Pandemi (COVID-19) Sürecinde Sosyal Hizmette Uzaktan Eğitimin Sosyal Çalışmacı Adaylarının Alan ve Program Yeterliklerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 24, 23.03.2023

Erol Karaca

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1171195

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin pandemi sürecinde deneyimledikleri uzaktan eğitimin sosyal hizmet mesleğinin gerektirdiği alan ve program yeterliklerini nasıl etkilediğini saptamaktır. Bu temel amaç doğrultusunda sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin pandemi sürecinde alan ve program yeterlik algı düzeylerinin nasıl olduğu ve bu algı düzeylerini etkileyen değişkenlerin neler olduğu araştırılmıştır. Karşılaştırmalı türden ilişkisel tarama modelinde olan bu araştırmanın katılımcılarını; 2021-2022 öğretim yılında Sosyal Hizmet Lisans Programlarında öğrenim gören 414 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem büyüklüğünün belirlenmesinde araştırma evrenini oluşturan sayıya göre %95 güven düzeyi ve %5 kabul edilebilir hata payına karşılık gelen sayı ile ölçekteki madde sayısının 5 katına karşılık gelen sayı esas alınmıştır. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen ve iki bölümden oluşan “Sosyal Hizmet Bölümü Alan ve Program Yeterlikleri Algı Ölçeği” (SHBAYAÖ) ile toplanmıştır. Ölçeğin birinci bölümünde öğrencilerin kişisel ve demografik bilgileri ile uzaktan eğitime ve uzaktan sosyal hizmet eğitimine ilişkin tutumlarını saptamaya yönelik 15 soru, ikinci bölümünde ise sosyal hizmet bölümünün alan ve program yeterliklerine ilişkin Kesinlikle Katılıyorum=1’dan Kesinlikle Katılmıyorum=5’e kadar beş seçenek içeren 5’li Likert tipi 17 madde yer almaktadır. Verilerin analizinde SPSS 21.00 istatistik paket programı kullanılmıştır. SHBAPYAÖ’nün aynı niteliği ölçen maddelerden oluşup oluşmadığını anlamak için açımlayıcı faktör analizi ve varimax rotasyon tekniğinden yararlanılmıştır. SHBAPYAÖ’nün güvenirlik katsayısı Cronbach α formülüyle, ölçekteki her bir maddeye verilen tepki ile ölçekten alınan toplam puan arasındaki ilişki ise Madde-Toplam Korelasyonu tekniğiyle hesaplanmıştır. Türkiye’de sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin alan ve program yeterlik algıları tüm ölçek bazında ortanca, mod ve aritmetik ortalama kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları araştırmada verilerin toplanmasında kullanılan ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu, uzaktan eğitim sürecinin sosyal çalışmacı adaylarının alan ve program yeterlik algılarını etkilediğini ve yaş, sosyal çalışma eğitimini uzaktan almaktan duyulan memnuniyet, uzaktan eğitim sürecinde kullanılan yöntem ve araçların yararı ve etkinliği konusundaki görüşlerin sosyal çalışma öğrencilerinin alan ve program yeterlik algılarını etkileyen önemli değişkenler olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, Uzaktan sosyal hizmet eğitimi, Yeterlik, Yeterlik algısı, Yeterlik algısı ölçeği

The Effect of Distance Education in Social Work on Field and Program Competencies of Social Worker Candidates during the Pandemic (COVID-19) Process

Öz

The main purpose of this study is to determine how the distance social work education experienced by the students of the social work department during the pandemic process affect the field and program competencies required by the social work profession, through a scale developed. For this main purpose, it has been investigated how the social work students' perception levels of field and program competency during the pandemic process and what the variables affecting these perception levels are. In this research, which is in the comparative type relational survey model, the participants are 414 students studying in Social Work Undergraduate Programs in the 2021-2022 academic year. In determining the sample size, the number corresponding to 95% confidence level and 5% acceptable margin of error according to the number constituting the research population and the number that is 5 times the number of items in the scale were taken as basis. The data were collected through the “Social Work Department Field and Program Competencies Perception Scale” (SWDFPCPS) developed by the researcher. SWDFPCPS consists of two parts. In the first part of the scale, there are 15 questions to determine the personal and demographic information of the students and their attitudes towards distance education and distance social work education, and in the second part, there are 17 items related to the field and program competencies of social work department on a 5-point Likert-type scale consisting of 5 choices, from 1=Strongly Disagree to 5=Strongly Agree. SPSS 21.00 statistical package program was used in the analysis of the data. Exploratory factor analysis and varimax rotation technique were used to understand whether the SWDFPCPS consists of items measuring the same quality. The reliability coefficient of SWDFPCPS was calculated with the Cronbach α formula, and the relationship between the response given to each item in the scale and the total score obtained from the scale was calculated using the Item-Total Correlation technique. The field and program competency perceptions of the students receiving social work education in Turkey were evaluated using the median, mode and arithmetic mean on the basis of all scales. The results revealed that the scale used in the collection of data in the research is valid and reliable, the distance education process affects the field and program competence perceptions of social worker candidates. At the same time, the findings from this study show that age, satisfaction with receiving social work education remotely, the benefits and effectiveness of the methods and tools used in the distance education process are important variables that affect competence perceptions of social work students.

Anahtar Kelimeler

Distance Education, Distance education in social work, Competence, Perception of competence, Competence perception scale

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde spss uygulamaları: sık kullanılan istatistiksel analizler ve açıklamalı spss çözümleri. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi (2022). Açıköğretim Fakültesi Lisans Programları (4 Yıllık). Retrieved from https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/turkiye-programlari/acikogretim-sistemindeki-programlar (Erişim Tarihi: 26.06.2022).
• Anadolu Üniversitesi Anadolu Bilgi Paketi (2022a). Sosyal Hizmet Bölümü Program Çıktıları. Retrieved from https://www.anadolu.edu.tr/abp/program/programCiktilari/11 (Erişim Tarihi: 26.06.2022).
• Anadolu Üniversitesi Anadolu Bilgi Paketi (2022b). Sosyal Hizmet Bölümü Alan Yeterlilikleri. Retrieved from https://www.anadolu.edu.tr/abp/program/alanYeterlilikleri/12 (Erişim Tarihi: 26.06.2022).
• Balaban Salı, J. (2018). Veri toplama araçlarında bulunması gereken nitelikler. In A. Şimşek (Editör) Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (134-161). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 2653, AÖF Yayınları No: 1619.
• Bates AW. (1995). Technology, open learning and distance education. London: Routledge.
• Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Veri analizi el kitabı (1. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Eby, G. (2013). Uzaktan eğitim (uze) ortamlarının tasarımı: yazılım mühendisliği yaşam döngüsü yaklaşımı. Ankara: Kültür.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS:(and sex, drugs and rock’n’roll). NewYork: Sage.
• Gorsuch, R. L. (1974). Factor analysis. Philadelphia: Saunders.
• Gökçek Karaca, N. &Demirci, E. (2013). Sosyal hizmet yönetimine giriş. In N. Gökçek Karaca & E. Demirci (Editör) Sosyal hizmet yönetimi (2-33). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 2876, AÖF Yayınları.
• Hair, J. F. & Black, W. & Babin, B. & Anderson, R.E., & Tatham, R.L. (2005). Multivariate data analysis. (5th Edition). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Karaca, E. (2020). Sosyal hizmet araştırmalarında ölçek geliştirme ve bu süreçte spss kullanımı. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Karasar, N. (2000). Araştırmalarda rapor hazırlama (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lee, H. B. & Comrey, A. L. (1979). Distortions in a commonly used factor analytic procedure. Multivariate Behavioral Research 14 (3): 301-321, doi.org/10.1207/s15327906mbr1403_2
• Rea, L. M., & Parker, R. A. (2014). Designing and conducting survey research: a comprehensive guide. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Scherer, R. F. & Wiebe F. A.& Luther, D. C. & Adams J. S. (1988). dimensionality of coping: facor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports. 62, 763-770.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Selçuk, O. & Gencer, T. E. & Karataş, Z. (2021). Sosyal hizmet öğrencilerinin covid-19 salgını ve uzaktan eğitim sürecine ilişkin tutumları ile psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32: 967-994.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. & Keser, H. (2002). İnternet kullanımına yönelik likert tipi bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 1, 79-100.
• Yükseköğretim Kurulu (2022). Sosyal hizmet (fakülte) programı bulunan tüm üniversiteler. YÖK Lisans Atlası. Retrieved from https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10193 (Erişim Tarihi: 02.08.2022).
• Wegmann S. J., & McCauley J. K. (2007). Can you hear us now? stances towards ınteraction and rapport. In Y. Inoue (Editör) Online education for lifelong learning (29-50). Information Science Publishing.