34 (2), 187-207.
• Er Koçoğlu, N. (2018). Yakın geleceğin kütüphaneleri, III. Uluslararası Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrenci Kongresi, 71-78, 10-12 Mayıs 2018, Ankara
• Göksel, S. (1969). Kütüphane mimarisinde modern eğilim, Türk Kütüphaneciliği, 151-163.
• Hashempour, L. & Taghizadeh Sapchi, A. (2015). Kütüphanelerin iç mekân tasarımına yönelik renk etkileri, Elektronik çağda içerikten mimariye kütüphaneler, 1-3 Ekim 2015, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Keseroğlu, H. S. (2010). Kütüphanenin değişen mimarisi. A. Tercan (Der.). Dosya: Kütüphane Yapıları içinde, 46-54.
• Küçükcan, B. (2012). Engelli kullanıcılar açısından kütüphane binaları ve karşılaşılan sorunlar, 3. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, Kurbanoğlu, S., Al, U., Erdoğan, P. L., Tonta, Y., Uçak, N. Ö. (Editör), Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, Ankara, 161-168.
• McConnaughy, R. P. & Wilson, S. P. (2018). Content and design features of academic health sciences libraries’ home pages, Medical Reference Services Quarterly, 37(2), 153–167.
• Merčun, T. & Žumer, M. (2008). The new generation of catalogues for the new generation of users: A comparison of six library catalogues, program: Electronic Library and Information Systems, 42(3), 243– 261.
• Moran, Jr. R. F. (1980). Improving the organizational design of academic libraries, Journal of Academic Librarianship, 6, 140-45.
• Muscogiuri, M. & Aydın, A. (2012). İtalya’da kütüphane mimarisi: Senaryolar, stratejiler ve fırsatlar. Türk Kütüphaneciliği, 26 (1), 181-195. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48849/622349
• Odabaş, H. & Polat, C. (2011). Türkiye'de üniversite kütüphanesi standartları, Atatürk Üniversitesi TürkiyatAraştırmaları Enstitüsü Dergisi, 45, 321-346.
• Sadeh, T. (2007). Time for a change: New approaches for a new generation of library users, New Library World, 108(7/8), 307-316, available at: www.emeraldinsight.com/ 10.1108/03074800710763608
• Sen, T. (2019). Ensuring relevancy in today’s academic library, available at: https://www.bhdp.com/blog/ensuring-relevancy-in-todays-academic-library/
• Yaman, M. (1962). Yarının kütüphanesi kitap dünyasında elektronik makineler, Türk Kütüphaneciliği, 128-137.
• Zaugg, H. & Warr, M. C. (2018). Integrating a creativity, ınnovation, and design studio within an academic library, Library Management, 39(3/4), 172-187.